Xác định tái cơ cấu thủy sản là nhiệm vụ quan trọng trong tái cơ cấu ngành Nông nghiệp địa phương, 5 năm qua huyện Hải Hậu đã tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp phát triển sản xuất, khai thác nhằm hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu đề ra. Những kết quả đạt được đã góp phần tích cực hoàn thành các tiêu chí về sản xuất, chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, thu nhập, hộ nghèo và hoàn thiện kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn theo chuẩn trong xây dựng nông thôn mới (NTM).
 |
| Kiểm tra tốc độ phát triển của tôm thẻ chân trắng ở vùng nuôi tập trung xã Hải Triều. |
Đồng chí Vũ Văn Triển, Trưởng Phòng NN và PTNT huyện Hải Hậu khẳng định: Tái cơ cấu thủy sản gắn với chương trình xây dựng NTM là chủ trương đúng, được Trung ương, tỉnh, huyện quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hỗ trợ nguồn lực thực hiện; được các xã, thị trấn và nhân dân đồng tình. Do đó, các nội dung tái cơ cấu được triển khai khá đồng bộ với sự tham gia tích cực của cộng đồng doanh nghiệp, các HTX, các cơ sở sản xuất, chế biến và hộ nông dân nên nhiều nội dung đạt kết quả khá. Tái cơ cấu nuôi trồng thủy sản được triển khai theo hướng chuyển dần từ nuôi quảng canh sang thâm canh, bán thâm canh, hình thành các vùng nuôi tập trung ở các xã ven biển. Năm 2020, tổng diện tích nuôi thủy sản của huyện đạt 2.300ha, trong đó diện tích nuôi nước ngọt 1.800ha, nước lợ 500ha. Diện tích nuôi thâm canh và bán thâm canh là 700ha, tăng 270ha; nuôi tôm nước lợ 360ha, tăng 94ha; nuôi tôm nước ngọt tăng 70ha so với năm 2015. Đối tượng nuôi được chuyển đổi nhanh sang các giống thủy sản có năng suất, chất lượng cao và có thị trường tiêu thụ ổn định. Các đối tượng nuôi mới được chuyển đổi chủ yếu là tôm thẻ chân trắng 475ha và cá diêu hồng 90ha. Nuôi tôm thẻ chân trắng đạt giá trị bình quân 1,5 tỷ đồng/ha/năm, cá diêu hồng đạt 600 triệu đồng/ha/năm… Đặc biệt trên địa bàn huyện đã hình thành được 3 trại giống tôm thẻ chân trắng tại xã Hải Chính với sản lượng 150 triệu con tôm giống mỗi năm; thành thạo kỹ thuật ương dưỡng giống cá diêu hồng và chuyển giao cho các hộ nuôi. Đến nay 100% số cơ sở nuôi thủy sản đã áp dụng cơ giới hóa ở từng khâu sản xuất với gần 1.700 máy móc, thiết bị như: máy sục khí, hệ thống lọc nước ao nuôi, xử lý nguồn nước thải, công nghệ sản xuất giống tôm… phục vụ nuôi thủy sản phát triển hiệu quả, bền vững. Trong khai thác hải sản, huyện đã tập trung phát triển các đội tàu có công suất lớn (trên 300CV), khai thác xa bờ gắn với phát triển mạng lưới thu gom, dịch vụ hậu cần thủy sản và đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong khai thác, bảo quản sản phẩm trên tàu cá xa bờ. Số phương tiện khai thác hải sản gần bờ của huyện giảm từ 773 chiếc năm 2015 xuống còn 430 chiếc tàu; số tàu khai thác xa bờ tăng từ 147 chiếc năm 2015 lên 199 chiếc năm 2020 với tổng công suất máy trên 100 nghìn CV, gấp 1,67 lần năm 2015. Chương trình đóng mới, nâng cấp tàu cá theo Nghị định số 67/2014/NĐ-CP và Nghị định số 17/2018/NĐ-CP của Chính phủ được triển khai tích cực. Đã có 18 tàu, gồm 14 tàu khai thác và 4 tàu hậu cần nghề cá được đóng mới đưa vào hoạt động góp phần tích cực hỗ trợ nghề khai thác thủy sản phát triển. Bên cạnh đó, các biện pháp đảm bảo an toàn cho người và tàu cá hoạt động trên biển trong mùa mưa bão cũng được tăng cường. Phòng NN và PTNT huyện thường xuyên phối hợp với Chi cục Thủy sản, các Trạm Biên phòng, Ban Quản lý cảng cá Nam Định tổ chức tập huấn, tuyên truyền Luật Thủy sản 2017 và các quy định về chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (khai thác IUU) tới ngư dân, các chủ tàu, thuyền trưởng và các chủ phương tiện khai thác hải sản khác trên địa bàn.
Cùng với chú trọng tái cơ cấu nuôi trồng, khai thác hải sản, huyện cũng quan tâm phát triển các cơ sở chế biến nông, thủy sản, thực phẩm. Toàn huyện hiện có 14 doanh nghiệp và 23 cơ sở chuyên chế biến nông, thủy sản và thực phẩm cung cấp cho người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Nhiều cơ sở thu mua chế biến đã tích cực đầu tư nâng cấp dây chuyền sản xuất, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm theo quy định. Một số cơ sở đã xây dựng được sản phẩm uy tín có thương hiệu trên thị trường cả nước, được người dân tin dùng, điển hình như: Nước mắm Ninh Cơ, nước mắm Lâm Bão; các sản phẩm hải sản đông lạnh Thành Vui, sứa Vạn Hoa… Đến thời điểm hiện nay, huyện có 26 sản phẩm thủy sản được UBND tỉnh công nhận đạt tiêu chuẩn sản phẩm OCOP cấp tỉnh.
Trong quá trình thực hiện tái cơ cấu sản xuất nuôi trồng thủy sản, các xã, thị trấn cũng đầu tư nâng cấp hệ thống thủy lợi, đường giao thông nội đồng, xây dựng các mô hình sản xuất an toàn thực phẩm, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, tiếp tục phát triển nâng cao chất lượng hoạt động của HTX, Tổ hợp tác trong nông nghiệp và cải thiện môi trường các làng nghề… góp phần tích cực và hiệu quả vào xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu của địa phương nói riêng và huyện nói chung. Các tàu khai thác đã liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, thông qua mô hình tổ hợp tác, HTX nuôi trồng thủy sản; thành lập các hiệp hội, tổ hợp tác khai thác hải sản để liên kết đi khai thác trên biển theo tổ, đội để bảo vệ an toàn trên biển, hỗ trợ phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên biển, đồng thời tham gia khẳng định, bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc, là đầu mối để thực hiện tuyên truyền các quy định, chính sách, pháp luật của Nhà nước về khai thác thủy sản. Đến nay, toàn huyện có 2 làng nghề, 7 HTX nuôi trồng và khai thác, 5 tổ hợp tác nuôi trồng thủy sản, 4 Hiệp hội nghề cá, 10 tổ đội khai thác hải sản. Nhờ thực hiện đồng bộ các biện pháp nên kinh tế thủy sản của huyện đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 8,56%/năm. Những năm trở lại đây, hoạt động nuôi trồng và khai thác thủy sản diễn ra sôi động với trên 2.300ha nuôi trồng và đội tàu khai thác hải sản 629 chiếc. Tổng sản lượng thủy sản năm 2020 đạt 38.067 tấn, trong đó, khai thác đạt 20.975 tấn, nuôi trồng đạt 17.152 tấn. Giá trị sản lượng thủy sản (theo giá so sánh năm 2010) ước đạt 1.045 tỷ đồng, tăng 16,7% kế hoạch và 20% so với năm 2015.
Phát huy kết quả đạt được, giai đoạn 2021-2025, huyện Hải Hậu tập trung phát triển các mô hình nuôi an toàn, bền vững, hướng xuất khẩu. Phát triển các mô hình nuôi và sản xuất giống thủy sản ứng dụng công nghệ cao, ứng dụng quy trình thực hành nuôi tốt, an toàn sinh học, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; hỗ trợ cấp chứng nhận, truy xuất nguồn gốc và thực hiện chu trình, phát triển thêm các sản phẩm OCOP thủy sản. Tập trung phát triển các HTX khai thác hải sản, chú trọng hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, hướng dẫn và tạo điều kiện cho 54 HTX nông nghiệp chuyển đổi thực chất, toàn diện các nội dung hoạt động theo Luật HTX; mở rộng quy mô hoạt động sản xuất, dịch vụ và tham gia vào các chuỗi liên kết, phát triển sản phẩm OCOP. Phấn đấu đến năm 2025, cơ cấu giá trị sản xuất (giá hiện hành) ngành nông nghiệp - thủy sản của huyện chiếm 11,5%; giá trị sản xuất ngành đạt 4.100 tỷ đồng trở lên (giá so sánh 2010), tăng bình quân 2,7-3,2%. Để hoàn thành mục tiêu đề ra, huyện tập trung rà soát, quy hoạch lại các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung đảm bảo đáp ứng đủ các điều kiện cấp, tiêu nước và tính hiệu quả, bền vững. Tiếp tục đầu tư hạ tầng thiết yếu cho vùng nuôi tập trung, nhất là hệ thống thủy lợi và hệ thống xử lý nước thải. Ưu tiên phát triển các vùng nuôi trồng thủy sản ở các xã ven biển. Lựa chọn các đối tượng có giá trị kinh tế cao phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, có khả năng cạnh tranh trên thị trường, trong đó tập trung vào các đối tượng nuôi chủ lực, nhất là tôm thẻ chân trắng và cá diêu hồng. Phát triển các chuỗi liên kết trong thủy sản và chuyển đổi nhanh từ phương thức sang nuôi bán thâm canh, thâm canh. Xây dựng các mô hình nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao và nuôi quy trình VietGap. Lựa chọn các sản phẩm thủy sản, sản phẩm chế biến từ thủy sản để thực hiện chu trình và phát triển thành sản phẩm OCOP. Trong khai thác hải sản, chú trọng nâng cao năng lực khai thác xa bờ; tổ chức thành các tổ, đội khai thác thủy sản xa bờ, đáp ứng các điều kiện chống khai thác IUU và bảo vệ chủ quyền biên giới biển. Ứng dụng khoa học kỹ thuật trong khai thác và bảo quản sản phẩm, gắn với phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá. Thực hiện tốt việc đăng ký, đăng kiểm và lắp đặt thiết bị giám sát hành trình cho 100% tàu cá./.
Bài và ảnh: Văn Đại
