Từ một tỉnh nông nghiệp lạc hậu, năng suất, chất lượng, hiệu quả thấp, đến nay tỉnh ta không chỉ bảo đảm vững chắc an ninh lương thực, mà còn là một trong những địa phương xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của khu vực Nam đồng bằng sông Hồng. Ngành Nông nghiệp đang chứng tỏ vai trò là trụ đỡ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
 |
| Cơ giới hóa nông nghiệp là xu hướng tất yếu trong sản xuất nông nghiệp hiện nay (Trong ảnh: Nông dân xã Hiển Khánh, huyện Vụ Bản thu hoạch lúa mùa). |
Từ phong trào “Thâm canh thắng Mỹ…”
Ngành Nông nghiệp là một trong số ít ngành thành lập ngay sau khi cách mạng giành được chính quyền năm 1945. Truyền thống cách mạng tự hào đó luôn được các thế hệ cán bộ, đảng viên, công nhân viên ngành gìn giữ, phát huy. Những ngày tháng tư lịch sử, chúng tôi có dịp tìm gặp những cán bộ nguyên là lãnh đạo ngành Nông nghiệp để tìm hiểu về những tháng năm lịch sử đầy gian khó nhưng cũng rất đỗi tự hào đó. Đối với đồng chí Trần Đình Cao, nguyên Giám đốc Sở NN và PTNT thì truyền thống ngành Nông nghiệp luôn là “động lực” để lớp lớp thế hệ cán bộ, đảng viên, công nhân viên ngành học tập, phát huy. Ông vẫn còn nhớ như in vào thời điểm những năm 1965-1975, Nam Định là một trong những trọng điểm tập trung bắn phá không kể ngày đêm của đế quốc Mỹ. Sản xuất nông, lâm nghiệp của tỉnh gặp vô vàn khó khăn do hệ thống đê điều và các công trình thủy lợi bị tàn phá; thiên tai lũ lụt liên tiếp xảy ra; sâu bệnh phát sinh gây hại trên diện rộng. Để khắc phục những khó khăn trên, ngành Nông nghiệp đã phối hợp với chính quyền các địa phương phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước, trong đó có phong trào “Thâm canh thắng Mỹ ngay trên đồng ruộng” đã thu hút được đông đảo nhân dân, nhất là thanh niên nông thôn ở khắp các địa phương hưởng ứng bằng nhiều hành động cụ thể và mang lại lợi ích thiết thực. Hưởng ứng phong trào thi đua, nhiều chi đoàn thanh niên các huyện, thành phố đã giao chỉ tiêu cụ thể cho từng đoàn viên, thanh niên trồng xen cây điền thanh hoặc thả bèo dâu trong ruộng lúa; tích cực áp dụng kỹ thuật trong quá trình chọn lọc, nhân giống lúa, xử lý hạt giống, gieo mạ, đắp bờ chống úng… Nhờ đó, tỉnh Nam Định là một trong những tỉnh thực hiện tốt phong trào “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người” chi viện cho tiền tuyến miền Nam đánh Mỹ. Những đóng góp to lớn của tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ gửi thư khen vào tháng 7-1967. Đặc biệt trong những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, hàng nghìn cán bộ, nông dân trong tỉnh đã vượt bom đạn, thủy lôi của địch vận chuyển thành công trên 3 vạn tấn lương thực, muối vào chi viện cho chiến trường miền Nam. Đầu năm 1975, toàn tỉnh đã đóng góp 154.679 tấn lương thực và 19.048 tấn thực phẩm, góp phần phục vụ cuộc Tổng tiến công “đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào”, thống nhất đất nước, Bắc - Nam sum họp một nhà…
Đến “trụ đỡ” phát triển kinh tế - xã hội
 |
| Lựa chọn, đóng gói nông sản để cung cấp cho các siêu thị tại Công ty TNHH Toản Xuân, xã Yên Lương (Ý Yên). |
Có thể khẳng định từ khi thành lập nước đến nay, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn, đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nhờ vậy, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta đã có bước phát triển vượt bậc. Từ một nước nông nghiệp lạc hậu, hàng năm từng phải nhập khẩu hàng triệu tấn lương thực thì Việt Nam đã trở thành một trong những nước xuất khẩu lương thực lớn và đứng trong “top” các nước xuất khẩu gạo của thế giới. Cùng với sự phát triển không ngừng của đất nước, theo từng giai đoạn và tùy vào tình hình thực tiễn, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã có các nghị quyết, chương trình, kế hoạch nhằm khai thác tiềm năng, phát huy thế mạnh của địa phương, đưa ngành Nông nghiệp vượt qua khó khăn, thách thức để phát triển đạt và vượt nhiều chỉ tiêu kế hoạch đề ra, góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, nhất là xây dựng phát triển nông nghiệp, nông thôn của tỉnh. Đặc biệt, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVIII nhiệm kỳ 2010-2015 đã ban hành 6 Nghị quyết chuyên đề toàn khóa liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX (nhiệm kỳ 2015-2020) tiếp tục đề ra mục tiêu đẩy mạnh CNH-HĐH, triển khai toàn diện Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp gắn với chương trình xây dựng NTM, là định hướng phát triển cơ bản và lâu dài của tỉnh; phấn đấu đến năm 2020 đạt tỉnh NTM. Với những chủ trương, định hướng căn cơ, phù hợp đã tạo “cú hích” đột phá thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn phát triển mạnh mẽ, đồng bộ. Đến tháng 7-2019, toàn tỉnh có 10/10 huyện, thành phố được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận đạt chuẩn NTM và hoàn thành nhiệm vụ NTM, về đích sớm hơn 1,5 năm so với kế hoạch đề ra, Nam Định là một trong 2 tỉnh dẫn đầu cả nước về xây dựng NTM, được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Ba và được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Cùng với hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM, toàn ngành tập trung thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo Nghị quyết số 27-NQ/TU ngày 17-7-2014 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tăng cường lãnh đạo việc thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Nam Định; Quyết định số 1346/QĐ-UBND ngày 30-7-2014 của UBND tỉnh phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp Nam Định theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2014-2020. Đến nay, tổng diện tích gieo trồng cả năm của tỉnh duy trì khoảng 177.722ha, năng suất lúa hai vụ đều giữ vững ở mức cao. Các mô hình tái cơ cấu ngành Nông nghiệp được triển khai và đạt kết quả khá, tạo công ăn việc làm và tăng thu nhập cho nông dân như: Mô hình tích tụ ruộng đất để sản xuất hạt giống lúa lai F1 của Công ty TNHH Cường Tân, Công ty TNHH Xuân Trường; mô hình sản xuất gạo sạch của các Công ty TNHH Toản Xuân (Ý Yên), Cường Tân (Trực Ninh); mô hình liên kết và chế biến nông sản sấy của Công ty TNHH Minh Dương; mô hình sản xuất rau an toàn của Công ty TNHH Ngọc Anh, HTX dịch vụ nông nghiệp Yên Cường… Cơ cấu cây trồng, vật nuôi của tỉnh đã chuyển căn bản từ lấy số lượng làm mục tiêu phấn đấu, sang chất lượng và giá trị gia tăng; chuyển từ khai thác tài nguyên sang ứng dụng khoa học công nghệ, quản trị tiến bộ, sản xuất theo lợi thế và nhu cầu thị trường. Giá trị sản xuất toàn ngành tăng bình quân 3,1%/năm. Toàn tỉnh đã xây dựng 32 chuỗi liên kết sản xuất, hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc và phát triển thị trường cho trên 150 sản phẩm. Trên địa bàn tỉnh đã từng bước hình thành thị trường nông sản an toàn, nông sản có kiểm soát để phục vụ nhu cầu đa dạng của thị trường, lòng tin của người tiêu dùng vào nông sản của tỉnh ngày càng tăng. Thu nhập của người dân ở nông thôn năm 2020 tăng hơn 3,5 lần so với năm 2010. Cơ cấu thu nhập của các hộ dân ở nông thôn có sự thay đổi đáng kể, hộ có thu nhập chính ngoài nông nghiệp chiếm trên 80%. Mức sống của người dân nông thôn được cải thiện đáng kể, khoảng cách thu nhập giữa thành thị và nông thôn giảm dần; đến nay tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn hơn 1%. Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn được tập trung đầu tư, cải tạo nâng cấp đồng bộ theo quy hoạch, kết nối với hạ tầng kinh tế - xã hội của tỉnh và khu vực. Nông thôn phát triển theo hướng hiện đại, sáng - xanh - sạch - đẹp, điều kiện sống và làm việc của người dân được nâng cao. Các nhu cầu về y tế, giao thông, điện, nước cho sinh hoạt và sản xuất của người dân được đáp ứng tốt hơn. Đây là thành tựu lớn mà ngành đã đạt được trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái, dịch bệnh, thời tiết, sâu bệnh hại diễn biến phức tạp.
Bước sang giai đoạn mới, nhiệm vụ của ngành Nông nghiệp hết sức nặng nề với nhiều khó khăn, thách thức trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, tác động của biến đổi khí hậu ngày càng mạnh và rõ nét. Thực tiễn đó đòi hỏi ngành Nông nghiệp phải tiếp tục phấn đấu đạt và vượt mục tiêu để tăng trưởng bền vững, chất lượng, tiếp tục góp phần cải thiện nhanh điều kiện sống của người dân nông thôn, bảo vệ và sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên thiên nhiên và môi trường, bảo đảm an sinh xã hội. Phát huy truyền thống cách mạng, anh hùng, ngành Nông nghiệp chủ trương tạo sự chuyển biến mạnh mẽ hơn trong CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn, phát huy cao hơn lợi thế sẵn có của địa phương về nông nghiệp, đồng thời chú trọng phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ phục vụ nông nghiệp. Chú trọng xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, chuyên nghiệp hóa năng suất cao, lao động nông nghiệp, hỗ trợ nông dân liên kết hợp tác sản xuất hàng hóa, hình thành các tổ hợp nông nghiệp - công nghiệp chế biến hiện đại tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Tiếp tục hiện đại hóa nền nông nghiệp, giúp nâng cao năng suất gia tăng thu nhập của nông dân, góp phần giảm nghèo bền vững, đồng thời góp phần xây dựng nông thôn Nam Định trở thành miền quê đáng sống, là chỗ dựa vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội./.
Bài và ảnh: Văn Đại
