 |
| Làng trong phố.
Ảnh:
Xuân Thu
|
Sinh ra và lớn lên ở một ngôi làng nhỏ ven đô. Ký ức tuổi thơ lam lũ của tôi luôn ẩn chứa những hình ảnh đẹp đẽ của luỹ tre làng, cánh đồng lúa rập rờn, dòng sông, con đê, khói bếp lam chiều và cánh cò thơ mộng... Làng tôi trên 100 năm tuổi, cổ kính từ chiếc cổng làng dựng năm 1887 và lối đi toả ra các ngõ, xóm dựng gạch da lươn lát nghiêng... Nội tôi kể rằng, khi nội sinh ra cũng đã ở ngôi nhà này và bố, mẹ tôi vẫn sinh sống trong chính ngôi nhà già nua nhưng rất vững chãi ấy. Tuy cách trung tâm Hồ Gươm không xa, nhưng cuộc sống của người dân quê tôi vẫn chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Nhà ai cũng có dăm bảy sào ruộng cấy lúa, trồng rau và các loại hoa màu. Nhà tôi neo người nhưng cũng có gần 5 sào ruộng khoán. Một nửa số ruộng ấy mẹ tôi trồng lúa, một nửa còn lại là trồng khoai lang và rau muống. Tuổi thơ tôi cũng đã từng kinh qua công việc đồng áng, bếp núc giúp mẹ, giúp nội. Vì là một làng thuần nông nên thu nhập từ khoai, lúa, rau khiến nhà ai cũng chật vật chuyện áo cơm. Trẻ con trong làng nhiều đứa vẫn mặc quần, áo vá, thường chỉ được diện quần áo mới vào dịp Tết...
Khi tôi học đại học năm thứ 2 thì phong trào đô thị hoá diễn ra mạnh mẽ. Cũng như nhiều làng quê ven đô khác, làng tôi được quy hoạch thành một quận mới của Thủ đô và đương nhiên mọi thành viên của làng đã là người... thành thị. Người ta đã chia các xóm trong làng thành cụm dân cư, tổ dân phố và đánh số nhà. Làng tôi với 2 làng bên trở thành một phường trong địa giới hành chính quận. Ðất canh tác được dành cho quỹ đất đô thị, cho nhà máy, khu công nghiệp... Người dân quê tôi thất nghiệp khi không còn ruộng. Mẹ tôi phải lấy thúng xôi, hàng sáng bán nơi cổng trường học cấp 2 để mưu sinh.
Làng tôi đã thành phố thị, nhưng những hình hài của một làng quê cổ kính vẫn còn vẹn nguyên. Cái tên làng mọi người vẫn thường gọi, chứ không mấy ai gọi là tổ nọ, cụm kia. Hàng ngày, mọi người vẫn đi về qua cái cổng làng cũ kỹ rêu phong và con đường gạch da lươn lát nghiêng uốn lượn. Bọn trẻ vẫn nô đùa bên sân đình thuở trước. Làng ở trong phố, phố ẩn trong làng - đó là sự hoà quyện hài hoà nhưng không lẫn lộn, tạo nên một Hà Nội vừa hiện đại vừa cổ kính...
Phan Hoàng Diệu
