Thời gian qua, nghề sản xuất muối và đời sống của bà con diêm dân vẫn còn không ít khó khăn bởi giá muối không ổn định. Tuy nhiên đây vẫn là ngành sản xuất có giá trị và tạo sinh kế cho không ít người dân vùng biển. Để tiếp tục duy trì và phát triển ngành sản xuất, chế biến muối ở các địa phương, quyết tâm giành thắng lợi trong vụ muối năm 2020, Sở NN và PTNT đã xây dựng kế hoạch chỉ đạo, triển khai tới các doanh nghiệp, HTX và bà con nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp.
 |
| Diêm dân xã Bạch Long (Giao Thủy) sản xuất muối. |
Giữa cái nắng chói chang của những ngày hè, chúng tôi có mặt tại cánh đồng sản xuất muối xã Bạch Long (Giao Thủy). Mặc cho hơi nóng hầm hập từ ruộng muối hấp lên, hàng trăm bà con diêm dân nơi đây vẫn miệt mài dồn cát, phơi nước kết tinh để khi chiều về thu lại những thống muối đầu tiên của niên vụ sản xuất muối năm nay. Bác Mai Thị Sen ở đội 11 đã hơn 30 năm gắn bó với cái mặn mòi, cực nhọc của nghề làm muối nên hiểu rất rõ cái nắng nóng đến cháy da thịt lại là điều kiện tốt để làm muối. Trao đổi với chúng tôi, bác Sen cho biết: Nhà bác có gần 5 sào ruộng muối. Bước vào vụ sản xuất muối năm nay, bác đã chuẩn bị đầy đủ xe đẩy, trang cào muối, kho chứa, đầu tư sửa chữa hệ thống chạt lọc, tiến hành san phẳng mặt nền sân phơi cát và lối dẫn nước, tạo thuận lợi cho việc sản xuất. Từ đầu vụ đến nay thời tiết khá thuận, nắng đều và kéo dài nên năng suất đạt khá. Trung bình mỗi ngày, bác sản xuất được từ 12 đến 14 thống muối. Với giá bán đang được các cơ sở thu mua tại ruộng là 1.800 đồng/kg thì mỗi ngày gia đình bác thu được 650 đến 750 nghìn đồng... Nếu giá muối duy trì như hiện nay thì thu nhập ổn định, cuộc sống được đảm bảo nên gia đình yên tâm sản xuất. Thời tiết năm nay thuận lợi cho sản xuất muối, vì thế không chỉ ở đồng muối Bạch Long mà ở nhiều địa phương khác trong tỉnh có ruộng muối như: Giao Phong, thị trấn Quất Lâm (Giao Thủy), Hải Đông, Hải Lý, thị trấn Cồn (Hải Hậu) diêm dân cũng đang sôi nổi bước vào niên vụ sản xuất muối năm 2020. Theo số liệu thống kê của ngành Nông nghiệp, hiện toàn tỉnh có 11 xã, thị trấn có diện tích sản xuất muối, tập trung ở 3 huyện Giao Thủy, Hải Hậu và Nghĩa Hưng với tổng diện tích gần 99ha. Có 5 HTX muối, bao gồm: HTX sản xuất muối Hồng Phong, xã Giao Phong; HTX Hòa Bình, Cồn Tàu, Thống Nhất, thị trấn Quất Lâm; HTX sản xuất muối Nghĩa Phúc, xã Nghĩa Phúc và một tổ hợp tác sản xuất muối xã Hải Đông. Phương thức sản xuất muối chủ yếu theo công nghệ phơi cát. Để duy trì và đảm bảo ngành sản xuất muối phát triển, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho bà con diêm dân, Sở NN và PTNT đã phối hợp với ngành chức năng và các địa phương tham mưu đề xuất cơ chế hỗ trợ diêm dân ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất muối; tổ chức 2 hội nghị tập huấn cho diêm dân và công nhân, người lao động trong các doanh nghiệp chế biến muối về quy trình kỹ thuật sản xuất, chế biến muối sạch, đảm bảo an toàn thực phẩm, áp dụng quy trình sản xuất tốt GMP, HACCP... Tranh thủ các nguồn lực của tỉnh, các địa phương và doanh nghiệp để đầu tư nâng cấp, cải tạo hệ thống thủy lợi đồng muối và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cho hoạt động sản xuất muối. Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản (Sở NN và PTNT) đã phân công cán bộ xuống các địa phương hướng dẫn diêm dân thay đổi vị trí chạt lọc truyền thống từ sát ô kết tinh ra giữa ruộng phơi cát, sau đó dùng ống nhựa dẫn nước muối đã được cô đặc từ chạt lọc đến thùng lắng lọc sát ô kết tinh. Cải tiến này giúp giảm bớt 45-50% công lao động nặng nhọc của người làm muối so với phương pháp truyền thống. Nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý sản xuất, kinh doanh muối, Chi cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản tăng cường thanh tra, kiểm tra, đánh giá, xếp loại điều kiện đảm bảo sản xuất, chất lượng sản phẩm, công tác đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm của các doanh nghiệp, HTX và cơ sở chế biến, kinh doanh muối. Qua đó lồng ghép tuyên truyền, hướng dẫn và phổ biến các văn bản, quy định pháp luật về quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh muối như: Hướng dẫn các doanh nghiệp xây dựng và tự công bố chất lượng sản phẩm theo quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2-2-2018 của Chính phủ; Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14-4-2017 của Chính phủ về ghi nhãn hàng hóa; Nghị định số 09/2016/NĐ-CP ngày 28-1-2016 của Chính phủ về tăng cường vi chất vào thực phẩm (tăng cường i-ốt vào muối ăn trực tiếp và muối dùng cho chế biến thực phẩm); Thông tư số 39/2018/TT-BNNPTNT ngày 27-12-2018 hướng dẫn kiểm tra chất lượng thực phẩm muối nhập khẩu...
Nhờ đó, 6 tháng đầu năm 2020, sản lượng muối toàn tỉnh sản xuất đạt 1.977 tấn; trong đó có 300 tấn muối sạch; sản lượng muối bán ra đạt 1.582 tấn, trong đó huyện Hải Hậu 698 tấn, Giao Thủy 666 tấn và Nghĩa Hưng 218 tấn, với giá bán dao động từ 1.500-2.100 đồng/kg. Sản lượng muối do các doanh nghiệp sản xuất 22.208 tấn; sản lượng muối bán ra đạt 43.396 tấn; trong đó muối nguyên liệu 19.490 tấn, muối qua sơ chế 23.906 tấn, muối sạch 7.808 tấn, muối nghiền 4.274 tấn, muối tinh 6.270 tấn và muối trộn i-ốt 5.554 tấn.
Thực hiện chủ trương khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia tiêu thụ muối cho diêm dân, Sở NN và PTNT tổ chức các buổi tọa đàm giữa Ban quản trị các HTX với diêm dân và doanh nghiệp nhằm tháo gỡ khó khăn trong quá trình sản xuất, tiêu thụ muối; đồng thời tiếp tục củng cố mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người sản xuất trên cơ sở chia sẻ lợi ích thông qua chuỗi liên kết giá trị diêm dân - hợp tác xã - doanh nghiệp. Tổ chức xây dựng thí điểm một mô hình liên kết chuỗi giá trị diêm dân - HTX - doanh nghiệp sản xuất muối sạch, nâng cao hiệu quả sản xuất và giá trị kinh tế cho tất cả các bên tại xã Bạch Long để rút kinh nghiệm và nhân rộng mô hình ra các địa phương khác. Tích cực hưởng ứng chủ trương trên, Công ty CP Muối và Thương mại Nam Định cam kết thu mua hết sản lượng muối sạch do diêm dân trong tỉnh sản xuất. Ngoài ra, Công ty đang xem xét kết nối đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng cho một số cánh đồng muối để hỗ trợ diêm dân chuyển đổi theo hình thức sản xuất muối công nghiệp áp dụng các quy trình sản xuất tốt GMP, HACCP, tạo nền tảng xây dựng và công bố tiêu chuẩn chất lượng, mẫu mã sản phẩm, nhãn hàng hóa góp phần tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm muối của tỉnh trên thị trường trong và ngoài nước, từ đó gia tăng thu nhập cho người làm muối.
Dẫu biết rằng vẫn còn nhiều khó khăn song những giải pháp tích cực đang được ngành chức năng triển khai thực hiện cùng sự quyết tâm gắn bó với nghề làm muối của bà con diêm dân cũng như các HTX và cộng đồng doanh nghiệp, chắc chắn nghề sản xuất muối của tỉnh sẽ tiếp tục được duy trì, góp phần tạo việc làm và thu nhập cho diêm dân các địa phương vùng muối./.
Bài và ảnh: Văn Đại
