Vấn đề sức khỏe sinh sản (SKSS), đặc biệt là tình trạng quan hệ tình dục sớm, không an toàn dẫn đến có thai và nạo phá thai ở tuổi vị thành niên đang là vấn đề xã hội quan tâm. Việc nạo phá thai không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, cuộc sống, tương lai của chính các em mà còn tác động lớn đến chất lượng dân số và chất lượng giống nòi. Theo thống kê của Hội KHHGĐ Việt Nam, nước ta hiện có tỷ lệ nạo phá thai ở độ tuổi sinh sản cao nhất Đông Nam Á và xếp thứ 5 trên thế giới, trong đó mỗi năm có khoảng 300 nghìn ca nạo hút thai ở độ tuổi 15-19. Ngày Dân số thế giới năm nay, Quỹ Dân số Liên hợp quốc đã quyết định lấy chủ đề “Có thai ở tuổi vị thành niên” nhằm kêu gọi các quốc gia quan tâm chăm lo nhiều hơn đến nữ giới tuổi vị thành niên, vì lợi ích của các em, cộng đồng và cho thế hệ tương lai.
Để giảm thiểu tình trạng nạo phá thai ở tuổi vị thành niên, những năm qua, tỉnh ta đã đẩy mạnh thực hiện chương trình giáo dục giới tính kết hợp với cung cấp dịch vụ CSSKSS cho vị thành niên. Đề án “Kiểm tra sức khỏe và tư vấn tiền hôn nhân” được triển khai từ năm 2006 ở 33 xã thuộc 10 huyện, thành phố đã xây dựng được mạng lưới cung cấp thông tin, tư vấn dịch vụ CSSKSS-KHHGĐ các cấp và tập huấn cho 100% đội ngũ tuyên truyền viên cơ sở. Trong khuôn khổ của đề án, đội ngũ cán bộ dân số đã cung cấp hàng trăm nghìn tài liệu tuyên truyền; tổ chức hàng trăm buổi tư vấn tại cộng đồng và nói chuyện chuyên đề về SKSS cho vị thành niên, thanh niên. Tại các địa bàn triển khai đề án còn thường xuyên duy trì hoạt động của các CLB “Tiền hôn nhân”, nhóm đồng đẳng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên hệ thống đài phát thanh, truyền thanh cơ sở và thông qua đội ngũ tuyên truyền viên, CTV dân số, tư vấn cho đối tượng vị thành niên, thanh niên chuẩn bị kết hôn các thông tin, kiến thức về CSSKSS, các biện pháp an toàn phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, phòng tránh HIV và bệnh lây truyền qua đường tình dục, giúp trẻ vị thành niên, thanh niên có thêm kiến thức để chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và hạnh phúc gia đình. Cùng với các hoạt động của đề án “Kiểm tra sức khỏe và tư vấn tiền hôn nhân”, nhiều ban, ngành, đoàn thể ở cơ sở đã phối hợp với ngành dân số, tăng cường giáo dục truyền thông về dân số, sức khỏe tình dục, SKSS, giới và bình đẳng giới cho vị thành niên trong và ngoài nhà trường. Các nội dung này từng bước được đưa vào các chương trình giảng dạy chính thức trong các nhà trường, có bổ sung thêm kiến thức phù hợp với lứa tuổi và thuần phong mỹ tục ở các cấp học: THCS, THPT, cao đẳng, đại học và các trường dạy nghề. Giáo dục giới tính còn được đẩy mạnh thông qua các hình thức giáo dục kết hợp với giải trí, tự học và sinh hoạt ngoại khóa, huy động sự tham gia tự nguyện của vị thành niên, thanh niên. Tỉnh Đoàn đã thành lập đội kịch tuyên truyền về SKSS vị thành niên, đã tổ chức biểu diễn tại một số trường THPT, THCS tại 2 huyện Nam Trực và Mỹ Lộc với những vở diễn tập trung vào vấn đề giới, giới tính, SKSS vị thành niên, cách phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Trong các buổi biểu diễn, các bạn trẻ còn được mời tham gia tương tác và đóng lại các vai diễn trong tình huống kịch vừa xem, giúp họ có kiến thức để ứng xử kịp thời khi gặp phải những tình huống tương tự ngoài cuộc sống. Hội LHPN tỉnh được sự tài trợ của Quỹ Ford đã thực hiện dự án “Tạo sự gắn kết”, góp phần nâng cao kiến thức, kỹ năng khi trao đổi về giới, tình dục an toàn, SKSS của các bà mẹ có con tuổi vị thành niên và nữ giới tuổi vị thành niên. Dự án đã thành lập được các CLB “Mẹ có con tuổi vị thành niên” và “Em gái tuổi vị thành niên” tại xã Nghĩa Hồng và Thị trấn Quỹ Nhất (Nghĩa Hưng), thu hút hàng trăm bà mẹ và các em gái tham gia sinh hoạt vào thứ 7, chủ nhật hằng tháng. Ngoài ra, tỉnh ta còn là một trong 11 tỉnh trong cả nước được triển khai dự án “Đẩy mạnh cung cấp các dịch vụ thân thiện cho thanh niên Việt Nam” của Hội KHHGĐ tỉnh với nhiều hoạt động thiết thực như: thành lập “Phòng khám thân thiện Thành Nam” để tư vấn và khám SKSS riêng cho vị thành niên, thanh niên; cung cấp dịch vụ thân thiện cho các em tại phòng khám và cử đội lưu động xuống cộng đồng; tập huấn cho đội giáo dục viên đồng đẳng độ tuổi từ 10-24 có kiến thức về SKSS, sức khỏe tình dục, KHHGĐ để tự bảo vệ bản thân và vận động, tư vấn cho các bạn cùng trang lứa hiểu biết và thực hiện…
Với nỗ lực của ngành Dân số và sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành trong việc tăng cường giáo dục giới tính cho lứa tuổi vị thành niên, tỉnh ta quyết tâm thực hiện tốt Chiến lược Dân số và SKSS Việt Nam giai đoạn 2011-2020, trong đó có mục tiêu cụ thể đến năm 2015 là: Cải thiện SKSS vị thành niên và thanh niên, tăng tỷ lệ điểm cung cấp dịch vụ CSSKSS có dịch vụ thân thiện cho người chưa thành niên và thanh niên lên 50% tổng số điểm cung cấp dịch vụ CSSKSS; giảm 30% số người chưa thành niên và thanh niên có thai ngoài ý muốn./.
Hồng Hạnh
