Mặc dù Bộ GD-ĐT đã quy định rõ: "Ngoài các khoản thu theo quy định, các trường tuyệt đối không được đặt ra các khoản thu khác", nhưng, thực tế trên địa bàn tỉnh ta, việc thu nhiều khoản ngoài quy định vào đầu năm học hiện đã trở nên phổ biến trong nhiều nhà trường với nhiều hình thức khác nhau, gây bức xúc cho phụ huynh và xã hội.
 |
| Những nụ cười hồn nhiên ngày khai trường. (nguồn: Internet) |
Chị Nguyễn Thu Nguyệt, có con đang học tại một trường THCS trên địa bàn thành phố Nam Định cho biết, trong buổi họp phụ huynh cho con đầu năm học sau khi nghe cô giáo chủ nhiệm lớp khái quát về tình hình của lớp, kế hoạch của nhà trường trong năm học, các bậc phụ huynh đều tập trung đến phần chính của buổi họp, đó là các khoản thu. Ngoài học phí, tiền xây dựng theo quy định, các khoản thu khác được nhà trường liệt kê thành một danh mục rõ ràng trên bảng như tiền bảo hiểm y tế, bảo hiểm thân thể, quỹ hội phụ huynh, quỹ Đội, quỹ vệ sinh, hỗ trợ tiền điện, tiền nước, quỹ chữ thập đỏ, tiền phô tô đề thi, giấy thi, tiền đồng phục, tiền bồi dưỡng đại trà, tiền học thêm… tất cả lên đến cả triệu đồng. Đấy là chưa kể số tiền phụ huynh phải đóng ngay từ trong hè để mua vở cho học sinh có bìa in lô-gô của trường. Nếu học sinh nào viết vở khác, không phải của nhà trường sẽ bị trừ vào điểm thi đua. Đem so sánh vở viết của nhà trường với vở được bán ngoài thị trường, không tính đến số tiền chênh lệch, nhiều phụ huynh cũng than phiền vì chất lượng giấy không được như ý muốn. Bên cạnh đó, tiền đóng góp cùng với chất lượng của bộ quần áo đồng phục cũng là vấn đề gây bức xúc đối với mỗi bậc phụ huynh. Còn tại trường tiểu học P.T, vốn "nổi tiếng'' với nhiều học sinh con gia đình có điều kiện kinh tế khá giả thì trong buổi họp phụ huynh, sau phần báo cáo của giáo viên chủ nhiệm lớp về các khoản phải thu đầu năm do nhà trường quy định, đại diện hội phụ huynh đã thông báo kế hoạch đóng góp của mỗi phụ huynh dưới mác "tự nguyện" hay khoản thu "thỏa thuận''. Nói là "tự nguyện" nhưng khó có phụ huynh nào từ chối được với các khoản đã được liệt kê chi tiết, rõ ràng, bao gồm tiền quỹ lớp để lo lễ tết cho các thầy cô, tiền mua quà tặng nhà trường nhân dịp năm học mới, tiền mua ti vi mới cho học sinh, tiền chăn màn, tiền lắp điều hòa… với số tiền thu không hề nhỏ. Nhiều phụ huynh còn "tự nguyện" đóng góp lên đến vài triệu đồng để mua những vật dụng tốt cho lớp, cho trường. Không ai bảo ai, ngoài số tiền cố định dự tính phải chi, nhiều phụ huynh đã phải vào hùa để đóng góp thêm bởi tên tuổi cũng như mức đóng góp của từng người sẽ được lên danh sách để gửi đến tận tay học sinh để mang về cho bố mẹ "soi xét''. Chỉ khổ cho những gia đình có mức thu nhập thấp, mong muốn con em được học hành trong điều kiện tốt cho "bằng chúng bạn" đã phải "thắt lưng buộc bụng'' để lo chi phí đầu năm học. Không riêng gì các trường học ở thành phố Nam Định mà ở các trường nông thôn, tình trạng lạm thu cũng diễn ra phổ biến. Từ tiền cải tạo sân trường, tiền mua sắm cây xanh, ghế đá, tiền làm lán để xe, tiền đầu tư mua sắm máy tính, máy chiếu, loa đài… đều được tính vào các khoản thu dưới hình thức tự nguyện hay "thỏa thuận'' giữa nhà trường và hội phụ huynh học sinh.
Hiện nay, các khoản thu mà nhà trường công lập được phép thu theo quy định chỉ có học phí (trừ bậc tiểu học), tiền xây dựng, dạy nghề phổ thông, ôn thi tốt nghiệp, học thêm. Các khoản thu như đồng phục, bán trú, ăn trưa…, nhà trường có thể thu nhưng chỉ thu khi người nộp tự nguyện và sau khi thực hiện thu phải được quyết toán, bảo đảm dân chủ và công khai. Các khoản thu như quỹ hội phụ huynh phải do ban đại diện cha mẹ học sinh thu, quỹ Đoàn, Đội phải do tổ chức Đoàn, Đội thu, các khoản thu bảo hiểm y tế, bảo hiểm thân thể… nhà trường phải thông báo rõ cho phụ huynh biết mục đích thu, khoản thu nào là bắt buộc, khoản thu nào là tự nguyện. Hội phụ huynh chỉ được hoạt động trên cơ sở đồng thuận, tức là nếu ai không thuận thì không làm chứ không bắt buộc. Thế nhưng, trên thực tế, trước hàng loạt các khoản lạm thu, dù không nhất trí nhưng các bậc phụ huynh cũng đành chấp nhận chứ không dám chối từ bởi cuộc họp phụ huynh bao giờ cũng do giáo viên chủ nhiệm chủ trì, trong đó có cả phần việc của hội phụ huynh, vì không muốn giáo viên "để ý" đến con mình. Trong khi đó, nhiều khoản lạm thu vô lý không phải chỉ do các bậc phụ huynh nghĩ ra mà trước khi quyết định "tự nguyện'' đóng góp phải thông qua sự đồng thuận của nhà trường. Nhưng khi có vấn đề lạm thu, lạm chi dẫn đến các bậc phụ huynh kêu ca, khiếu kiện thì nhà trường lại nói việc ấy do hội phụ huynh "tự nguyện" đóng góp, nhà trường không biết. Nhiều trường còn bao biện rằng, hiện nay, nhà nước đang khuyến khích công tác xã hội hóa giáo dục. Nếu không có hội phụ huynh và các khoản đóng góp từ họ thì với kinh phí hạn hẹp nhà trường không thể có điều kiện tốt để đầu tư cho trường lớp phục vụ cho việc dạy và học. Tất cả các khoản thu đều do ban đại diện cha mẹ học sinh đồng ý trên tinh thần tự nguyện, dân chủ… và đều đem lại lợi ích cho chính con em họ!?
Vấn đề lạm thu đầu năm học năm nào cũng là tâm điểm của dư luận xã hội. Để giải quyết tình trạng này, thiết nghĩ, các nhà trường cần niêm yết công khai tại mỗi trường học những khoản thu theo quy định hiện hành. Như vậy, để mỗi phụ huynh đều nắm được và có ý thức về quyền lợi, trách nhiệm trước mỗi khoản đóng góp của mình. Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác thanh kiểm tra việc thu - chi trong nhà trường và có hình thức xử lý nghiêm minh những trường có mức lạm thu vượt quá nhiều so với mức thu quy định, gây bức xúc trong phụ huynh./.
Thảo Linh
[links()]
