Năm năm qua, phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập của tỉnh đã đạt được kết quả khá toàn diện. Vị thế, uy tín của Hội Khuyến học các cấp trong tỉnh được nâng cao, đã huy động được các nguồn lực trong xã hội đóng góp vào sự nghiệp phát triển giáo dục.
Đến nay, toàn tỉnh có 323.966 gia đình hiếu học (GĐHH), bằng 53% số gia đình toàn tỉnh, dẫn đầu cả nước. Các GĐHH được công nhận theo 3 tiêu chí: trẻ em đi học đúng độ tuổi, không lưu ban, không bỏ học, thành tích học tập tốt, đạo đức tốt, không vi phạm pháp luật, mỗi người trong gia đình đều tham gia một hình thức học tập nâng cao trình độ học vấn, các thành viên trong gia đình đều tham gia công tác khuyến học, khuyến tài. Phong trào xây dựng GĐHH đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng và phát triển tổ chức Hội vững mạnh, gắn kết giáo dục gia đình, giáo dục nhà trường với giáo dục xã hội. Đồng thời, GĐHH đã là nhân tố mới trong công tác giảm nghèo, làm kinh tế giỏi và xây dựng đời sống văn hóa ở địa bàn dân cư. Chúng tôi đến gia đình ông Ngô Văn Dương ở xã Giao Xuân (Giao Thuỷ). Gia đình ông làm nông nghiệp, vợ ốm đau quanh năm, kinh tế khó khăn, thuộc diện cận nghèo nhưng ông bà không nản chí nuôi con ăn học. Thấu hiểu lòng cha mẹ nên ngay từ những năm còn học ở trường làng, các con của ông đều chăm ngoan, học giỏi. Con trai lớn Ngô Doãn Cường là học sinh giỏi cấp tỉnh, thi đỗ thủ khoa Trường Đại học Xây dựng Hà Nội với 28,5 điểm, được nhận phần thưởng của Quỹ khuyến học Lương Thế Vinh. Con gái Ngô Thị Duyên là học sinh giỏi, đang học tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Để phát triển kinh tế, ông Ngô Văn Dương đã tích cực tham gia các lớp học tập cộng đồng chuyển giao tiến bộ kỹ thuật nên sản xuất đạt kết quả cao hơn, có điều kiện để nuôi con ăn học. Dù không dư dả nhưng gia đình ông vẫn tích cực tham gia các hoạt động khuyến học tại địa phương, được công nhận là GĐHH, gia đình văn hóa. Gia đình cụ Đoàn Văn Báu ở khu phố 6, Thị trấn Quỹ Nhất (Nghĩa Hưng) cũng nổi tiếng về truyền thống hiếu học. Là nhà giáo về hưu nên cụ Báu rất quan tâm động viên con cháu học hành. Cụ có 8 người con thì 4 người có học vị tiến sỹ, thạc sỹ, còn lại đều học xong đại học, cao đẳng, trung cấp; trong số 20 cháu có 8 cháu tốt nghiệp đại học, 2 cháu là thạc sỹ, 4 cháu đang học đại học, cao đẳng, các cháu ở độ tuổi học phổ thông đều chăm ngoan, học giỏi. Nhiều năm qua, cụ Báu tham gia BCH Hội Khuyến học thị trấn và làm trưởng ban khuyến học dòng họ Đoàn. Gia đình cụ đã ủng hộ quỹ khuyến học của thị trấn, của dòng họ 13 triệu đồng…
 |
| Dòng họ Trương Quang (xã Yên Tiến) đón nhận bức trướng khuyến học, khuyến tài của Huyện uỷ, UBND huyện Ý Yên tặng. Ảnh: Do cơ sở cung cấp |
Mỗi GĐHH góp phần làm nên dòng họ hiếu học (DHHH), mỗi DHHH lại có vai trò quan trọng trong cuộc vận động “Toàn dân học tập”. Ở tỉnh ta có trên 50 dòng họ. Các gia đình trong họ đã gắn kết chặt chẽ với tinh thần giúp nhau “lá lành đùm lá rách” và tâm nguyện phát huy truyền thống hiếu học, làm vẻ vang cho gia đình, dòng họ, quê hương. Từ kinh nghiệm xây dựng DHHH của huyện Nam Trực, Hội Khuyến học tỉnh đã phát động phong trào xây dựng DHHH trong toàn tỉnh. Qua nghiên cứu và khẳng định hiệu quả phong trào của tỉnh ta, Hội Khuyến học Việt Nam đã phát động phong trào DHHH rộng khắp cả nước. Trong 16 năm qua, xây dựng phong trào DHHH ở tỉnh ta vẫn giữ vững truyền thống là điểm sáng trong cả nước. 10 năm trước, toàn tỉnh mới có 2.965 DHHH thì đến nay đã có 4.257 dòng họ đăng ký phấn đấu trở thành DHHH, trong đó có 3.152 dòng họ được công nhận là DHHH. Phong trào DHHH thu hút 90% gia đình trong các dòng họ tham gia công tác khuyến học, trong đó có 60% gia đình được công nhận là GĐHH với hơn 161 nghìn hội viên, bằng 50% số hội viên trong tỉnh. Phong trào khuyến học dòng họ ngoài việc thúc đẩy con cháu học hành tiến bộ, còn góp phần xây dựng tinh thần đoàn kết, bảo đảm an ninh trật tự, phát triển kinh tế - xã hội và hỗ trợ phát triển giáo dục, xây dựng phát triển quỹ khuyến học. Trong tổng số 77 tỷ 683 triệu đồng quỹ khuyến học của toàn tỉnh (2007-2012), quỹ khuyến học của các dòng họ chiếm tới 43 tỷ 735 triệu đồng. 5 năm qua, các dòng họ đã trao 74 nghìn suất học bổng, khen thưởng cho 613 nghìn học sinh, sinh viên vượt khó, học giỏi với số tiền 20 tỷ đồng. Tiêu biểu như dòng họ Phan Đình ở xã Nam Vân (TP Nam Định). Dòng họ có 175 gia đình nhưng có tới 304 hội viên khuyến học và 135 gia đình được công nhận là GĐHH. Những năm qua, dòng họ đã vận động xây dựng quỹ khuyến học có số dư 152 triệu đồng và vận động nuôi 85 con lợn đất “khuyến học” của gia đình được hơn 9 triệu đồng, đã khen thưởng cho 595 lượt học sinh, sinh viên với tổng số tiền gần 70 triệu đồng. Hiện tại, dòng họ có 8 tiến sỹ, 6 thạc sỹ, 42 cháu đang học đại học, cao đẳng, học nghề. Dòng họ Đỗ Bình ở xã Điền Xá (Nam Trực) là dòng họ lớn với 545 hộ, 2.217 khẩu. Ban khuyến học dòng họ có 23 thành viên, xây dựng quy chế hoạt động nền nếp, hiệu quả, đã vận động các gia đình tham gia khuyến học, trong đó có 517 GĐHH xuất sắc. Số dư quỹ khuyến học của dòng họ đạt khoảng 80 triệu đồng, từ năm 2009 đến nay đã trao học bổng, khen thưởng cho 897 học sinh, sinh viên học khá, giỏi. Trong dòng họ không có con cháu thất học, trong đó có 99 em đang học đại học, cao đẳng, học nghề, 57 người đã có bằng tiến sỹ, thạc sỹ, cử nhân.
Phong trào thi đua xây dựng GĐHH, DHHH đã phát huy hiệu quả tích cực trong phong trào xây dựng cộng đồng khuyến học của tỉnh. Bám sát thực hiện theo 6 tiêu chuẩn do Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam đề ra, phong trào xây dựng cộng đồng khuyến học ở tỉnh ta phát triển nhanh, đóng góp lớn vào xây dựng, phát triển tổ chức hội, hội viên, huy động được các lực lượng trong xã hội tham gia hoạt động khuyến học, khuyến tài. Năm 2009, toàn tỉnh đã có 2.227 cộng đồng khuyến học được công nhận ở các thôn, làng, tổ dân phố, cơ quan, đơn vị, trường học, nhà chùa, xứ họ đạo, đến nay đã nâng lên 3.033 cộng đồng khuyến học. Mỗi cộng đồng khuyến học với cách làm, thế mạnh và thành tích nổi trội đã đóng góp quan trọng trong xây dựng phong trào khuyến học, khuyến tài và xây dựng xã hội học tập trong toàn tỉnh. Làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng (Xuân Trường) được cả nước biết đến là một cộng đồng khuyến học nổi tiếng từ xa xưa. Làng “khoa bảng” Hành Thiện hiện có tới 38 giáo sư, 40 phó giáo sư, 175 tiến sỹ, 131 thạc sỹ, 804 người có bằng đại học, cao đẳng. Những năm qua, phát huy truyền thống và nhân rộng phong trào hiếu học của làng, Hội Khuyến học xã Xuân Hồng đã xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, thành lập các chi hội, ban khuyến học phủ kín các thôn, làng, trường học, giáo xứ, dòng họ, phát triển được 850 hội viên và xây dựng quỹ khuyến học có số dư gần 197 triệu đồng. 5 năm qua, toàn xã đã trao học bổng, khen thưởng cho 2.440 học sinh vượt khó, học giỏi, thi đỗ vào các trường đại học, cao đẳng. Giáo xứ Lạc Thủy 5 năm qua đã trao học bổng cho 77 sinh viên với tổng số tiền 200 triệu đồng, giáo xứ Ngọc Tiên trao học bổng cho 10 học sinh nghèo hằng tháng, mỗi tháng từ 300-350 nghìn đồng...
Các GĐHH, DHHH và cộng đồng khuyến học đã cổ vũ mạnh mẽ cho mục tiêu xây dựng xã hội học tập và xã hội hóa công tác khuyến học, khuyến tài. Trên 3 nghìn cộng đồng khuyến học cùng hàng vạn GĐHH, hàng nghìn DHHH trong tỉnh đã góp phần làm nên một phong trào thi đua khuyến học toàn diện và đa dạng về các hình thức hỗ trợ giáo dục, đánh dấu bước phát triển mới của phong trào thi đua khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập trong toàn tỉnh./.
Hồng Minh
