Những năm gần đây, ở nhiều khu dân cư, nhất là các làng nghề ở khu vực nông thôn tình trạng rác thải đang trở thành vấn đề "nóng" được các cấp chính quyền và người dân quan tâm. Từ năm 2005, Ủy ban MTTQ tỉnh đã chọn khu dân cư 17 của phường Vị Xuyên (TP Nam Định) và thôn Phù Lưu, xã Yên Thắng (Ý Yên) làm điểm để xây dựng mô hình "Khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường". Đây là những khu dân cư trung tâm và có nhiều ngành nghề đang phát triển. Trước đây, ở 2 khu dân cư này tình trạng rác xả thải bừa bãi ra môi trường, trên các trục đường giao thông… diễn ra khá phổ biến, gây mất mỹ quan, ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân. Ở khu dân cư 17, nhiều đoạn cống, rãnh không có nắp đậy, nước thải ứ đọng, mùi hôi thối gây khó chịu. Tại thôn Phù Lưu, tình trạng thả dông trâu, bò phóng uế bừa bãi trên các trục đường gây mất vệ sinh và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Trước tình trạng trên, Uỷ ban MTTQ tỉnh đã phối hợp với chính quyền các địa phương thành lập ban chỉ đạo xây dựng mô hình khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường với sự tham gia của các cấp ủy, chính quyền, lãnh đạo các đoàn thể, khu dân cư… Để đảm bảo việc xây dựng thành công mô hình, ban chỉ đạo của các địa phương đã tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức thực hiện các cam kết và quy định về bảo vệ môi trường. Các khu dân cư tự xây dựng bản cam kết và thực hiện ký kết bảo vệ môi trường ở khu dân cư đến từng hộ dân. Do làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nên đã có 100% hộ gia đình ở các khu dân cư thực hiện cam kết bảo vệ môi trường trong sản xuất, kinh doanh và trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời hầu hết các gia đình đã tích cực tham gia các hoạt động vệ sinh môi trường do tổ dân phố, khu dân cư tổ chức. Nhiều gia đình đã tự mua sắm, trang bị thêm các dụng cụ chứa rác thải, chất thải của gia đình bảo đảm không gây ô nhiễm và ảnh hưởng đến môi trường xung quanh trước khi đưa đến nơi tập trung. Theo đánh giá chung, tại 2 khu dân cư được chọn mô hình điểm, ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường sống của đa số nhân dân đã được nâng lên rõ rệt. Việc đổ, bỏ rác vào thùng chứa rác công cộng hoặc điểm tập kết rác đã được thực hiện đúng quy định, tạo thuận lợi cho việc thu gom, xử lý. Tình trạng tồn đọng rác thải hầu như không còn. Nhiều người đã nhắc nhở nhau thu gom, vận động người thân trong gia đình không vứt, xả thải rác, nước thải bừa bãi. Nhằm duy trì hoạt động, các địa phương thành lập tổ tự quản thường xuyên phát động, duy trì phong trào; tổ chức họp dân để quán triệt các nội dung văn bản của các cấp về công tác bảo vệ môi trường; đồng thời thực hiện tốt chức năng giám sát, nhắc nhở và triển khai các hoạt động giữ gìn, tạo cảnh quan môi trường sạch - đẹp trong khu dân cư.
 |
| Học sinh trường THCS Nam Chấn (Nam Trực) dọn vệ sinh môi trường nhân ngày thứ 7 tình nguyện.
Ảnh: Xuân Thu
|
Từ những thành công ban đầu, Ủy ban MTTQ tỉnh tiếp tục lựa chọn và thực hiện xây dựng thêm một số mô hình "Khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường" tại xã Vĩnh Hào (Vụ Bản) và khu dân cư Hàng Tiện, Hàng Cấp, phường Quang Trung (TP Nam Định). Ngoài việc tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường của gia đình nói riêng và khu dân cư nói chung, Ủy ban MTTQ phối hợp với các địa phương tổ chức thường xuyên các phong trào "Ngày môi trường ở khu dân cư" vào các ngày thứ 7 và chủ nhật hàng tuần. Đồng chí Vũ Quang Hiệp, chủ tịch MTTQ phường Quang Trung cho biết: Vào thứ 7, chủ nhật hàng tuần, MTTQ phường phối hợp với các tổ tự quản đôn đốc, nhắc nhở các gia đình quét dọn vệ sinh phía trước cửa nhà; thực hiện việc đổ rác thải đúng vị trí, đúng giờ quy định, kiên quyết không đổ các loại phế thải, vật liệu xây dựng ra đường, làm mất mỹ quan đô thị. Tại các khu dân cư đều thành lập các tổ liên gia để nhắc nhở, hỗ trợ nhau trong việc giữ gìn môi trường chung. Tổ tự quản thực hiện phân công cụ thể nhiệm vụ cho từng thành viên theo dõi, giám sát việc giữ gìn môi trường của các gia đình. Bên cạnh đó, ban chỉ đạo xây dựng mô hình còn thành lập tổ kiểm tra, xử lý những trường hợp cố tình vi phạm các quy định của phường về bảo vệ môi trường. Nhờ tập trung thực hiện xây dựng mô hình nên tình trạng vứt rác bừa bãi tuyến đường Hàng Tiện, Hàng Cấp đã từng bước được khắc phục; môi trường, cảnh quan tuyến phố đang dần trở nên sạch - đẹp.
Tuy nhiên, việc thực hiện xây dựng các mô hình "Khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường" cũng còn không ít những vấn đề cần tập trung giải quyết. Ý thức, nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế nên việc tuyên truyền, vận động còn gặp không ít khó khăn. Vấn đề vận chuyển, xử lý rác thải sau khi thu gom, nhất là ở các khu dân cư của nông thôn hiện vẫn là một bài toán khó giải đối với chính quyền các địa phương. Do nguồn kinh phí ở nhiều địa phương còn hạn hẹp nên nhiều khi việc tuyên truyền, hình thức tuyên truyền còn mang nặng tính hình thức, hiệu quả chưa cao. Đặc biệt sự tham gia thiếu tích cực của các cấp ủy, chính quyền ở một số địa phương được lựa chọn đã khiến cho xây dựng mô hình chưa đạt kết quả như mong muốn… Khắc phục những tồn tại trên, thời gian tới, Uỷ ban MTTQ tỉnh cần tiếp tục chỉ đạo, triển khai nhân rộng mô hình để góp phần tạo dựng môi trường sống trong lành cho cộng đồng ở các khu dân cư trong tỉnh./.
Phạm Văn Đại
