Theo thống kê của Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh, năm 2012, số lượng án dân sự tỉnh giải quyết là 6.280 vụ việc, tăng 228 vụ việc so với năm 2011. Trong đó, số án dân sự, kinh tế có giá trị lớn và các vụ việc dân sự trong án hình sự chiếm gần 59% trong tổng số án phải thi hành. Số lượng các vụ án dân sự trên địa bàn tỉnh tăng nhanh nên công tác THADS cũng bộc lộ nhiều khó khăn, vướng mắc, ảnh hưởng đến kết quả chung của công tác THADS của tỉnh.
 |
| Cán bộ ngành THADS tỉnh tập huấn nâng cao trình độ nghiệp vụ. |
Những yếu tố gây khó khăn cho công tác THADS chủ yếu do 3 nguyên nhân: ý thức của đối tượng phải thi hành án (THA); đối tượng không có khả năng thi hành và sự phối hợp chưa chặt chẽ, đồng bộ giữa các lực lượng chức năng. Với những đối tượng phải THA, các đối tượng thường trốn tránh thi hành, dây dưa, kéo dài thời gian thực hiện nghĩa vụ của mình và tìm cách tẩu tán tài sản, không hợp tác, thậm chí chống đối, cản trở việc THA. Nhiều trường hợp người phải THA không hiểu trình tự thủ tục THA hoặc lợi dụng quyền tự do dân chủ của công dân làm đơn khiếu nại, tố cáo không đúng quy định pháp luật... Thực tế cho thấy, trong một số vụ việc, đặc biệt là việc THADS trong các vụ án hình sự, việc trốn tránh trách nhiệm của đối tượng hoặc người nhà thực hiện THA dẫn tới các cơ quan chức năng không xem xét miễn giảm thời gian giam giữ. Bên cạnh đó, nhiều đối tượng không có điều kiện thi hành như: đối tượng nghiện hút, trộm cắp tài sản, đang chấp hành hình phạt tù, tù chung thân. Toàn tỉnh hiện có tới 87 vụ việc mà số tiền THA dưới 5 triệu đồng/vụ do người phải THA không có tài sản hoặc cố tình không thực hiện. Những vụ việc này đã được các cơ quan chức năng tính đến phương án phải cưỡng chế, nhưng chưa triển khai được vì chi phí cưỡng chế lớn. Bên cạnh đó, thời gian qua công tác phối hợp giữa các cơ quan THA với một số ngành có liên quan như Công an, BHXH, ngân hàng và chính quyền cơ sở có nơi, có lúc chưa kịp thời như: Việc áp dụng biện pháp cưỡng chế trừ vào thu nhập của người phải THA (khấu trừ lương) chưa có sự thống nhất giữa cơ quan THA và BHXH tỉnh mặc dù điều này được quy định tại Điều 177, Luật THADS. Cục THADS tỉnh đã có văn bản gửi BHXH tỉnh về tăng cường công tác phối hợp, tuy nhiên nhiều trường hợp THADS, các cơ quan BHXH vẫn không thực hiện việc khấu trừ lương đối với người phải THA. Việc phối hợp giữa cơ quan THADS với cơ quan Công an trong tỉnh khi giải quyết vụ việc phức tạp có áp dụng biện pháp cưỡng chế chưa ăn ý. Cụ thể như vụ “Chia tài sản thừa kế” giữa bà Phạm Thị Vân Anh với ông Phạm Văn Thùy và ông Phạm Văn Lệ ở huyện Ý Yên. Mặc dù cơ quan THADS đã thực hiện đầy đủ quy trình, thủ tục về THA, báo cáo đề xuất họp Ban chỉ đạo duyệt phương án, kế hoạch cưỡng chế; UBND huyện Ý Yên cũng đã có văn bản đề nghị Công an tỉnh chỉ đạo Công an huyện Ý Yên thực hiện việc xây dựng phương án bảo vệ cưỡng chế, nhưng từ tháng 3-2008 đến nay vụ việc vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Một nguyên nhân khác ảnh hưởng trực tiếp và làm phát sinh khiếu nại, tố cáo là nhiều bản án, quyết định của tòa án đã được tổ chức THA xong, lại bị toà án, Viện Kiểm sát nhân dân cấp trên kháng nghị yêu cầu xét xử lại theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm, có nhiều năm liền nhưng vụ án vẫn chưa được xét xử xong. Hoặc cũng có những bản án, quyết định của tòa tuyên không rõ ràng, không có tính khả thi, có sai sót về số liệu, khi cơ quan THADS phản ánh thì tòa án cũng không kịp thời giải thích bản án. Vụ chia thừa kế quyền sử dụng đất giữa bà Ninh Thị Núi, Ninh Thị Như với ông Ninh Văn Trí ở huyện Trực Ninh do có sai sót từ phía cơ quan tòa án trong việc tuyên sai về vị trí, mốc giới đất. Quá trình giải quyết vụ việc, cơ quan THADS không thực hiện việc giao đất cho các bên đương sự theo phán quyết của tòa án. Ngoài ra còn nhiều vụ án đủ điều kiện xét miễn nghĩa vụ THA, nhưng người phải THA không thể nộp đủ một phần số tiền trong tổng số tiền phải THA, khiến vụ việc kéo dài và phức tạp.
Nhằm tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả công tác THADS, Cục THADS tỉnh đã chỉ đạo Chi cục THADS các huyện, thành phố nâng cao trình độ, ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ THA trong thực hiện việc thụ lý, điều tra xác minh phân loại án, thu, chi tiền THA, bảo quản xử lý tang tài vật… nhanh chóng, kịp thời, đúng pháp luật. Bên cạnh đó, Cục THADS tỉnh đã tập trung chỉ đạo cán bộ, chấp hành viên trong thực hiện nhiệm vụ cần tích cực rà soát phân loại án, áp dụng triệt để các quy định của pháp luật về THA; làm tốt công tác giáo dục, thuyết phục, hạn chế tối đa các vụ việc phải cưỡng chế. Tập trung giải quyết những vụ án có giá trị thi hành lớn và những vụ việc kéo dài; đẩy mạnh công tác xét, miễn giảm THA. Duy trì nền nếp việc giao ban hằng tuần ở đơn vị và giao ban toàn tỉnh với Chi cục THADS các huyện, thành phố để nắm bắt tình hình, tiến độ giải quyết án, những vướng mắc, khó khăn của cấp huyện; từ đó kịp thời đưa ra những giải pháp tháo gỡ. Tập trung chỉ đạo các Chi cục THADS các huyện, thành phố giải quyết một số vụ việc THA phức tạp, có giá trị lớn. Hằng tháng, hằng quý các cơ quan THADS báo cáo tình hình kết quả công tác THADS với UBND cùng cấp; đồng thời đề xuất, kiến nghị để UBND cùng cấp xem xét giải quyết khó khăn. Tăng cường phối hợp giữa cơ quan THADS với các cơ quan, ban, ngành hữu quan trong công tác THADS. Trong tháng 9-2012 vừa qua, Cục THADS tỉnh đã xây dựng quy chế phối hợp liên ngành trong THADS quy định cụ thể giữa các ngành Kiểm sát nhân dân, Tòa án, Công an, Tài chính các cấp với cơ quan THADS.
Với những biện pháp tích cực, đồng bộ, thời gian tới, những khó khăn, vướng mắc trong công tác THADS của tỉnh sẽ được tháo gỡ; các bản án sẽ được thi hành kịp thời, đúng pháp luật, tránh dây dưa kéo dài, ảnh hưởng đến sự nghiêm minh của pháp luật./.
Bài và ảnh: Văn Trọng
