Kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục phổ thông là hoạt động đánh giá cơ sở giáo dục phổ thông về mức độ đáp ứng các quy định về tiêu chuẩn chất lượng giáo dục đối với từng loại hình cơ sở giáo dục phổ thông do Bộ GD và ĐT ban hành, được triển khai áp dụng trong toàn ngành GD và ĐT cả nước, trong đó triển khai ở giáo dục phổ thông từ năm 2008, giáo dục mầm non từ năm 2011. Mới đây, Bộ GD và ĐT đã ra Thông tư 42 quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông, thường xuyên có hiệu lực từ ngày 6-1-2013, gồm các tiêu chuẩn: Tổ chức và quản lý nhà trường, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh; cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học; quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội; hoạt động và kết quả giáo dục…
 |
| Cô và trò Trường THCS Giao Long (Giao Thuỷ) trong giờ lên lớp. |
Giai đoạn 2008-2012, khi Bộ GD và ĐT triển khai công tác kiểm định chất lượng giáo dục (KĐCLGD) các trường phổ thông, toàn tỉnh đã có 51 trường đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục cấp độ 3, được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận; trong đó cấp tiểu học có 23 trường, cấp THCS có 22 trường, cấp THPT có 6 trường. Để đạt được kết quả đó, ngay khi triển khai đến các trường phổ thông về công tác KĐCLGD, Sở GD và ĐT đã chỉ đạo, hướng dẫn phòng GD và ĐT các huyện, thành phố, các trường THPT thực hiện nghiêm túc công tác KĐCLGD, đồng thời chỉ đạo thực hiện điểm ở 7 cơ sở giáo dục phổ thông để tự đánh giá chất lượng giáo dục theo bộ tiêu chuẩn của từng cấp học. Đây là những trường có chất lượng giáo dục tốt, cán bộ quản lý có năng lực, tâm huyết, tập thể giáo viên, học sinh, phụ huynh là những người nhiệt tình; cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể địa phương tích cực ủng hộ công tác GD và ĐT… nên việc tổng hợp tiêu chí đánh giá có nhiều thuận lợi, đủ các điều kiện để chỉ đạo làm điểm, từ đó rút kinh nghiệm cho các trường học khác. Bên cạnh việc chỉ đạo làm điểm ở các đơn vị, Sở GD và ĐT đã tổ chức các lớp tập huấn tự đánh giá cho các cơ sở giáo dục phổ thông với sự tham gia của các trường tiểu học, THCS và THPT, tổ chức tập huấn đánh giá ngoài cho cán bộ thuộc các cơ quan quản lý giáo dục (Sở, phòng GD và ĐT) và các cơ sở giáo dục từ tiểu học đến THPT trong tỉnh. Bám sát sự chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ GD và ĐT, ngành GD và ĐT tỉnh đã tập trung cao cho một số nhiệm vụ trọng tâm trong công tác KĐCLGD ở các bậc học, như: kiện toàn và nâng cao chất lượng đội ngũ làm công tác KĐCLGD ở các đơn vị; triển khai và tổ chức nghiêm túc, đúng quy chế, công bằng, khách quan trong các kỳ xét, thi tốt nghiệp, tuyển sinh các lớp đầu cấp, kỳ thi chọn học sinh giỏi các môn văn hoá; tổ chức đánh giá ngoài đối với các cơ sở giáo dục; triển khai tích cực, có hiệu quả chương trình quốc tế đánh giá kết quả học tập của học sinh phổ thông (PISA) đối với khối lớp 11… Từ tháng 3-2011, các trường phổ thông trong tỉnh, từ ngành học mầm non đến THPT đã tiến hành công tác tự đánh giá. Qua đánh giá, chất lượng dạy và học, nền nếp quản lý, hoạt động của các tổ chức, công tác xã hội hóa, xây dựng cơ sở vật chất của các đơn vị ngày càng đạt hiệu quả cao. Nhiều trường THCS trước và sau khi tiến hành công tác KĐCLGD đã có những đổi mới, giữ vững và phát huy tốt hiệu quả công tác KĐCLGD, chất lượng dạy và học của đơn vị mình. Điển hình như các Trường THCS Hải Phương (Hải Hậu), trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2010-2011 xếp thứ 23 trong tổng số 246 trường THCS trong tỉnh, đến năm học 2012-2013 đã vươn lên xếp thứ 18/246 trường. Trường THCS Mỹ Phúc (Mỹ Lộc), kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2010-2011 xếp thứ 224/246 trường, đến năm học 2012-2013 vươn lên xếp thứ 88/246 trường. Trường THCS Nam Hồng (Nam Trực) xếp thứ 45 đã vươn lên xếp thứ 10 trong năm học này; Trường THCS Mỹ Xá (TP Nam Định) từ vị trí 165 vươn lên xếp thứ 11... Do có sự chỉ đạo sâu sát, hầu hết các trường học trong tỉnh đều tự đánh giá, xem xét, kiểm tra các điểm mạnh, điểm yếu của từng tiêu chí của đơn vị, từ đó xây dựng kế hoạch cải tiến chất lượng và các biện pháp thực hiện để đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng nhằm không ngừng cải tiến, nâng cao chất lượng giáo dục. Bên cạnh đó, các cơ sở giáo dục còn tập trung xây dựng hệ thống ngân hàng câu hỏi thi, kiểm tra bảo đảm chuẩn kiến thức kỹ năng, phân loại các đối tượng học, đồng thời quản lý chặt chẽ việc thực hiện các quy định chuyên môn trong dạy học, ra đề, chấm, chữa bài kiểm tra theo chuẩn kiến thức kỹ năng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
Là tỉnh 18 năm dẫn đầu toàn quốc về chất lượng giáo dục, trong đó công tác KĐCLGD đã được các cấp quản lý giáo dục, các địa phương quan tâm, chỉ đạo sâu sát, tích cực nên quy định về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông, thường xuyên theo thông tư mới của Bộ GD và ĐT sẽ là điều kiện để ngành GD và ĐT tỉnh tiếp tục duy trì và đẩy mạnh theo từng tiêu chí. Tuy nhiên, theo thông tư, áp lực lớn nhất của các trường khi tham gia kiểm định là quy chuẩn về sĩ số và diện tích lớp học quy định tối đa 35 học sinh/lớp (đối với bậc tiểu học) và 45 học sinh/lớp (đối với bậc trung học); tổng diện tích mặt bằng của nhà trường đạt ít nhất 6m2/học sinh trở lên (đối với nội thành, nội thị) và 10m2/học sinh trở lên (đối với các vùng còn lại) đang là một trở ngại với một số trường có chất lượng tốt, nhất là ở thành phố, bởi trường có tiếng về chất lượng thì càng có đông học sinh muốn vào học. Chính vì vậy, có một nghịch lý của đánh giá giáo dục phổ thông là nhiều trường đạt chuẩn chất lượng giáo dục nhưng không đạt chuẩn về sĩ số. Do đó, những trường đăng ký tham gia kiểm định có thể chỉ là những trường đã đạt chuẩn quốc gia. Nhưng nếu chỉ chọn các trường chuẩn, trường lớn để kiểm định thì rất khó đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông hiện nay. Thông tư 42 được xem là có bộ tiêu chuẩn phù hợp nhất hiện nay nhưng vẫn nhiều ý kiến cho rằng chuẩn quan trọng nhất là chất lượng dạy và học, đừng vì chuẩn mà xem nhẹ chất lượng, bởi chất lượng giáo dục vẫn là yếu tố quan trọng của các trường phổ thông./.
Bài và ảnh: Hồng Minh
