Đến hết tháng 8-2013, toàn tỉnh có 4.756 người nhiễm HIV, trong đó, số bệnh nhân AIDS là 2.374 người, số người tử vong do AIDS là 1.190 người. Dịch HIV đã xuất hiện ở tất cả các huyện, thành phố và ở 96 xã, phường, trong đó số người nhiễm HIV nhiều nhất ở Thành phố Nam Định và các huyện: Xuân Trường, Giao Thủy, Hải Hậu; tập trung chủ yếu trong nhóm nghiện chích ma túy (NCMT). Qua giám sát, phát hiện cho thấy 59,8% người nhiễm HIV NCMT, 63,2% trường hợp lây nhiễm HIV qua đường máu, 72,8% trường hợp nhiễm HIV trong độ tuổi từ 20-39.
 |
| Một buổi giao ban Dự án dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh. |
Trước thực trạng trên, Ban Chỉ đạo (BCĐ) Phòng chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm từ tỉnh đến các huyện, thành phố đã tăng cường chỉ đạo triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Công tác thông tin, giáo dục, truyền thông nhằm thay đổi hành vi phòng, chống HIV/AIDS được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú tới các đối tượng tại cộng đồng dân cư và nhóm hành vi nguy cơ cao. Từ đầu năm 2013 đến nay, đã tổ chức được 5.496 buổi truyền thông trên loa, đài truyền thanh ở các xã, phường, thị trấn. Tiếp tục triển khai phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” với các hoạt động truyền thông trực tiếp tại các tổ dân phố, cụm dân cư và cho các đối tượng có hành vi nguy cơ cao như nhóm NCMT, phụ nữ mại dâm (PNMD), người nhiễm HIV và gia đình, tiếp viên nhà hàng, khách sạn; hưởng ứng Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con... Trong 8 tháng đầu năm 2013, đã truyền thông cho 55.254 lượt người NCMT, 14.064 lượt PNMD, tiếp viên nhà hàng, 13.894 lượt người nhiễm HIV, 12.492 lượt người là thành viên gia đình người nhiễm, 23.843 lượt người thuộc nhóm di biến động. Cùng với các hoạt động truyền thông, các hoạt động giám sát HIV/AIDS và can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV cũng được tăng cường, với các hoạt động cung cấp bơm kim tiêm (BKT) sạch, bao cao su (BCS) miễn phí cho nhóm hành vi có nguy cơ cao tại 130 xã, phường của 7 huyện, thành phố gồm: Thành phố Nam Định, các huyện: Nghĩa Hưng, Giao Thủy, Hải Hậu, Xuân Trường, Nam Trực, Trực Ninh. Các chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV được triển khai bằng các hoạt động cụ thể như: Duy trì mạng lưới CTV và các nhóm tuyên truyền viên đồng đẳng, truyền thông trực tiếp, giới thiệu các dịch vụ y tế, xã hội cung cấp BKT sạch, BCS, giúp các đối tượng, đặc biệt là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhằm thay đổi hành vi dự phòng lây nhiễm HIV. Trong 8 tháng đầu năm 2013, đã phát miễn phí 327.629 BKT sạch cho 144.673 lượt người. Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone đang được triển khai với 5 cơ sở điều trị tại các huyện Giao Thủy, Xuân Trường, Trực Ninh, Hải Hậu và Thành phố Nam Định với tổng số 905 bệnh nhân đang điều trị. Sau 12 tháng điều trị hầu hết bệnh nhân không sử dụng hê-rô-in, tỷ lệ bệnh nhân có việc làm ổn định tăng từ 44,3% (trước điều trị) lên 94,5%. Đối với chương trình tư vấn xét nghiệm HIV, đến nay trên địa bàn toàn tỉnh đã có 13 phòng tư vấn xét nghiệm tự nguyện ở 9/10 huyện, thành phố. Toàn tỉnh có 3 cơ sở cung cấp dịch vụ dự phòng lây truyền từ mẹ sang con là Bệnh viện Phụ sản tỉnh, Trung tâm Y tế ở 2 huyện Giao Thủy, Hải Hậu. Các cơ sở đã tổ chức nhiều hoạt động như tư vấn và xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV và con của họ, cung cấp sữa thay thế cho con của bà mẹ nhiễm HIV. Đến hết tháng 8-2013, toàn tỉnh có trên 9.500 phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV tự nguyện, trong đó 11 người có kết quả xét nghiệm dương tính HIV, 9 phụ nữ mang thai nhiễm HIV đã sinh con được điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.
Nhờ những giải pháp tích cực, công tác thông tin, giáo dục, truyền thông nhằm thay đổi hành vi phòng, chống HIV/AIDS, tỉnh ta đã phát huy được hiệu quả. Chất lượng điều trị cho bệnh nhân AIDS ngày càng được nâng cao. Công tác dự phòng lây nhiễm HIV trong cộng đồng đã tới được hầu hết các đối tượng nhiễm HIV, số người mới phát hiện nhiễm HIV giảm liên tục trong 4 năm gần đây. Tuy nhiên những kết quả đạt được vẫn chưa thật sự bền vững. Dịch HIV/AIDS vẫn đang tiếp tục lây lan với xu hướng thay đổi đáng lưu ý như sự gia tăng số người nhiễm HIV trong nhóm NCMT, PNMD… Trong quá trình triển khai, thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS vẫn còn một số khó khăn như: đội ngũ cán bộ phòng, chống HIV/AIDS còn thiếu về số lượng, yếu về chất lượng, lại thường xuyên thay đổi dẫn đến khó khăn khi triển khai chương trình. Hiện, đội ngũ cán bộ phụ trách công tác phòng, chống HIV/AIDS ở tuyến xã, phường chủ yếu là kiêm nhiệm, độ bao phủ các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại tỉnh chưa cao, còn 4/10 huyện chưa có phòng khám nội trú, 3/10 huyện chưa triển khai chương trình can thiệp giảm tác hại. Chương trình điều trị thay thế các chất dạng thuốc bằng Methadone mới được triển khai từ năm 2011 tại 5/10 huyện, thành phố. Hoạt động phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh chủ yếu dựa vào nguồn Chương trình mục tiêu quốc gia và kinh phí hỗ trợ của các dự án quốc tế… Để khắc phục những tồn tại trên, BCĐ Phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma tuý, mại dâm từ tỉnh đến huyện cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tổ chức các lớp tập huấn về truyền thông phòng, chống HIV/AIDS cho cán bộ y tế cơ sở ở cả 10 huyện, thành phố; triển khai và xây dựng thêm 12 mô hình phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” tại 6 xã của các huyện: Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng; tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn triển khai phong trào cho nhóm nòng cốt tại các mô hình điểm; kiểm tra, giám sát hỗ trợ kỹ thuật tại các xã triển khai phong trào, đồng thời tăng cường các hoạt động giám sát HIV/AIDS và can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV. Cùng với các biện pháp can thiệp giảm tác hại lây truyền HIV/AIDS, BCĐ chương trình tiếp tục các hoạt động hỗ trợ điều trị HIV/AIDS và dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con; tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ y tế cơ sở về dự phòng lây truyền từ mẹ sang con và tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS tại gia đình và cộng đồng./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
