Trước đây, anh Nguyễn Văn T. ở xã Nam Vân (TP Nam Định) là “mối lo ngại” của gia đình, bà con hàng xóm vì hay lừa đảo, trộm cắp tài sản để có tiền đi “chích” ma tuý. Sau khi được tư vấn, vận động, anh T. đã tham gia điều trị cai nghiện ma tuý tại cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định đặt tại Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh. Anh cho biết, điều trị cai nghiện ma tuý bằng Methadone thấy người khỏe ra, tăng cân, đầu óc thoải mái, không còn bị vật vã vì “thèm thuốc” như trước đây và tự tin hơn trong cuộc sống.
 |
| Cán bộ cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định cấp phát thuốc cho người bệnh. |
Cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định được thành lập từ tháng 10-2011 và chính thức đi vào hoạt động từ tháng 3-2012, trong chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone do Dự án Life Gap và Dự án phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam triển khai với kinh phí tài trợ của Ngân hàng Thế giới. Bác sỹ Vũ Văn Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh, Trưởng cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định cho biết: Điều trị Methadone là biện pháp can thiệp trong nhóm nghiện chích ma túy. Dùng Methadone hiện nay được xem là giải pháp cần thiết và hữu hiệu nhằm giảm tình trạng tiêm chích ma túy, là nguyên nhân chủ yếu làm gia tăng tình trạng lây nhiễm HIV, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, ổn định xã hội và giảm gánh nặng kinh tế cho các gia đình có người nghiện. Điều trị bằng biện pháp này, người nghiện ma túy sẽ dần dần từ bỏ việc sử dụng ma túy, chỉ uống Methadone. Theo tính toán của các nước đã áp dụng thành công chương trình này, 1USD chi cho việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone sẽ giúp thay thế cho việc phải chi 7USD cho các vấn đề phát sinh về pháp luật và y tế cho người nghiện, làm giảm tác hại do tiêm, chích ma túy gây ra như lây nhiễm HIV, viêm gan B, C do sử dụng chung dụng cụ tiêm, chích hoặc tử vong do dùng quá liều, giảm sử dụng các chất dạng thuốc phiện bất hợp pháp, giảm tội phạm do hậu quả của ma túy. Methadone hấp thu qua đường uống nên giảm được nguy cơ lây nhiễm HIV và các bệnh lây qua đường máu khác. Tác dụng của thuốc kéo dài 24h nên những người được điều trị chỉ phải uống thuốc 1 lần/ngày. Methadone không gây phấn khích ảo giác như các loại ma túy khác nên sau khi uống người bệnh vẫn lao động bình thường, hạn chế tình trạng sa vào các tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật. Tác dụng thiết thực của Methadone giúp cho các đối tượng nghiện giảm sự lệ thuộc vào ma túy, lại là chương trình đang được sử dụng miễn phí nên nhiều đối tượng muốn được tham gia. Qua hơn 1 năm chính thức hoạt động, cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định đã điều trị được cho 328 người, đúng quy trình: bệnh nhân đến làm thủ tục được phát tờ đơn xin đăng ký điều trị chất dạng thuốc phiện, về phường, xã xác nhận kèm theo hộ khẩu, giấy tờ tùy thân. Cơ sở tiếp nhận bệnh nhân, hẹn ngày giờ đến khám, đánh giá tình trạng sức khỏe ban đầu, xét nghiệm về ma túy; sau khi xem xét nếu đủ điều kiện thì được vào điều trị. Qua khoảng 3 tháng dò liều, khi cơ sở tìm được liều lượng hợp lý, bệnh nhân sẽ được uống thuốc theo liều duy trì; hằng tháng được kiểm tra sức khỏe, tình trạng bệnh. Nhờ đó, hầu hết các bệnh nhân sau khi được tư vấn, vận động tham gia điều trị bằng Methadone đều chấp hành tốt phác đồ điều trị, đã chuyển sang giai đoạn điều trị theo liều duy trì, có sự cải thiện về sức khỏe, tâm lý ổn định, giao tiếp tự tin, tái hòa nhập cộng đồng. Nhiều người đã từ bỏ được ma túy, đi học nghề, tìm được việc làm và có thu nhập ổn định để giúp đỡ gia đình phát triển kinh tế như trường hợp của các anh Nguyễn Trọng T. (phường Trần Tế Xương), Trần Trung H. (phường Trần Quang Khải), Vũ Tuấn L. (phường Hạ Long). Nhờ đó xã hội đã giảm nguy cơ lây nhiễm HIV do tiêm, chích ma túy không an toàn. Theo kế hoạch đến năm 2014, sẽ có khoảng 400 người được điều trị bằng Methadone tại cơ sở. Trong quá trình thực hiện hoạt động điều trị bằng Methadone, bên cạnh những thuận lợi như: việc triển khai do các dự án của chương trình phòng, chống HIV/AIDS tài trợ (cung cấp trang thiết bị, hỗ trợ kỹ thuật, phụ cấp cho cán bộ điều trị), sự đồng thuận của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương và gia đình người bệnh, cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định hiện đang gặp những khó khăn: Ý thức của một số người đến điều trị kém, gây gổ, hành hung, thóa mạ nhân viên cơ sở. Đội ngũ cán bộ, nhân viên của cơ sở hiện chỉ có 14 người, ngoài một số là cán bộ của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh kiêm nhiệm, còn lại là nhân viên hợp đồng, không được hưởng chế độ bồi dưỡng, ưu đãi theo đặc thù nghề nghiệp. Trong khi đó, khối lượng công việc nhiều, phải làm việc trong môi trường độc hại, nguy cơ lây nhiễm cao do người nghiện đến điều trị thường có nhiều bệnh kèm theo...
Để việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone đạt hiệu quả cao hơn, thời gian tới, cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định tiếp tục phối hợp với các đơn vị chức năng tuyên truyền sâu rộng về lợi ích của việc điều trị bằng Methadone và vai trò, trách nhiệm của người dân trong việc giúp người bệnh điều trị, hồi phục chức năng để nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng. Cùng với nỗ lực của đội ngũ cán bộ tại cơ sở điều trị, bản thân người bệnh cần phải kiên trì, tuân thủ nghiêm túc hướng dẫn của thầy thuốc và quy định trong quá trình điều trị. Bên cạnh đó, cần sự quan tâm ủng hộ của người thân, gia đình, cộng đồng và toàn xã hội để người bệnh xóa bỏ mặc cảm, động viên, tạo điều kiện về việc làm, giúp người bệnh có thêm nghị lực, yên tâm điều trị. Ngoài cơ sở điều trị bằng Methadone tại Thành phố Nam Định và các huyện Xuân Trường, Giao Thủy, Trực Ninh, hiện nay số người có nhu cầu được điều trị nghiện bằng Methadone rất lớn, nhưng các dự án đang giảm dần nguồn kinh phí tài trợ. Ngành Y tế cần có kế hoạch xây dựng hệ thống điều trị Methadone trên toàn tỉnh, đảm bảo về lực lượng, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động, góp phần tích cực vào công tác phòng, chống ma túy, giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng./.
Bài và ảnh: Lam Hồng
