Những năm gần đây, tại tỉnh ta, việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) ngày càng được quan tâm hơn từ các cơ quan Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều giải pháp đồng bộ được thực hiện hiệu quả như tư vấn, hướng dẫn và hỗ trợ các nội dung bảo hộ tài sản trí tuệ, cung cấp thông tin nhãn mác hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp, thông tin sáng chế… Đặc biệt, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý các vụ xâm phạm, vi phạm về sở hữu công nghiệp cũng được tăng cường.
 |
| Lực lượng Quản lý thị trường kiểm soát nhóm hàng xe điện, xe máy trên địa bàn thành phố Nam Định. |
Sở Khoa học và Công nghệ (KH và CN) đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về SHTT bằng nhiều hình thức đa dạng, có chiều sâu, góp phần tạo chuyển biến nhận thức của cán bộ các cấp, các ngành và toàn xã hội. Từ năm 2018 đến nay, Sở đã tổ chức 9 lớp tập huấn cho gần 1.100 học viên là cán bộ các cơ quan quản lý Nhà nước và quản lý các đơn vị kinh doanh, doanh nghiệp, sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, Sở KH và CN đã phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng xây dựng chương trình tuyên truyền “SHTT và cuộc sống”; phát hành Đăng bạ Nhãn hiệu, sổ tay hướng dẫn xác lập quyền SHTT; tổ chức nhiều đợt tập huấn, hội thảo về SHTT. Cùng với hoạt động giáo dục, phổ biến, việc hỗ trợ thực thi quyền SHTT cũng được Sở KH và CN chú trọng. Từ năm 2018, Sở KH và CN đã hỗ trợ thực hiện các dự án xây dựng nhãn hiệu tập thể “Cơ khí Xuân Tiến” của xã Xuân Tiến (Xuân Trường), nhãn hiệu tập thể “Hiệp hội Nông nghiệp sạch tỉnh Nam Định” và dự án tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Bánh nhãn Hải Hậu” cho sản phẩm bánh nhãn của huyện Hải Hậu, nhãn hiệu tập thể “Cơ khí Xuân Tiến”, nhãn hiệu chứng nhận “Mật ong sú vẹt vườn quốc gia Xuân Thủy”… Đến cuối năm 2019, sản phẩm Bánh nhãn Hải Hậu đã được Cục SHTT cấp Giấy chứng nhận đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận; đồng thời hệ thống và mô hình quản lý, sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Bánh nhãn Hải Hậu” được đưa vào vận hành góp phần nâng cao thu nhập, tạo sinh kế bền vững cho người làng nghề và những người tham gia chuỗi sản xuất, kinh doanh sản phẩm. Bên cạnh đó, Sở KH và CN đã hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng bảo hộ nhãn hiệu, ghi nhãn hàng hóa, mẫu mã bao bì sản phẩm, đăng ký mã số, mã vạch để nâng cao chất lượng, phát triển thương hiệu. Điển hình là các sản phẩm: “Kẹo Sìu châu” của Công ty Kim Thành Hoa (thành phố Nam Định); “Gạo nếp” của các huyện Nghĩa Hưng, Hải Hậu; “Gạo sạch Hương Cốm” của Công ty TNHH Cường Tân, xã Trực Hùng (Trực Ninh); “Trà tươi hương chanh mật ong S24”, cá bống bớp Nghĩa Hưng, nước mắm Ninh Cơ… Đến nay, toàn tỉnh có 3.367 đơn đăng ký bảo hộ sở hữu công nghiệp gồm: 2.991 đơn nhãn hiệu hàng hoá, 308 đơn kiểu dáng công nghiệp, 48 đơn sáng chế, 20 đơn giải pháp hữu ích. Hiện đã có 1.558 nhãn hiệu, 128 kiểu dáng công nghiệp, 10 giải pháp hữu ích, 5 sáng chế của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tại địa phương được Cục SHTT cấp văn bằng bảo hộ. Việc thiết lập bản quyền thương hiệu đã giúp các đơn vị, doanh nghiệp từng bước nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng trưởng quy mô sản xuất và doanh thu.
Công tác phòng chống xâm phạm quyền SHTT được các ngành chức năng quan tâm, góp phần bảo vệ lợi ích người sản xuất và quyền lợi người tiêu dùng. Nhiều vụ xâm phạm, vi phạm về sở hữu công nghiệp được phát hiện và xử lý đã thu về ngân sách Nhà nước hàng tỷ đồng, đồng thời tiêu hủy nhiều sản phẩm hàng hóa vi phạm. Trong năm 2020, Thanh tra Sở KH và CN thực hiện 2 cuộc thanh tra đột xuất về SHTT theo yêu cầu của chủ thể sở hữu công nghiệp trên địa bàn tỉnh là Công ty HONDA Việt Nam và Công ty 4 Oranges tại 1 doanh nghiệp kinh doanh xe máy và 1 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh sản phẩm sơn xây dựng trên địa bàn tỉnh. Kết quả thanh tra cho thấy, các doanh nghiệp này đã xâm phạm quyền đối với các nhãn hiệu đã được bảo hộ tại Việt Nam và còn hiệu lực. Đoàn thanh tra đã xử lý hành chính hành vi vi phạm về sở hữu công nghiệp, đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp vi phạm loại bỏ các yếu tố xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp trên sản phẩm. Từ đầu năm đến nay, Cục Quản lý thị trường Nam Định đã phối hợp với các cơ quan chuyên môn phát hiện và xử lý nhiều vụ sản xuất, kinh doanh hàng giả; hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ và hành vi vi phạm quyền sở hữu công nghiệp. Điển hình là cuối tháng 3 vừa qua, Cục Quản lý thị trường Nam Định phối hợp với Tổng cục Quản lý thị trường, Công an tỉnh kiểm tra và phát hiện trong kho hàng của Công ty TNHH May Vĩnh Linh, thôn Vĩnh Trị, xã Yên Trị (Ý Yên) có chứa hơn 10 tấn vải nguyên liệu nhập khẩu và kho hàng của cơ sở sửa chữa thiết bị âm thanh Tình Tuân, xóm 3, xã Hải Vân (Hải Hậu) có chứa hàng trăm thiết bị âm thanh như loa, âm-li và các phụ kiện ngoại nhập. Tại thời điểm kiểm tra, các cơ sở không xuất trình được hóa đơn chứng từ nguồn gốc xuất xứ của lô hàng. Vụ việc đang tiếp tục được điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Có thể nói, việc đẩy mạnh quản lý Nhà nước đã góp phần nâng cao nhận thức cho toàn xã hội về SHTT, khuyến khích hoạt động xác lập và bảo vệ quyền SHTT của các tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, so với yêu cầu thực tiễn, công tác quản lý Nhà nước về SHTT vẫn còn hạn chế, yếu kém. Việc xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách chưa thực sự phát huy hết tiềm năng, thế mạnh tài sản trí tuệ của địa phương. Công tác kiểm tra, thanh tra, trao đổi thông tin giữa các cơ quan chức năng chưa thường xuyên. Các hoạt động hỗ trợ tuyên truyền, đào tạo; cung cấp thông tin và tư vấn về tài sản trí tuệ chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp. Nhiều sản phẩm đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong nước, thậm chí khu vực nhưng do nhiều nguyên nhân chưa được bảo hộ, dẫn đến tình trạng bị xâm phạm, làm giả, làm nhái, đánh mất thị trường. Việc đăng ký bảo hộ đa dạng các đối tượng sở hữu công nghiệp còn ít; nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức đúng mức về quyền và lợi ích khi sản phẩm được bảo hộ SHTT nên việc vận động, tuyên truyền xác lập quyền SHTT cho sản phẩm nhãn hiệu… đến cơ sở doanh nghiệp của cơ quan chuyên môn gặp khó khăn. Nhiều loại hàng hóa vi phạm quyền SHTT vẫn lưu thông công khai trên thị trường trong khi đội ngũ cán bộ quản lý và thực thi còn thiếu nên việc xử lý ngăn chặn bị hạn chế. Thời gian tới, tỉnh tiếp tục chỉ đạo nâng cao năng lực hoạt động bộ máy các cơ quan quản lý, cơ quan thực thi và cơ quan bổ trợ hoạt động SHTT. Hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển hoạt động SHTT. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục, phổ biến nâng cao nhận thức của xã hội về SHTT. Xây dựng và hiện đại hóa hệ thống thông tin về SHTT. Nâng cao hiệu quả phát triển tài sản trí tuệ địa phương. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý các vụ xâm phạm, vi phạm về sở hữu công nghiệp./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
