Bước sang năm 2019, Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM) ở tỉnh ta tập trung vào chiều sâu chất lượng và mang tính bền vững từ khu dân cư đến từng hộ gia đình. UBND tỉnh đã chỉ đạo các địa phương nghiên cứu xây dựng mô hình thí điểm nhà vườn kiểu mẫu tại xã Mỹ Tân (Mỹ Lộc) và xã Điền Xá (Nam Trực) với các mục tiêu nâng cao chất lượng đời sống vật chất và giá trị hưởng thụ tinh thần của người dân nông thôn; làm rõ hơn nội hàm về xây dựng NTM ở cấp cộng đồng - khu dân cư, cũng như từng hộ dân, khẳng định vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng xây dựng NTM bền vững.
 |
| Trồng hoa tại vùng bãi bồi sông Hồng thuộc thôn Hồng Hà, xã Mỹ Tân. |
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Xây dựng đã phối hợp với xã Mỹ Tân, huyện Mỹ Lộc lựa chọn 20 hộ của xóm 2 và xóm 5 thuộc thôn Hồng Hà để xây dựng mô hình nhà vườn kiểu mẫu. Đồng chí Bùi Đức Cần, Trưởng phòng Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Sở Xây dựng) cho biết: “Hiện tại, đơn vị đang triển khai đo đạc, khảo sát các dữ liệu về nhân khẩu, số dân, đồng thời vẽ sơ đồ mặt bằng hiện trạng vị trí nhà ở, bếp, lối vào, vườn, ao, chuồng của 20 hộ; thống kê các chủng loại cây, hoa đặc thù đang trồng cũng như định hướng sản xuất của nghề trồng hoa, cây cảnh của từng hộ trong thời gian tới”. Qua khảo sát ban đầu của 20 hộ tại xóm 2 và xóm 5 của thôn Hồng Hà như hộ các ông: Phan Văn Đạt, Đỗ Văn Cần, Vũ Duy Vượng, Đỗ Văn Đĩnh, Phạm Văn Pha cho thấy về bố cục cảnh quan, hầu hết các nhà vườn đều bố trí nhà ở giữ vị trí trung tâm, được bao bọc bởi vườn và chậu hoa xung quanh nhà với diện tích bình quân từ 100-300m2. Cơ cấu cây trồng trong vườn chủ yếu là các loại trồng hoa cúc, hoa hồng, dơn, ly, cát tường, đồng tiền, hồng, thược dược cùng với các loại rau sạch phục vụ nhu cầu sinh hoạt của gia đình. Sự sắp đặt các khu vườn rời rạc, chưa được quy hoạch cụ thể, chủ yếu theo thói quen tận dụng cải tạo vườn tạp nên chưa khoa học. Phương thức canh tác chủ yếu theo truyền thống tập quán địa phương, kinh nghiệm lâu năm, chưa áp dụng nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật và chưa xây dựng được quy trình sản xuất các sản phẩm chủ lực có hiệu quả, giá trị kinh tế cao. Cơ cấu cây trồng chưa có nhiều loại cây khác có giá trị kinh tế cao ngoài hoa, cây cảnh. Hệ thống hạ tầng cấp và thoát nước chưa được quy hoạch đồng bộ, thiếu hiệu quả. Anh Trần Văn Cung ở xóm 2, thôn Hồng Hà cho biết: “Hiện tại diện tích 1 sào vườn của gia đình chủ yếu chỉ trồng hoa cúc, thược dược, đồng tiền, cát tường xen canh nhằm tận dụng hết diện tích vườn chứ chưa quy hoạch từng khu vực cụ thể. Kỹ thuật trồng hoa chủ yếu do các hộ tự chia sẻ kinh nghiệm và học lẫn nhau chứ chưa có quy trình sản xuất cụ thể đồng bộ”. Nhằm từng bước thúc đẩy xây dựng mô hình nhà vườn kiểu mẫu, UBND xã Mỹ Tân đã tổ chức các buổi họp tham vấn cộng đồng tại thôn, xóm; bàn kế hoạch, giải pháp triển khai xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu với phương châm đề cao vai trò nòng cốt của cộng đồng dân cư tự bàn bạc, thống nhất lựa chọn lĩnh vực phù hợp, là điểm mạnh của cộng đồng để xây dựng phấn đấu trở thành kiểu mẫu. Nhà nước chỉ là chủ thể hướng dẫn, hỗ trợ, đưa ra các tiêu chí phù hợp để xét, công nhận. Xã cũng xác định rõ mục tiêu xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn, tạo dựng mối quan hệ đoàn kết, gắn bó tình làng nghĩa xóm, sẵn sàng giúp đỡ, sẻ chia lẫn nhau. Xây dựng nhà vườn kiểu mẫu là xây dựng NTM ở trong khuôn viên hộ gia đình, phù hợp với mục tiêu, giải pháp hoàn thiện của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM; là bước đi cần thiết để tiến đến xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu. Do đó, việc xây dựng, tổ chức thực hiện phương án khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu cần phải đúng trình tự quy định; đảm bảo công khai trong thực hiện, có sự tham gia ý kiến bàn bạc, lựa chọn, thống nhất của người dân; cần xây dựng khung kế hoạch, phương án, dự toán chi tiết, có lộ trình, phân công người chịu trách nhiệm, giám sát từng nội dung công việc theo tiến độ cụ thể. Hiện tại, xã đã tổ chức tổng dọn vệ sinh và chỉnh trang khuôn viên nhà văn hoá thôn Hồng Hà; giải toả hành lang an toàn giao thông tại đê bối sông Hồng, cắm biển cấm đổ rác thải và tiến hành kè đường mở rộng ngã 3 thôn và đê bối để tạo hành lang giao thông, môi trường cảnh quan thông thoáng “xanh - sạch - đẹp - an toàn”. Ngoài ra, xã vận động người dân trong thôn cải tạo hàng rào cây xanh quanh khuôn viên, sắp xếp lại các công trình phụ trong khuôn viên nhà ở như: giếng nước, nhà vệ sinh, nhà ủ phân, hệ thống tưới thoát nước thích hợp, dùng thuốc trừ sâu sinh học, bả sinh học để phòng trừ sâu bệnh trên cây trồng để bảo vệ môi trường, tăng cường mối đoàn kết trong cộng đồng dân cư.
Để xây dựng được mô hình khu vườn mẫu NTM, các ngành chức năng tham mưu cho UBND tỉnh ban hành bộ tiêu chí về khu vườn kiểu mẫu phù hợp với địa phương; các phương án triển khai in ấn, cung cấp phổ biến tài liệu hướng dẫn, tập huấn cán bộ thực hiện, tổ chức bình xét đánh giá sơ, tổng kết rút kinh nghiệm, phát động các phong trào thi đua làm vườn mẫu đẹp...; có chính sách khuyến khích, hỗ trợ kinh phí các hợp phần giúp địa phương như quy hoạch thiết kế (bản đồ 3D), ưu tiên kinh phí khuyến nông hỗ trợ sản xuất của các nhà vườn để sớm hình thành khu vườn mẫu NTM và phổ biến rộng rãi ra toàn tỉnh./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
