Dòng họ Đại Nguyễn ở thôn Diêm Điền xã Bình Hòa (Giao Thủy) có hơn 400 khẩu. Từ xưa, dòng họ Đại Nguyễn đã có nhiều người học hành đỗ đạt. Khi cụ thủy tổ của dòng họ từ tỉnh Thái Bình sang lập nghiệp, với tấm bằng tú tài, cụ không ra làm quan mà mở lớp dạy học cho nhân dân trong vùng. Năm 1806, sau khi thành lập làng Diêm Điền, cụ đã vận động nhân dân mở trường học và trực tiếp đứng lớp, bảo ban con em trong làng học hành, thắp lên lòng hiếu học cho nhiều người, nhiều gia đình trong họ, ngoài làng. Thời điểm ấy nổi lên tấm gương hiếu học của ông Trần Công Dương, mồ côi bố, có mẹ là con cháu dòng họ Đại Nguyễn học hành đến ngày thi mà nhà không còn tiền, gạo; nhờ họ hàng bên ngoại giúp đỡ, Trần Công Dương đã đỗ cử nhân. Nối tiếp ông, lớp lớp con cháu đều có tinh thần vượt khó hiếu học. Dòng họ Đại Nguyễn còn có nhiều người học hành đỗ đạt làm quan văn, quan võ như: Nguyễn Văn Cừ, Nguyễn Văn Nạn…
 |
| Chi Hội Khuyến học dòng họ Đại Nguyễn, xã Bình Hoà (Giao Thuỷ) trao phần thưởng cho học sinh chăm ngoan, học giỏi. |
Với truyền thống hiếu học của dòng họ, năm 1998, khi phong trào khuyến học, khuyến tài được triển khai tới từng dòng họ, thôn làng đã như một nguồn sinh khí mới tiếp sức thêm cho nhận thức và hành động, phấn đấu học hành mở mang tri thức cho con em trong họ. Là nhà giáo nghỉ hưu lại là chủ tịch hội đồng gia tộc, ông Nguyễn Xuân Đào đã đứng lên thành lập chi hội khuyến học dòng họ Đại Nguyễn. Với kinh nghiệm về giáo dục cùng với sự ủng hộ, giúp sức của gia tộc, ông Đào đã cùng chi hội khuyến học đến từng gia đình, từng chi họ để tuyên truyền về phong trào, về truyền thống hiếu học của dòng họ để mọi gia đình cùng thi đua phấn đấu, khuyến khích động viên con cháu học hành, đồng thời có kế hoạch theo dõi cụ thể từng học sinh, phát hiện cháu nào có biểu hiện lơ là trong học tập là kịp thời nhắc nhở gia đình, kết hợp với các nhà trường có biện pháp giáo dục phù hợp. Hằng năm, vào đầu mỗi năm học, chi Hội Khuyến học đều khảo sát, thống kê học sinh ở các bậc học để nắm bắt kết quả rèn luyện, học tập của các cháu để động viên, khuyến khích, khen thưởng kịp thời. Từ sự nhiệt tình, sâu sát của các thành viên trong chi hội khuyến học, 100% trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo trong họ đều được đến trường. Để phong trào có ý nghĩa thiết thực, chi hội đã vận động xây dựng quỹ khuyến học từ sự ủng hộ của các gia đình trong dòng họ để phát thưởng cho con cháu. Trong 10 năm qua, dòng họ đã khen thưởng cho 215 lượt học sinh tiên tiến, 230 lượt học sinh giỏi cấp trường, 28 lượt học sinh giỏi cấp huyện, 30 lượt học sinh giỏi cấp tỉnh và cấp quốc gia, 96 học sinh thi đỗ vào các trường cao đẳng, đại học và 31 lượt giáo viên dạy giỏi. Hiện tại, dòng họ đã có 290 gia đình được công nhận là gia đình hiếu học, trong đó có nhiều gia đình có từ 2-5 người có trình độ đại học trở lên.
Với sự cố gắng của dòng họ trong phát triển phong trào khuyến học, khuyến tài, đến nay dòng họ Đại Nguyễn đã có 1 tiến sỹ, 5 thạc sỹ và hơn 200 người có trình độ đại học. Dòng họ đã được UBND tỉnh, Hội Khuyến học tỉnh tặng Bằng khen và bức trướng khuyến học, khuyến tài./.
Bài và ảnh: Hồng Minh
