Với 72km bờ biển, thường xuyên chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, sóng to, gió lớn và nước biển ngày càng lấn sâu vào đất liền, vì vậy tỉnh ta đặc biệt ưu tiên thực hiện công tác trồng, quản lý, bảo vệ rừng phòng hộ ven biển.
 |
| Kiểm tra chất lượng rừng phòng hộ ven biển trồng tại khu vực Vườn quốc gia Xuân Thuỷ. |
UBND tỉnh đã tập trung chỉ đạo các ngành, địa phương triển khai thực hiện Nghị định số 119/2016/NĐ-CP ngày 23-8-2016 của Chính phủ về một số chính sách quản lý, bảo vệ và phát triển rừng ven biển ứng phó với biến đổi khí hậu đối với các huyện ven biển. Các địa phương ven biển đã tổ chức rà soát, chuyển các công trình xây dựng có ảnh hưởng hoặc nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng phòng hộ của rừng ven biển ra khỏi khu vực quy hoạch rừng phòng hộ ven biển xung yếu và rất xung yếu, hành lang bảo vệ bờ biển. Từ năm 2014 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã triển khai nhiều dự án trồng rừng ven biển góp phần tạo bãi bồi ven biển, giảm tối đa các tác động tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu và bảo vệ đê biển. Tiêu biểu như các dự án: Phục hồi tài nguyên, hệ sinh thái bị suy thoái vùng ven bờ tỉnh tại huyện Nghĩa Hưng với diện tích 36,1ha, tổng mức đầu tư 8,721 tỷ đồng; Dự án giảm sóng, ổn định bãi và trồng 70,71ha rừng ngập mặn bảo vệ Nam Cồn Xanh huyện Nghĩa Hưng với tổng mức đầu tư là 21,372 tỷ đồng; Dự án bảo vệ và phát triển 141,07ha rừng phòng hộ ven biển tỉnh giai đoạn 2015-2020 tại 3 huyện Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng với tổng mức đầu tư 49,149 tỷ đồng. Tuy nhiên, công tác quản lý, trồng rừng phòng hộ ven biển của tỉnh còn một số bất cập các cấp chính quyền, ngành chức năng phải tập trung khắc phục. Theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước cuối năm 2018, dự án Bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ ven biển tỉnh Nam Định giai đoạn 2015-2020 phải điều chỉnh cắt giảm diện tích trồng rừng từ 321,11ha xuống 141,07ha làm lãng phí gần 50 triệu đồng chi phí lập dự án đầu tư. Gói thầu trồng rừng số 04 Dự án bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ ven biển tỉnh giai đoạn 2015-2020 phải giảm giá trị hợp đồng từ 20 tỷ 76,5 triệu đồng xuống 5 tỷ 295,9 triệu đồng, trong khi đã tạm ứng 6 tỷ 300 triệu đồng (vượt giá trị hợp đồng hơn 1 tỷ đồng), ngoài ra thời gian hoàn thành hợp đồng của gói thầu là tháng 6-2018 nhưng từ khi điều chỉnh hợp đồng ngày 12-12-2017, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Phượng Hoàng, nhà thầu thi công mới thực hiện được 20,15% khối lượng hợp đồng và không tiếp tục thi công khối lượng còn lại, dẫn đến công trình không hoàn thành theo hợp đồng đã ký. Bên cạnh đó, do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn không tiến hành khảo sát đánh giá thực trạng cây trang trồng xen cây bần ở các dự án trồng rừng trước đó dẫn đến cây bần chua và cây trang được trồng với mật độ không hợp lý khiến cây trang bị chết với tỷ lệ cao, gây lãng phí trong việc triển khai dự án trồng rừng phòng hộ ven biển; tại Vườn quốc gia Xuân Thuỷ diện tích cây trồng chết với tỷ lệ khá cao do trồng xong gặp đợt rét kéo dài cuối năm 2017. Theo báo cáo của Chi cục Kiểm lâm, trong những năm qua không có hiện tượng cây phi lao bị chặt, phá tại khu vực ven biển Hải Hậu nhưng tỷ lệ cây phi lao trồng mới rất ít; phần lớn phi lao tại xã Hải Đông phát triển từ gốc cây cũ (trước đây bị đốn hạ hoặc do bão, gió làm cây bị gãy đổ). Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, đơn vị chủ đầu tư Dự án phục hồi tài nguyên, hệ sinh thái bị suy thoái vùng ven bờ tỉnh, tại huyện Nghĩa Hưng không đạt diện tích và mật độ cây trồng theo thiết kế do ở diện tích trồng rừng sát đê Cồn Xanh là vùng bãi trũng nên cây mới trồng bị ngập sâu, tỷ lệ cây trồng sống và phát triển tốt thấp. Đối với diện tích đất quy hoạch để bảo vệ và phát triển rừng ven biển nhưng người sử dụng đất tự ý chuyển đổi mục đích mà tiếp tục vi phạm thì Nhà nước thu hồi đất, tuy nhiên các huyện hầu như chưa triển khai thực hiện quy định này. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổ chức UNESCO đã công nhận rừng ngập mặn ven biển 3 tỉnh Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình là Khu dự trữ sinh quyển đất ngập nước liên tỉnh ven biển đồng bằng châu thổ sông Hồng từ năm 2004 nhưng thực tế diện tích rừng ngập mặn khu vực huyện Nghĩa Hưng chưa được quản lý theo quy ước của Khu dự trữ sinh quyển. Đặc biệt, các địa phương ven biển không quản lý chặt chẽ diện tích rừng phòng hộ và bãi bồi ven biển, thậm chí để xảy ra tình trạng làm ao đầm nuôi thủy sản lấn vào diện tích quy hoạch đất lâm nghiệp là nguyên nhân làm cho việc bố trí đất trồng rừng phòng hộ của tỉnh giảm 179,95ha (từ 1.893,41ha năm 2015 xuống còn 1.713,46ha). Cụ thể như tình trạng một số hộ dân nuôi trồng thủy sản trong vùng lõi trước khi thành lập Vườn quốc gia Xuân Thủy nhưng đến nay tình trạng này vẫn chưa giải quyết được khiến phần lớn diện tích chỉ làm ao đầm nuôi trồng thủy sản mà không kết hợp trồng rừng.
Để khắc phục những bất cập kể trên, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiến hành kiểm điểm, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của từng đơn vị chủ đầu tư, tư vấn khảo sát thiết kế, đơn vị thi công về những tồn tại trong dự án trồng rừng phòng hộ theo đúng quy định, nghiệm thu diện tích trồng rừng phòng hộ đúng thực tế và bàn giao cho địa phương quản lý; chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm thường xuyên phối hợp chặt chẽ với chủ đầu tư và các địa phương trong việc nghiệm thu, quản lý rừng phòng hộ; Sở Tài nguyên và Môi trường rà soát hồ sơ nghiệm thu, bàn giao đối với Dự án phục hồi tài nguyên, hệ sinh thái bị suy thoái vùng ven bờ tỉnh Nam Định tại huyện Nghĩa Hưng để quyết toán với đơn vị thi công đúng thực tế và đúng quy định. UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương liên quan chỉ đạo giải quyết dứt điểm tình trạng các hộ nuôi trồng thủy sản trên diện tích trồng rừng và trong vùng lõi Vườn quốc gia Xuân Thủy; chỉ đạo xây dựng, triển khai kế hoạch nuôi trồng thủy sản kết hợp trồng rừng; chỉ đạo các xã ven biển quản lý chặt chẽ diện tích rừng phòng hộ đã được bàn giao quản lý. Thời gian tới, tỉnh yêu cầu tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của chính quyền địa phương các cấp và người dân trong công tác quản lý, bảo vệ rừng; tăng cường quản lý chặt chẽ, có giải pháp hợp lý nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ và phát triển rừng ven biển ứng phó với biến đổi khí hậu theo tinh thần Nghị định số 119/2016/NĐ-CP ngày 23-8-2016 của Chính phủ./.
Bài và ảnh: Thanh Thúy
