Qua hai năm thực hiện chính sách Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đã góp phần giảm đi gánh nặng cho Nhà nước về giải quyết hậu quả do thất nghiệp, giúp chủ sử dụng lao động tập trung tốt hơn cho phát triển sản xuất thay vì phải chịu trách nhiệm giải quyết việc làm và trợ cấp mất việc làm như trước đây.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội, những người đã đóng BHTN đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi thất nghiệp, chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày đăng ký thất nghiệp theo quy định sẽ được hưởng mức trợ cấp hàng tháng bằng 60% tiền lương bình quân 6 tháng trong thời gian từ 3-12 tháng. Ngoài trợ cấp thất nghiệp, người thất nghiệp còn được hưởng nhiều quyền lợi khác như: hỗ trợ học nghề, hỗ trợ tìm việc làm, hưởng bảo hiểm y tế. Điều này giúp người lao động nhanh chóng trở lại thị trường cũng như khôi phục lại tay nghề cho họ. Ở tỉnh ta, năm 2009, khi bắt đầu thực hiện chính sách BHTN mới đưa được đối tượng doanh nghiệp và các khối ngoài hành chính sự nghiệp vào thực hiện; đến năm 2011 tiếp tục đưa nốt số đối tượng còn lại, đặc biệt là các đơn vị sự nghiệp công lập. Năm 2010, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã chi 766,8 triệu đồng trợ cấp thất nghiệp cho những đối tượng tham gia BHTN. Những kết quả bước đầu trong việc thực hiện chính sách BHTN đã tạo được lòng tin của người lao động, góp phần đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, vì là chính sách mới nên việc thực hiện chế độ BHTN đối với người lao động vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Do văn bản hướng dẫn không rõ ràng, năm 2010, tỉnh ta vẫn chưa thu được BHTN của người lao động làm việc trong các đơn vị sự nghiệp: Y tế, giáo dục, thể dục - thể thao. Các quy định không thống nhất cũng ảnh hưởng đến quyền lợi của đối tượng tham gia BHTN. Theo quy định tại khoản 1, điều 19, Nghị định số 127/2008/NĐ-CP, người thất nghiệp được hưởng chế độ BHYT trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp và để được hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động phải nộp đủ hồ sơ hợp lệ trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày đăng ký. Trong khi đó, theo quy định tại khoản 2, điều 38 của Nghị định này, thời hạn giải quyết hưởng BHTN trong 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ của người lao động. Vì vậy, sau khi người lao động hoàn tất thủ tục hồ sơ, cơ quan lao động giải quyết hồ sơ hưởng BHTN của người lao động thì cơ quan BHXH mới có đủ cơ sở cấp thẻ BHYT cho người hưởng trợ cấp thất nghiệp. Điều này dẫn đến tình trạng khi người lao động nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp thì thời điểm hưởng BHYT đã bắt đầu gần một tháng. Trong thời gian này, do chưa có thẻ BHYT, người lao động có nhu cầu khám chữa bệnh gặp khó khăn trong việc thanh toán chi phí khám chữa bệnh. Bên cạnh đó, theo quy định, người lao động phải đăng ký thất nghiệp trong thời hạn 7 ngày và nộp đủ hồ sơ hợp lệ cho Trung tâm giới thiệu việc làm trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày đăng ký, nếu quá các thời hạn này, người lao động sẽ bị từ chối thụ hưởng các chế độ BHTN. Quy định này đã tạo ra sức ép về thời gian cho cả người lao động, cơ quan lao động và cơ quan BHXH… Để BHTN thực sự là điểm tựa nhằm hỗ trợ người lao động bị mất việc trong khi chưa tìm được việc làm mới, Bộ LĐ-TB và XH cần nghiên cứu, trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 127 về một số điểm như: Thời hạn đăng ký, thời hạn nộp hồ sơ, thời điểm người lao động hưởng trợ cấp thất nghiệp cho phù hợp hơn với điều kiện thực tế, giảm sức ép về thời gian thực hiện đối với cơ quan thực thi chính sách, đồng thời tạo điều kiện cho người lao động có đủ thời gian tìm kiếm việc làm, hoàn thiện hồ sơ thủ tục hưởng trợ cấp./.
Lam Hồng
