Do nhu cầu đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội lớn trong khi ngân sách địa phương còn khiêm tốn nên những năm trước nợ đọng xây dựng cơ bản (XDCB) của tỉnh khá lớn. Để cải thiện môi trường đầu tư, tỉnh đã tập trung chỉ đạo giải quyết dứt điểm vấn đề này. Trong đó, chốt tổng số nợ XDCB đến 31-12-2016 các dự án tỉnh quản lý, điều hành (bao gồm cả ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương) là 2.059,263 tỷ đồng. Qua phân tích, một trong các nguyên nhân nợ đọng là do tỉnh chủ trương ưu tiên bố trí vốn cho các dự án đã quyết toán, hoàn thành nên một mặt có tác dụng khuyến khích các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, sớm hoàn thành công trình đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả đầu tư nhưng mặt khác khối lượng thực hiện nhanh vượt kế hoạch vốn được cấp từ đầu năm, tạo ra nợ XDCB. Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh vẫn còn các dự án trước đây được phê duyệt đầu tư bằng nguồn ngân sách Trung ương, trái phiếu Chính phủ nay không còn được hỗ trợ từ Trung ương mà phải bố trí vốn trả nợ XDCB hoặc chuyển về tiếp tục thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh.
 |
| Thi công Cụm công nghiệp Thịnh Lâm (Giao Thủy). |
Xác định giải quyết nợ đọng XDCB số lượng lớn là việc không thể hoàn tất “một sớm, một chiều” vì phải phụ thuộc vào nguồn ngân sách có thể bố trí chi trả, trong khi nguồn thu của tỉnh ta còn thấp song phải quyết liệt, UBND tỉnh đã chỉ đạo tiến hành rà soát tổng thể các dự án (quan tâm nhóm dự án do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư, đặc biệt là các dự án đê, kè có tổng mức đầu tư lớn); tạm dừng, giãn tiến độ những dự án chưa thực sự cấp bách để tập trung vốn cho các dự án trọng điểm, phục vụ yêu cầu xúc tiến và thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, phòng chống lụt bão, đảm bảo quốc phòng; các dự án chưa cấp thiết chỉ tiếp tục thi công các hạng mục chính và quan trọng nhất, dừng thi công tại điểm dừng kỹ thuật hợp lý để tránh lãng phí số vốn đã đầu tư. Về phương án xử lý nợ đọng XDCB, tập trung phân bổ công khai, minh bạch các nguồn vốn đầu tư công theo nguyên tắc bố trí đủ vốn hoàn ứng ngân sách Trung ương và cân đối các nguồn vốn ngân sách tỉnh để giải quyết nợ đọng XDCB theo tinh thần Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 30-4-2015 của Thủ tướng Chính phủ. Đối với các dự án sử dụng vốn hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách Trung ương, trái phiếu Chính phủ có bố trí vốn trả nợ XDCB thì Trung ương bố trí vốn đến đâu sẽ tập trung chi trả nợ đọng ngay đến đó. Đối với các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách tỉnh thì tập trung phân kỳ thanh toán nợ XDCB theo hướng ưu tiên thanh toán các dự án đã hoàn thành và đã có quyết toán, dự án có khối lượng hoàn thành lớn so với lượng vốn đã chi trả. Nhờ đó, số nợ đọng XDCB của tỉnh đã giảm dần qua các năm. Giai đoạn 2016-2019, đối với các dự án sử dụng ngân sách tỉnh, trong tổng số vốn bố trí cho các dự án tỉnh đã dành 78,1% (3.395,839 tỷ đồng) để thanh toán cho các dự án đã quyết toán, trong đó đã thanh toán dứt điểm cho 294 dự án với số vốn 2.430,15 tỷ đồng. Đối với các dự án thuộc danh mục được giao kế hoạch đầu tư công trung hạn bằng nguồn ngân sách Trung ương: đã thanh toán được 716,928 tỷ đồng, bằng 99,8% tổng nợ XDCB nguồn ngân sách Trung ương phải thanh toán đến 31-12-2014 là 718,13 tỷ đồng. Tính riêng năm 2019, ngay từ khi lập kế hoạch tỉnh đã ưu tiến bố trí cho 131 dự án quyết toán, bằng 55% tổng vốn bố trí cho các dự án, trong đó đã thanh toán dứt điểm cho 82 dự án với số vốn 522,9 tỷ đồng; các dự án hoàn thành chưa có quyết định quyết toán; sau đó mới bố trí cho các dự án chuyển tiếp, khởi công mới.
Hướng tới mục tiêu giải quyết dứt điểm nợ đọng XDCB, năm 2020 UBND tỉnh chỉ đạo chủ đầu tư, quản lý các công trình xây dựng bằng nguồn vốn đầu tư công phải dự kiến phương án và lộ trình thanh toán các khoản nợ đọng xây dựng cơ bản; triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp để thực hiện phương án và lộ trình thanh toán nợ đọng XDCB, bảo đảm nguyên tắc ưu tiên bố trí vốn thanh toán nợ đọng XDCB trước khi bố trí vốn cho các dự án khởi công mới… Tỉnh chỉ đạo, tiếp tục ưu tiên bố trí vốn để thanh toán khối lượng hoàn thành của các dự án. Đối với nguồn vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2016-2020, bố trí để thanh toán nợ đọng XDCB đến ngày 31-12-2014 với tổng vốn phải bố trí 0,755 tỷ đồng để thanh toán nợ XDCB dự án Khu văn hóa Trần (cũ). Đối với nguồn cân đối ngân sách địa phương, căn cứ vào khả năng cân đối, ưu tiên bố trí vốn để thanh toán 100% vốn thiếu của các công trình, dự án thuộc danh mục có quyết định quyết toán đến ngày 31-12-2018; thanh toán 100% vốn thiếu của các công trình, dự án không được bố trí vốn ngân sách Trung ương, trái phiếu Chính phủ có lộ trình quyết toán đến ngày 31-12-2017. Các công trình, dự án trong quyết định đầu tư không có nguồn vốn ngân sách tỉnh thì số vốn còn thiếu được bố trí phụ thuộc vào khả năng cân đối nguồn vốn ngân sách tỉnh còn lại. Bên cạnh đó, để không phát sinh nợ đọng XDCB, tỉnh chủ động chỉ đạo từng bước điều chỉnh cơ cấu đầu tư công để nâng cao hiệu quả và tích cực huy động các nguồn vốn khác cho đầu tư phát triển. Các sở, ban, ngành liên quan, các địa phương phải thực hiện nghiêm Luật Đầu tư công, tăng cường trách nhiệm, kiểm soát chặt chẽ việc thẩm định, phê duyệt các dự án đầu tư công thuộc thẩm quyền, bảo đảm không để phát sinh nợ đọng XDCB. Tuyệt đối không được phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư nếu không xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn. Đối với các dự án đã xác định rõ được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn, chỉ được phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư không vượt quá mức vốn đã được thẩm định của từng nguồn vốn./.
Bài và ảnh: Thanh Thuý
