Toàn tỉnh hiện có 229 cán bộ chuyên trách dân số ở 229 xã, phường, thị trấn và 3.707 cộng tác viên (CTV) dân số thôn, xóm. Tuy nhiên, đội ngũ này thường xuyên biến động. Trung bình mỗi năm, có khoảng 20% cán bộ dân số - KHHGĐ cấp xã thôi việc hoặc chuyển công tác khác, 30% CTV biến động. Trong khi đó, nhiều vấn đề mới về dân số nảy sinh như: quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao và tiếp tục tăng, cơ cấu dân số biến động mạnh, mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng nghiêm trọng, chất lượng dân số còn thấp, nhiều vấn đề về sức khỏe sinh sản chưa được giải quyết.
 |
| Cán bộ chuyên trách dân số xã Xuân Ninh (Xuân Trường) trong một buổi tư vấn tại nhà cho chị em phụ nữ trong xã. |
Trước thực tế này, thời gian qua cùng với việc tiếp tục củng cố bộ máy tổ chức, nhất là ở cấp cơ sở, ngành Y tế thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chuyên trách và CTV dân số. Hằng năm, Chi cục Dân số - KHHGĐ đều tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chuyên trách dân số ở các xã, phường, thị trấn và đại diện CTV dân số ở các thôn, xóm những kiến thức về công tác dân số như: Dân số và phát triển, KHHGĐ, sức khỏe sinh sản; Phương pháp truyền thông, vận động thực hiện chính sách dân số ở cơ sở; Thu thập thông tin và ghi chép sổ hộ gia đình; Thực hành các bài tư vấn trực tiếp, thảo luận nhóm, lập kế hoạch truyền thông. Đối với cán bộ dân số đã có thâm niên công tác, nội dung tập huấn chú trọng bồi dưỡng những kỹ năng, kiến thức mới và chính sách về dân số. Những cán bộ, CTV mới được trang bị những kiến thức cơ bản về dân số, từ đó, đội ngũ cán bộ chuyên trách và CTV dân số có các kỹ năng cần thiết để tuyên truyền hiệu quả về công tác dân số - KHHGĐ tại cơ sở. Ngoài ra mỗi khi triển khai các mô hình, đề án mới về dân số, các cán bộ chuyên trách và CTV dân số lại được đào tạo sâu hơn ở lĩnh vực mà mô hình, đề án triển khai. Chẳng hạn như: Đề án "Tiền hôn nhân" tiếp tục được duy trì và mở rộng tại 33 xã của 10 huyện, thành phố. Tham gia đề án, đội ngũ cán bộ chuyên trách và CTV dân số được bồi dưỡng những kiến thức về tư vấn, cung cấp trang thiết bị chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên… Trên thực tế, lực lượng cán bộ chuyên trách và CTV dân số ở cơ sở là những người bám sát địa bàn nhất, thường xuyên tiếp xúc và tuyên truyền trực tiếp công tác dân số - KHHGĐ tới cộng đồng, có đóng góp tích cực vào việc hoàn thành các chỉ tiêu về dân số của mỗi địa phương. Với phương châm "đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà, rà từng đối tượng", đội ngũ CTV dân số ở cơ sở luôn kiên trì trong việc tuyên truyền, vận động người dân thực hiện sinh đẻ kế hoạch.
Tuy nhiên hiện nay, chế độ đãi ngộ cho đội ngũ này chưa phù hợp. Ở cấp xã, cán bộ chuyên trách công tác dân số - KHHGĐ đang hưởng chế độ phụ cấp theo Nghị định 92/CP của Chính phủ và Quyết định số 15 của UBND tỉnh với mức trợ cấp hằng tháng là 0,7-0,8% mức lương tối thiểu (tùy theo xã loại I, loại II, loại III); ngoài ra còn được hưởng phụ cấp từ nguồn kinh phí hỗ trợ thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia dân số - KHHGĐ theo quy định hiện hành là 150 nghìn đồng/người/tháng. Còn CTV dân số chỉ có mức thù lao 50 nghìn đồng/người/tháng từ nguồn kinh phí hỗ trợ thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia dân số - KHHGĐ. Chính vì vậy, đội ngũ này chưa thể yên tâm công tác, thường xuyên thay đổi. Ở nhiều địa phương, nhiều CTV dân số xin nghỉ để làm công việc khác. Để ổn định đội ngũ cán bộ chuyên trách, CTV dân số, Bộ Y tế cần sớm có mô hình tổ chức phù hợp, đưa cán bộ chuyên trách dân số cấp xã thành viên chức, tăng phụ cấp cho CTV thôn xóm. Ngành Y tế cũng cần có chế độ khen thưởng kịp thời những cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác dân số - KHHGĐ nhằm động viên, khuyến khích họ tiếp tục gắn bó và đáp ứng tốt hơn yêu cầu công việc./.
Bài và ảnh: Lam Hồng
