Theo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN và MT), toàn tỉnh hiện có 19/20 cụm công nghiệp (CCN) đã đi vào hoạt động với tổng số 547 cơ sở sản xuất. Theo Luật Bảo vệ môi trường (BVMT), BVMT là nhiệm vụ bắt buộc phải thực hiện xuyên suốt từ khâu lập hồ sơ thiết kế, đầu tư hạ tầng, quá trình vận hành CCN và quá trình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp thứ cấp trong cụm. Tuy nhiên, công tác BVMT tại các CCN trên địa bàn tỉnh còn nhiều bất cập; nhiều CCN đã đi vào hoạt động từ trước năm 2010 đến nay vẫn chưa chấp hành đầy đủ các quy định pháp luật về BVMT.
 |
| Sản xuất tại Công ty CP May Khánh Loan, Cụm công nghiệp thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu). |
Toàn tỉnh mới có 2/19 CCN là An Xá (thành phố Nam Định) và Xuân Tiến (Xuân Trường) có trạm xử lý nước thải tập trung; 6/19 CCN đã xây dựng hồ điều hòa, hồ lắng nước thải tập trung trước khi thải ra môi trường gồm: Hải Phương, huyện lỵ Xuân Trường, Nghĩa Sơn, CCN tập trung La Xuyên, Đồng Côi, Vân Chàng, thị trấn Cổ Lễ; 1 CCN Nghĩa Sơn đã có hố ga thu gom tập trung nước thải trước khi thải ra môi trường. 2/19 CCN nước thải phát sinh ít nên để tự thấm trong khuôn viên CCN là: Xuân Bắc, đóng tàu Xuân Trường. Còn 7 CCN chưa đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung theo hồ sơ pháp lý về BVMT đã được phê duyệt do thiếu kinh phí gồm: làng nghề Hải Minh, Yên Xá, nam thị trấn Lâm, Trung Thành, Quang Trung, Cát Thành, Trực Hùng. Theo báo cáo kết quả thực hiện công tác BVMT của UBND các huyện, thành phố, trong năm 2019 còn 17/19 CCN đã đi vào hoạt động chưa thực hiện quan trắc giám sát môi trường định kỳ theo quy định. Chỉ có 2/19 CCN thực hiện quan trắc giám sát môi trường định kỳ. Trong đó, CCN An Xá thực hiện quan trắc giám sát môi trường nước thải và không khí xung quanh 4 lần/năm 2019 (tháng 3, 5, 8 và 11); kết quả quan trắc các chỉ số đạt quy chuẩn cho phép; Trung tâm Phát triển CCN thành phố Nam Định đã báo cáo Sở TN và MT kết quả quan trắc giám sát môi trường. CCN Nghĩa Sơn thực hiện quan trắc giám sát môi trường nước thải, không khí xung quanh 1 lần/năm 2019 (tháng 4-2019) cho kết quả các chỉ số không khí xung quanh đạt quy chuẩn cho phép, nước thải có 3/14 thông số vượt quy chuẩn cho phép (COD, BOD5, Coliform); tuy nhiên, CCN Nghĩa Sơn chưa báo cáo Sở TN và MT theo quy định. Cá biệt vẫn còn CCN Thịnh Long (Hải Hậu) chưa lập hồ sơ, thủ tục về BVMT theo quy định.
Trong điều kiện khó khăn về nguồn kinh phí đầu tư công trình BVMT tại các CCN, Sở TN và MT, các địa phương đã tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm soát việc thực hiện các biện pháp xử lý tình thế. Cụ thể, tại các CCN chưa đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung, các địa phương đã bắt buộc các doanh nghiệp thứ cấp phải đầu tư và vận hành hệ thống xử lý tại cơ sở theo phương án BVMT, đảm bảo nước thải đạt quy chuẩn cho phép trước khi xả ra cống thu gom, thoát nước chung của CCN. Theo đó, đến hết năm 2019, hầu hết các cơ sở có phát sinh nước thải hoạt động tại các CCN đã tự đầu tư hệ thống thu gom, xử lý nước thải theo yêu cầu tại hồ sơ pháp lý về BVMT được cấp có thẩm quyền phê duyệt trước khi xả ra cống thu gom chung của CCN hoặc tự thấm trong khuôn viên cơ sở (trong trường hợp nước thải phát sinh ít). Nước thải sau khi xử lý tại các cơ sở được các CCN thu gom đưa về hệ thống xử lý nước thải tập trung hoặc hồ lắng, hồ điều hòa để tiếp tục xử lý trước khi thải ra môi trường. Đối với khí thải phát sinh trong quá trình sản xuất được các cơ sở tự thu gom, xử lý tại nguồn theo phương án BVMT, đạt quy chuẩn cho phép trước khi thải ra môi trường. Đối với chất thải rắn thông thường, chất thải nguy hại phát sinh được các cơ sở sản xuất trong CCN tự thu gom, lưu giữ tại cơ sở và hợp đồng với đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý theo quy định. Các cơ sở sản xuất có quy mô lớn và vừa đã thực hiện quan trắc, giám sát môi trường định kỳ đủ thông số, tần suất và thực hiện chế độ báo cáo định kỳ gửi cơ quan quản lý Nhà nước theo quy định.
Về lâu dài, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các địa phương tăng cường thực hiện đồng bộ các biện pháp BVMT tại các CCN. Yêu cầu UBND các huyện, thành phố chỉ đạo các đơn vị có liên quan, UBND các xã, thị trấn nghiêm túc thực hiện Quyết định số 12/2017/QĐ-UBND ngày 15-7-2017 của UBND tỉnh quy định về trách nhiệm về BVMT trên địa bàn tỉnh, trong đó đã quy định cụ thể trách nhiệm của UBND cấp huyện, cấp xã đối với công tác BVMT tại các CCN. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BVMT đến cộng đồng và doanh nghiệp, thúc đẩy sự quan tâm giám sát của cộng đồng đối với việc chấp hành pháp luật BVMT của các cơ sở sản xuất. Chỉ đạo các đơn vị được giao quản lý CCN khẩn trương hoàn tất xây dựng cơ chế thu, chi hợp lý để thu hút đầu tư nhưng vẫn đảm bảo bù đắp đủ chi phí vận hành hệ thống xử lý nước thải của CCN; quản lý chặt chất lượng nguồn nước thải ra từ các doanh nghiệp thứ cấp trong CCN theo đúng cam kết trong hồ sơ pháp lý về môi trường đã được phê duyệt, xác nhận. Thực hiện quan trắc, giám sát môi trường chất thải định kỳ đủ thông số, tần suất theo quy định; báo cáo kết quả quan trắc, giám sát môi trường định kỳ về Sở TN và MT để theo dõi, giám sát theo quy định. Một số CCN đã hoàn thành các công trình BVMT tập trung khẩn trương báo cáo kết quả vận hành thử nghiệm, lập hồ sơ đề nghị kiểm tra, xác nhận hoàn thành công trình BVMT trình Sở TN và MT kiểm tra, xác nhận theo quy định. Không tiếp nhận các dự án đầu tư mới vào CCN chưa có hạ tầng kỹ thuật BVMT theo quy định tại Thông tư số 31/2016/TT-BTNMT ngày 14-10-2016 của Bộ TN và MT. Đối với các CCN đang hoạt động chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung cần dự toán chi phí đầu tư xây dựng trạm, trình cấp có thẩm quyền xem xét, bố trí kinh phí hoặc đẩy mạnh xã hội hóa, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và các công trình BVMT tập trung cho các CCN. Tiếp tục quản lý chặt chẽ việc thực hiện công tác BVMT của các cơ sở sản xuất trong CCN; phát hiện, xử lý hoặc kiến nghị xử lý kịp thời các vi phạm./.
Bài và ảnh: Thanh Thúy
