Tại sao hộ cận nghèo chưa tha thiết tham gia BHYT ?

Bộ phận thu BHYT tự nguyện (BHXH tỉnh) kiểm tra các đầu mối tham gia BHYT ở khối trường học, doanh nghiệp. Ảnh: Thu Hà

Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, đến hết năm 2009, tỉnh ta có 34314 hộ, với 118179 nhân khẩu thuộc diện cận nghèo. Tại thời điểm tháng 11-2009, điều tra nhu cầu của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, có tới 44757 người có nhu cầu tham gia BHYT, nhưng từ đầu năm 2010 đến nay chỉ có 1487 người tham gia. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đối tượng cận nghèo không tham gia BHYT là do khó khăn về kinh tế và hạn chế về nhận thức. Về kinh tế, mặc dù được ngân sách Nhà nước hỗ trợ tới 50% nhưng mức BHYT hiện nay mà người cận nghèo phải đóng là 175.500 đồng/thẻ/người vẫn là số tiền lớn. Theo tiêu chí, mức thu nhập của người cận nghèo được xác định bằng 130% mức thu nhập của người nghèo, tương đương khoảng 250 nghìn đồng/tháng. Nếu tham gia BHYT đồng nghĩa với việc phải tiêu tốn tới gần một tháng thu nhập. Anh Lê Bá Huy, một hộ cận nghèo ở xã Tam Thanh, Vụ Bản mong muốn có thêm hỗ trợ từ ngân sách tỉnh để mức giá BHYT chỉ còn dưới 100 nghìn đồng/người thì mức thu nhập của người cận nghèo mới tham gia được… Cùng với khó khăn về kinh tế, nhiều người cận nghèo chưa nhận thức trách nhiệm với cộng đồng khi tham gia BHYT mà chỉ chủ yếu lo cho bản thân. Rà soát của BHXH tỉnh cộng với kết quả giám định, chi trả cho thấy những người đã tham gia BHYT diện cận nghèo chủ yếu là người có bệnh tật phải chữa trị, thường xuyên đau ốm. Tại một số địa phương khi triển khai vận động đối tượng cận nghèo tham gia BHYT còn phát hiện tình trạng nhiều hộ cận nghèo còn đang "phấn đấu ngược": Trở thành hộ nghèo, đợi Nhà nước nâng chuẩn hộ nghèo để hưởng BHYT miễn phí và các cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đi kèm.

Bên cạnh hai vấn đề chính nêu trên, ngay trong triển khai cơ chế rà soát hộ cận nghèo cũng gây lo lắng cho người cận nghèo về quyền lợi khi tham gia BHYT. Công tác rà soát công nhận hộ nghèo, hộ cận nghèo diễn ra vào cuối năm. Nhiều năm việc phê duyệt danh sách phải hoàn thành vào dịp quý I, quý II năm sau. Điều này đồng nghĩa với việc nếu tham gia BHYT, có khi phải tháng 3, tháng 4 người cận nghèo mới được nhận thẻ, giá trị sử dụng bị thiệt vài tháng. Nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo hiện nay đề nghị ngành BHXH thu phí và thực hiện cấp thẻ BHYT theo năm tài chính để bảo đảm quyền lợi. Ngoài ra, người cận nghèo còn đề nghị có cơ chế cộng diện đối tượng được hỗ trợ vì trong hộ nghèo còn nhiều nhóm đối tượng cũng được hỗ trợ như học sinh, sinh viên, người có công, cựu chiến binh, thân nhân sĩ quan… Nếu chỉ hỗ trợ cho một diện sẽ gây ra thiệt thòi.

Với thực trạng toàn tỉnh mới chỉ có trên 1% đối tượng cận nghèo tham gia BHYT như nêu trên, BHXH tỉnh cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động để người cận nghèo hiểu rõ tính chất cũng như vai trò của BHYT đối với bản thân, từ đó tham gia đầy đủ. Bên cạnh đó, ngành cũng cần tham mưu với UBND tỉnh để có sự hỗ trợ tốt nhất, bảo đảm quyền lợi đầy đủ nhất cho người cận nghèo tham gia BHYT./.

Hoàng Vũ

[links()]