Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ được xác định là một trong những giải pháp then chốt để thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Do vậy, ngày 30-12-2020, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 118/UBND về phát triển nông nghiệp hữu cơ giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 nhằm khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương, doanh nghiệp và người dân phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ. Theo đó, tỉnh lồng ghép các cơ chế chính sách của Trung ương và địa phương để hỗ trợ đào tạo ngành nghề nông thôn, tập huấn cho lao động tham gia các mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ; vận dụng linh hoạt nguồn kinh phí hợp pháp khác hỗ trợ các cơ sở trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản đầu tư đổi mới công nghệ sản xuất, áp dụng các quy phạm thực hành nông nghiệp tốt VietGAP, hữu cơ, xây dựng nhãn hiệu, mẫu mã sản phẩm, quảng bá kết nối tiêu thụ sản phẩm. UBND tỉnh tập trung chỉ đạo ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT), các địa phương và các đơn vị liên quan chú trọng thực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách về phát triển nông nghiệp hữu cơ.
 |
| Trung tâm Giống cây trồng tỉnh (Sở NN và PTNT) xây dựng mô hình trồng dưa lưới theo hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ. |
Theo đồng chí Nguyễn Sinh Tiến, Phó Giám đốc Sở NN và PTNT, để mở hướng cho nông nghiệp hữu cơ phát triển, tỉnh và các huyện, thành phố đã tổ chức quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp nói chung, nông nghiệp hữu cơ nói riêng và huy động nguồn lực đầu tư từng bước hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất. Thường xuyên đào tạo, tập huấn kĩ thuật, phương thức tổ chức sản xuất cho cán bộ quản lý và người lao động trực tiếp; tổ chức cho hộ dân tham quan học tập kinh nghiệm từ mô hình sản xuất hữu cơ đạt hiệu quả cao trong và ngoài tỉnh. Cùng với hỗ trợ thúc đẩy sản xuất nông nghiệp hữu cơ, các ngành chức năng, các địa phương còn hỗ trợ doanh nghiệp, người sản xuất xây dựng thương hiệu, quảng bá kết nối tiêu thụ sản phẩm hữu cơ; đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức để người tiêu dùng nhận biết, tin tưởng, tiếp cận sử dụng các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ.
Năm 2021 tỉnh đã hỗ trợ trên 120 cơ sở sản xuất, doanh nghiệp hoàn thành các thủ tục, quy trình, đáp ứng các tiêu chuẩn được chứng nhận áp dụng các chương trình quản lý chất lượng tiên tiến (VietGAP, HACCP); hỗ trợ một vùng nuôi ngao liên kết Lerger Farm với diện tích 500ha ở xã Nam Điền (Nghĩa Hưng) được cấp chứng nhận nuôi thủy sản bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế ASC. Tính đến tháng 8-2022, tỉnh đã chứng nhận cho một doanh nghiệp trồng 2ha rau phù hợp theo yêu cầu của TCVN 11041-2:2017 (Nông nghiệp hữu cơ) của Công ty TNHH Toản Xuân, xã Yên Lương (Ý Yên); 2 cơ sở là trang trại nuôi lợn của cơ sở Hiền Thục, xã Trực Thái và 1 mô hình trồng lúa áp dụng tiêu chuẩn sản xuất hữu cơ của gia đình anh Nguyễn Văn Toán, thị trấn Ninh Cường (Trực Ninh).
 |
| Sản xuất giống dưa phục vụ gieo trồng cây vụ đông theo hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch trong nhà màng tại Công ty cổ phần Sản xuất và Đầu tư nông nghiệp công nghệ cao, xã Đại Thắng (Vụ Bản). |
Gia đình anh Nguyễn Văn Toán ở thị trấn Ninh Cường gieo cấy trên 4,5ha lúa theo hướng sản xuất hữu cơ. Anh Toán cho biết, anh đã đầu tư máy cấy, máy phun phân bón, máy làm đất phục vụ sản xuất. Trong 3 năm đầu phải tiến hành cải tạo đất nhằm loại bỏ tồn dư phân bón hóa chất và hàm lượng thuốc trừ sâu còn tồn dư qua quá trình bón phân, sử dụng thuốc trừ sâu, trừ cỏ trước đây. Sau mỗi vụ thu hoạch đều phải cày lật đất, phơi ải kỹ để tiêu diệt mầm bệnh, giúp đất tơi xốp, giúp cây trồng hấp thu dưỡng chất trong đất tốt hơn. Đặc biệt, anh không sử dụng phân hóa học, thuốc trừ cỏ, trừ sâu trong suốt quá trình gieo cấy. Sau khi gieo cấy, cây lúa bắt đầu phát triển sẽ dùng phân chuồng ủ hoai mục kết hợp với phân hữu cơ vi sinh để bón vừa giúp cây trồng phát triển tốt vừa cải tạo đất. Công đoạn làm cỏ được thực hiện thủ công. Để phòng trừ sâu hại lúa, anh dùng chế phẩm BTMET - nấm 3 màu hoặc các loại thảo mộc có tính cay, nóng, đắng như: ớt, tỏi... tạo thành dung dịch hỗ hợp bổ sung vi nấm ký sinh có hiệu quả cao trong việc phòng và ngăn chặn các loại rầy, rệp sáp, bọ cánh cứng, nhện đỏ, cào cào, ấu trùng ve sầu, mối và các loại sâu ăn lá, sâu đất… Nhờ tuân thủ quy trình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ nên cây lúa phát triển tốt, ít sâu bệnh, đảm bảo năng suất, chất lượng. Hiện, gia đình anh đang gieo cấy giống lúa ST25 theo hướng hữu cơ, năng suất trung bình đạt 150 kg/sào. So với trồng lúa truyền thống, năng suất lúa hữu cơ không chênh lệch nhiều, chi phí vật tư giảm, giá bán cao hơn 2-3 lần. Sản phẩm gạo hữu cơ của gia đình anh với nhãn hiệu “Mộc Hương Tâm” có đầu ra ổn định, cung ứng cho các đại lý, cơ sở phân phối nông sản tại thành phố Nam Định và các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Hà Nam, Hải Phòng, Thái Bình... Với giá bán bình quân 40 nghìn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình thu lãi gần 300 triệu đồng/vụ.
Tuy nhiên, sản xuất nông nghiệp hữu cơ đang đối diện với không ít khó khăn, thách thức cần được giải quyết. Sản xuất nông nghiệp hữu cơ tương đối phức tạp, chi phí đầu tư lớn, nhưng giá bán sản phẩm trên thị trường chưa chênh lệch nhiều so với sản phẩm thông thường nên khả năng thu lợi của người sản xuất không cao. Cơ chế, chính sách khuyến khích tích tụ ruộng đất để sản xuất tập trung, quy mô lớn còn nhiều hạn chế; rủi ro trong sản xuất nông nghiệp nói chung, sản xuất nông nghiệp hữu cơ nói riêng cao nên chưa thu hút được nguồn vốn xã hội hoá từ phía các tổ chức, đơn vị doanh nghiệp, HTX tham gia. Nhận thức về sản xuất nông nghiệp hữu cơ, sản phẩm nông nghiệp hữu cơ của các doanh nghiệp, HTX, hộ nông dân và người tiêu dùng còn hạn chế. Cơ sở hạ tầng như hệ thống điện, nước, xử lý nguồn xả thải… tại các vùng quy hoạch sản xuất nông nghiệp hữu cơ chưa hoàn chỉnh. Nguồn nhân lực để chỉ đạo sản xuất hữu cơ và nguồn lao động am hiểu để sản xuất nông nghiệp hữu cơ đang thiếu. Người tiêu dùng do điều kiện kinh tế nên còn giữ thói quen tiêu dùng ưu tiên lựa chọn thực phẩm giá rẻ dẫn đến sản phẩm nông nghiệp hữu cơ do giá thành sản xuất cao hơn nên khó tiêu thụ, lợi nhuận chưa cao.
Sản xuất nông nghiệp hữu cơ đang được ngành Nông nghiệp, các địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, HTX và nhất là người nông dân quan tâm, dần trở thành xu thế trong phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững hiện nay. Để giúp các doanh nghiệp, cá nhân mạnh dạn đầu tư vào sản xuất nông nghiệp nói chung, trồng lúa nói riêng, Nhà nước, cơ quan chức năng cần nghiên cứu, xem xét mở rộng hạn điền, tăng thời gian cho thuê đất; có cơ chế ưu đãi, khuyến khích phát triển nông nghiệp hữu cơ và hỗ trợ tiêu thụ nông sản cho người sản xuất./.
Bài và ảnh: Văn Đại
