Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, trong các tháng cuối năm, nguồn nước trên các sông có xu thế thấp hơn trung bình nhiều năm kết hợp với thủy triều mạnh dẫn đến xâm nhập mặn gây khó khăn cho cung ứng nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất, đặc biệt là sản xuất nông nghiệp. Để bảo đảm thực hiện tốt nhất nhiệm vụ tưới, tiêu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, UBND tỉnh đã phát động chiến dịch làm thủy lợi nội đồng vụ đông xuân 2018-2019, thời gian từ trung tuần tháng 11-2018 đến hết quý I-2019. Đối với những công trình thủy lợi trực tiếp phục vụ sản xuất vụ đông xuân 2018-2019, UBND tỉnh yêu cầu phải hoàn thành làm thủy lợi nội đồng trước ngày 15-1-2019.
 |
| Nạo vét kênh cấp III tại xã Minh Tân (Vụ Bản). |
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, các địa phương đã thành lập Ban chỉ đạo chiến dịch làm thuỷ lợi nội đồng và khẩn trương tu bổ công trình xây đúc, sửa chữa máy móc thiết bị, các trạm bơm, nạo vét kênh mương cấp III kết hợp đắp đường giao thông đồng ruộng. Huyện Vụ Bản có trên 10 nghìn ha đất nông nghiệp. Thực hiện chiến dịch làm thủy lợi nội đồng vụ đông xuân 2018-2019, huyện chỉ đạo Công ty Khai thác công trình thủy lợi Vụ Bản cùng với các địa phương sớm xây dựng và thực hiện kế hoạch nạo vét kênh mương, cải tạo, nâng cấp hệ thống công trình thủy lợi. Đến ngày 10-12-2018, toàn huyện đào đắp, nạo vét được 61.552m3. Công ty Khai thác công trình thủy lợi Vụ Bản đã đào đắp 9 kênh cấp II với tổng khối lượng 23.113m3 đất, đạt 110% kế hoạch; kiên cố 3 tuyến kênh là kênh S29a, kênh Bắc, kênh N4c với tổng chiều dài là 853m… Ngoài ra, Công ty đang tập trung sửa chữa máy móc, thiết bị; nâng cấp các trạm bơm nhận bàn giao từ các hợp tác xã; bảo dưỡng cánh cống, máy đóng mở; khơi thông dòng chảy các trục kênh tưới, tiêu cấp I, cấp II. Đồng chí Ngô Việt Dũng, Phó Giám đốc Công ty cho biết: Hiện tại Công ty đang tiếp tục nạo vét một số kênh còn lại, phấn đấu đến đầu tháng 1-2019 hoàn thành các công trình trực tiếp phục vụ sản xuất nông nghiệp với khối lượng vượt 120-130% kế hoạch đề ra. Các xã, hợp tác xã nông nghiệp của huyện Vụ Bản đã thực hiện đào đắp, nạo vét 38.439m3, đạt 36% so với kế hoạch. Các đơn vị vượt kế hoạch là: Cộng Hòa 148%, Bắc Sơn 139%, Trung Thành 109%. Tuy nhiên vẫn còn một số đơn vị tiến độ thực hiện rất chậm như: Minh Thành, Tân Khánh, Kim Thái, An Duyên, Đại Thắng… Hệ thống công trình thủy nông hai huyện Xuân Trường, Giao Thuỷ nằm ở vùng triều nên việc tưới, tiêu phụ thuộc hoàn toàn vào thủy triều. Nguồn nước tưới lấy từ hạ du sông Hồng và phân lưu cuối cùng của sông Hồng là sông Ninh Cơ. Những năm gần đây, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu làm cho nước biển dâng cao, nguồn nước ngọt thiếu hụt nên công tác tưới, tiêu phục vụ sản xuất gặp rất nhiều khó khăn. Trước tình hình hạn mặn, Công ty Khai thác công trình thủy lợi Xuân Thủy đã xây dựng phương án phục vụ sản xuất đạt hiệu quả cao, đặc biệt là coi trọng công tác làm thủy lợi nội đồng. Công ty cùng với các địa phương khẩn trương giải phóng mặt bằng, đảm bảo triển khai thi công xây dựng công trình đúng theo kế hoạch đề ra. Đến hết ngày 11-12-2018, Công ty đã nạo vét 2 cửa cống, 1 kênh cấp I, 16 kênh cấp II với tổng khối lượng 73.131m3 đất, đạt 78,3% kế hoạch. Hiện các công trình cần được nạo vét và xây đúc đang được Công ty đẩy nhanh tiến độ thi công để kịp thời phục vụ sản xuất đông xuân 2018-2019. Chiến dịch làm thủy lợi nội đồng phần địa phương thực hiện trong hệ thống thủy nông Xuân Trường, Giao Thủy còn rất chậm so với kế hoạch như các xã, hợp tác xã: Giao Thiện, Hồng Kỳ, Hoành Sơn, Tân Châu (Giao Thủy); Xuân Kiên, An Cư, Thọ Nghiệp, Hồng Thiện, Xuân Trung (Xuân Trường)…
Theo tổng hợp của Chi cục Thủy lợi (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), tính đến ngày 12-12-2018, toàn tỉnh đã sửa chữa được 12 cống dưới đê; làm mới 31 cống, sửa chữa 47 cống điều tiết và cống cấp II; xây mới 279 cống, sửa chữa 311 cống đập cấp III; kiên cố 46 kênh các cấp với tổng chiều dài hơn 20km; nạo vét 15 cửa cống, 7 bể hút, 12 kênh cấp I, 87 kênh cấp II, 2.956 kênh cấp III, 1.188 kênh khoảnh và bờ vùng... Tổng khối lượng đào đắp 729.715m3, đạt 45,36% so với kế hoạch; xây 6.494m3 gạch đá; đúc 993m3 bê tông. Mặc dù trong 1 tháng qua thời tiết hanh khô, tương đối thuận lợi cho làm thủy lợi nội đồng, song tiến độ thực hiện kế hoạch còn chậm. Các Công ty khai thác công trình thủy lợi mới đạt 60,12% khối lượng công việc. Các địa phương mới chỉ đạt 37,14% khối lượng công việc theo kế hoạch đề ra; huyện có tiến độ nhanh nhất là Xuân Trường đạt 55%, tiếp theo là các huyện: Nghĩa Hưng 54%, Hải Hậu và Trực Ninh cùng 49%. Các đơn vị thực hiện thấp nhất là huyện Nam Trực 18%, huyện Mỹ Lộc 22%, Thành phố Nam Định 16%. Nhiều xã, hợp tác xã triển khai rất chậm, thậm chí vẫn còn xã, hợp tác xã chưa triển khai. Nguyên nhân chủ yếu là do các địa phương chưa tích cực tổ chức thực hiện chiến dịch. Ở một số địa phương, người dân vẫn còn tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, chưa chủ động thực hiện tốt kế hoạch làm thủy lợi nội đồng từ kênh cấp III đến mặt ruộng, chưa giải tỏa thông thoáng lòng kênh để đảm bảo tưới tiêu nước phục vụ sản xuất. Đồng chí Ngô Việt Dũng, Phó Giám đốc Công ty Khai thác công trình thủy lợi Vụ Bản cho biết: “Đối với các kênh cấp III là kênh đất các địa phương vẫn có thể thuê máy để đào đắp, nạo vét. Còn với các tuyến kênh cấp III đã được kiên cố hóa thì việc nạo vét bùn, dọn rác ở lòng kênh và cắt cỏ 2 bên bờ kênh cần phải thuê nhân công. Tuy nhiên việc thuê nhân công làm thủy lợi nội đồng ở các xã, hợp tác xã hiện nay gặp nhiều khó khăn do thiếu lao động ở nông thôn. Thậm chí một số địa phương chưa làm thủy lợi nội đồng với tâm lý “làm sớm thì cỏ lại mọc sớm” nên trì hoãn chờ gần đến khi lấy nước mới bắt đầu triển khai thực hiện”!? Ngoài ra tình trạng vi phạm công trình thủy lợi như: làm nhà trên mái kênh, lòng kênh; xả rác thải ra lòng kênh gây ô nhiễm môi trường vẫn còn tồn tại ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động tưới tiêu trước mắt cũng như lâu dài.
Từ nay đến thời điểm phải hoàn thành công tác tu sửa nạo vét các công trình thủy lợi trực tiếp phục vụ sản xuất vụ xuân 2019 còn chưa đầy 1 tháng. Để chiến dịch thủy lợi nội đồng đạt kết quả cao, các Công ty khai thác công trình thủy lợi cần tập trung chỉ đạo, đôn đốc đơn vị thi công đẩy nhanh tiến độ đào đắp, nạo vét, thi công các hạng mục công trình trọng điểm đảm bảo chất lượng và hoàn thành trước thời gian lấy nước phục vụ sản xuất. Các huyện, thành phố cần tập trung chỉ đạo, đôn đốc các xã, thị trấn, hợp tác xã khẩn trương khắc phục khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ làm thủy lợi nội đồng; chỉ đạo các Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chặt chẽ với các Công ty khai thác công trình thủy lợi rà soát, khoanh vùng những khu vực không thể cày ải để chủ động phương án điều tiết nước chuyển sang làm dầm, thau chua rửa mặn, vệ sinh đồng ruộng, tiêu diệt mầm bệnh, đảm bảo sản xuất vụ xuân năm 2019 giành thắng lợi./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
