Chủ động nguồn giống đảm bảo năng suất, chất lượng; tuân thủ chặt chẽ khung thời vụ và tích cực áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong gieo cấy là những kinh nghiệm được ngành Nông nghiệp cũng như các huyện, thành phố rút ra khi đánh giá kết quả sản xuất vụ lúa xuân vừa qua.
 |
| Nông dân xã Nam Hùng (Nam Trực) thu hoạch lúa xuân 2019, năng suất ước đạt 69,8 tạ/ha. |
Sản xuất vụ xuân 2019 được triển khai trong điều kiện thời tiết đầu vụ ấm, khô hạn nên thuận lợi cho việc cày ải, lấy nước, gieo sạ. Tranh thủ thời tiết thuận lợi, cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương và ngành chuyên môn đã tập trung chỉ đạo sát sao các hợp tác xã nông nghiệp, hộ xã viên, các khâu sản xuất, đẩy nhanh việc cày ải, làm đất nên đến ngày 15-12-2018 đã cơ bản hoàn thành công tác cày lật đất, kịp thời vụ lấy nước. Sau khi đưa nước vào ruộng, các địa phương đã huy động lực lượng, phương tiện bừa lồng, làm đất bừa cấy cơ bản xong trước Tết Nguyên đán. Chủ động làm đất theo phương châm “ruộng chờ mạ” nên đến ngày 9-2-2019 (mồng 5 Tết), bà con nông dân trong toàn tỉnh đã đồng loạt xuống đồng tập trung gieo cấy nhanh gọn, đến ngày 20-2 đã cơ bản hoàn thành cấy toàn bộ diện tích lúa xuân theo kế hoạch. Tổng diện tích gieo cấy lúa xuân của toàn tỉnh đạt 73.452ha, giảm 484ha so với vụ xuân 2018; trong đó có 99% diện tích xuân muộn. Diện tích lúa lai 8.263ha, chiếm 11,2%; lúa thuần chiếm 88,8% diện tích; riêng giống Bắc thơm số 7 chiếm 60,3% diện tích.
Theo đánh giá của ngành Nông nghiệp, năng suất lúa xuân năm nay ước đạt 69 tạ/ha, tương đương vụ xuân 2018. Sản lượng ước đạt 506.800 tấn. Cùng với việc tuân thủ chặt chẽ khung thời vụ gieo cấy, điều đáng ghi nhận là hoạt động sản xuất giống lúa lai F1 tiếp tục được các doanh nghiệp quan tâm nên diện tích sản xuất đạt 695ha, tăng 68ha so với vụ xuân 2018. Cụ thể, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Cường Tân 500ha, Công ty Cổ phần Giống cây trồng Nam Định 85ha, Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại tổng hợp Xuân Trường 110ha, bao gồm các tổ hợp lai: CT16 (300ha), Nhị ưu 838 (320ha), Ly 2099 (22ha), GS55 (18ha) và 1 tổ hợp lai mới (10ha), Nhị 32A (25ha). Một số huyện cũng tích cực khảo nghiệm các giống lúa mới như: huyện Nam Trực đã phối hợp với Công ty Cổ phần Giống cây trồng Thái Bình thực hiện khảo nghiệm giống lúa TBR 279 với diện tích 1ha tại Hợp tác xã Nông nghiệp Hồng Tiến, xã Hồng Quang; phối hợp với Công ty Cổ phần Giống cây trồng Hồng Quang (Ninh Bình) khảo nghiệm các giống lúa: BT7-KBL, Hương thơm 8 với diện tích 1ha tại Hợp tác xã Nông nghiệp Trần Phú, xã Nam Tiến. Đây là những giống lúa mới có tiềm năng năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, chất lượng gạo thơm ngon và có giá trị kinh tế cao trên thị trường. Huyện đang tiếp tục khảo nghiệm để xem xét bổ sung vào bộ giống lúa của huyện trong thời gian tới. Việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất lúa vụ xuân tiếp tục được đẩy mạnh, các địa phương đã xây dựng được 200 cánh đồng lớn với tổng diện tích 10.236ha, trong đó có 539ha được bao tiêu sản phẩm; tăng 56 mô hình (tương đương 2.272ha) so với vụ xuân 2018. Các huyện có phong trào phát triển cánh đồng lớn và mở rộng áp dụng cơ giới hóa nhanh là Nghĩa Hưng, Xuân Trường, Nam Trực, Trực Ninh, Ý Yên và Hải Hậu. Toàn tỉnh đã thực hiện gieo sạ được 43.530ha, đạt 59% tổng diện tích gieo cấy, tăng 4.790ha so với vụ xuân 2018. Các huyện có diện tích lúa gieo sạ nhiều là Vụ Bản 7.730ha (đạt 94% diện tích), Ý Yên 10.205ha (80% diện tích), Nam Trực 6.410ha (80% diện tích), Xuân Trường 4.460ha (80% diện tích) và Nghĩa Hưng 5.610ha (55% diện tích). Các mô hình liên kết, tiêu thụ sản phẩm tiếp tục được duy trì, phát triển, cụ thể Công ty Trách nhiệm hữu hạn Cường Tân, Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại tổng hợp Xuân Trường thực hiện thuê gom ruộng hình thành các cánh đồng lớn để sản xuất lúa giống lai F1 với diện tích 610ha và lúa Nhật Japonica với diện tích 100ha; lợi nhuận bình quân đạt 30-50 triệu đồng/ha/vụ, thu nhập của người nông dân/1ha cao gấp trên 3 lần so với kiểu canh tác cũ. Mô hình liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ lúa gạo chất lượng cao gắn với xây dựng thương hiệu gạo Nam Định giữa Công ty Trách nhiệm hữu hạn Toản Xuân với các hộ nông dân có diện tích đất sản xuất lớn, các hợp tác xã nông nghiệp trong tỉnh quy mô 500ha, dự kiến sản lượng thu mua 2.000 tấn thóc, thu nhập của người dân/1ha tăng 8-10% so với gieo cấy đại trà. Tiếp tục mở rộng diện tích gieo cấy các giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh khá như: LT2 KBL, Dự hương, 6129 vàng, Nhiệt đới 15, TBR 279, Nếp Hưng Yên… Việc tiếp tục duy trì và mở rộng diện tích sản xuất giống lúa lai F1 sẽ giúp tỉnh ta chủ động nguồn giống tại chỗ cung cấp cho nông dân đảm bảo chất lượng, giá bán ổn định; đồng thời các mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa thương phẩm là yếu tố quyết định để tiếp tục mở rộng sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng lớn, tạo cơ sở để áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất, góp phần giảm công lao động nặng nhọc và nâng cao thu nhập cho nông dân.
Tuy nhiên trong vụ xuân 2019, kết quả sản xuất lúa cũng bị ảnh hưởng bởi diễn biến bất thường của thời tiết khi đầu tháng 5 là thời điểm lúa trỗ bông gặp nhiệt độ thấp, mưa nhiều nên ảnh hưởng tới năng suất. Công tác làm thủy lợi nội đồng ở một số địa phương chưa đảm bảo đúng kế hoạch. Công tác vệ sinh, vớt bèo rác trên kênh cấp 1 và kênh cấp 2 ở một số địa phương chưa đảm bảo đã ảnh hưởng đến việc tưới tiêu nước phục vụ sản xuất. Việc lấy nước, giữ nước ở một số địa phương còn hạn chế, nhất là việc giữ nước không đảm bảo, còn để thất thoát nhiều. Một số địa phương nông dân gieo sạ quá dày, làm luống quá rộng, xử lý mặt ruộng chưa tốt, không bằng phẳng, không đúng kỹ thuật nên khó khăn trong công tác dặm tỉa, chăm sóc. Một số hộ không tuân thủ quy trình hướng dẫn kỹ thuật bón lót ruộng, bón quá nhiều, bón nổi nên chất lượng không cao…
Vụ lúa xuân 2019 đã giành được những kết quả khá toàn diện về năng suất, chất lượng và giá trị thu nhập, song vẫn còn một số hạn chế. Nghiêm túc khắc phục những hạn chế, rút kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo, đôn đốc sản xuất cũng như việc tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật là những yêu cầu quan trọng để ngành Nông nghiệp, các địa phương và bà con nông dân trong tỉnh tiếp tục giành vụ sản xuất mới thắng lợi./.
Bài và ảnh: Văn Đại
