Thủ tướng Chính phủ vừa có Quyết định số 950/QĐ-TTg ngày 1-8-2018 phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh (ĐTTM) bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025, định hướng đến năm 2030. Mục tiêu của Đề án đặt ra là phát triển ĐTTM bền vững tăng trưởng xanh, khai thác, phát huy các tiềm năng và lợi thế, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực; khai thác tối đa hiệu quả tài nguyên, con người, nâng cao chất lượng cuộc sống. Đảm bảo tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân, người dân tham gia có hiệu quả vào việc nghiên cứu, đầu tư xây dựng, quản lý phát triển ĐTTM; hạn chế các rủi ro và nguy cơ tiềm ẩn; nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước và các dịch vụ đô thị; nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế hội nhập quốc tế.
 |
| Hạ tầng khu dân cư được xây dựng hiện đại, khang trang tạo điều kiện áp dụng mô hình quản lý đô thị thông minh trong tương lai. (Trong ảnh: Khu dân cư trên đường Vũ Đình Liệu - KĐT Thống Nhất - TP Nam Định). |
Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, về bản chất ĐTTM là đô thị sáng tạo, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông, kết hợp với các công nghệ khác để đạt 3 mục tiêu: Nâng cao chất lượng cuộc sống; hiệu quả các hoạt động dịch vụ đô thị; nâng cao tính cạnh tranh của đô thị. Soi chiếu vào hệ thống đô thị tại tỉnh ta, hiện tại Thành phố Nam Định đang từng bước được phát triển những yếu tố cơ bản nền tảng để xây dựng ĐTTM trong tương lai với nền tảng khoa học công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Để xây dựng được ĐTTM, bất kỳ đô thị nào cũng cần phải có hạ tầng kỹ thuật - dịch vụ khung trên nền tảng công nghệ hiện đại gồm 6 lĩnh vực chủ yếu, bao gồm quy hoạch bền vững; hệ thống giao thông thông thoáng, dịch vụ giao thông thuận tiện; điện - năng lượng - chiếu sáng, cấp - thoát nước đầy đủ và ổn định; viễn thông - thông tin liên lạc thông suốt; hệ thống các dịch vụ như hành chính công, y tế, giáo dục, đảm bảo an ninh…; hệ thống xử lý chất thải hoàn thiện, ít ô nhiễm. Về quy hoạch, hiện tại Sở Xây dựng, phối hợp với thành phố triển khai tổng hợp ý kiến của các sở, ban, ngành, địa phương tiến hành điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng thành phố bảo đảm bám sát Luật Quy hoạch; trong đó dự kiến lồng ghép các mục tiêu xây dựng ĐTTM. Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 các phường, xã của thành phố đã cơ bản hoàn thành, tiến tới thành lập hai phường mới là phường Lộc Hoà và Mỹ Xá. Các quy hoạch khác như quy hoạch cấp nước đến năm 2025 đã hoàn thành; quy hoạch thoát nước mưa, nước thải đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang được lập; quy hoạch đường dẫn 2 bên cầu Tân Phong được hoàn thiện góp phần đáp ứng yêu cầu mở rộng và phát triển thành phố “xanh” bền vững hai bên sông Đào trong tương lai. Hàng loạt các dự án mới như xây dựng cống thoát nước từ đường Chu Văn An đến đường Tức Mạc, tuyến cống thoát nước từ cống Quán Tây đến đường gom Quốc lộ 10; cải tạo nâng cấp đường Giải Phóng, đường trục trung tâm phía nam thành phố, xây dựng trường tiểu học KĐT Hoà Vượng… được triển khai tạo nên bức tranh hạ tầng tổng thể, hoàn chỉnh của Thành phố Nam Định xanh tươi, năng động, giàu sức sống. Hiện trạng hạ tầng kỹ thuật của Thành phố Nam Định đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu của thành phố với hệ thống giao thông đi lại thuận tiện, hạ tầng về giáo dục, y tế, văn hoá thông tin, thể dục thể thao được nâng cấp đồng bộ. Đặc biệt, hạ tầng về cấp và thoát nước của thành phố sau quá trình đầu tư cải tạo nâng cấp đến nay được định giá nằm trong tốp những thành phố dẫn đầu về hạ tầng cấp thoát nước khu vực các tỉnh đồng bằng ven sông Hồng. Các khu vực dân cư mới tại KĐT Dệt may, KĐT Mỹ Trung, KĐT Thống Nhất, KĐT phía nam sông Đào tạo nên các khu dân cư mới kiểu mẫu với hệ thống hạ tầng đồng bộ, nếp sống văn minh, hiện đại. Bên cạnh đó, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, thành phố cũng triển khai thực hiện tốt công tác thu thập, xây dựng hoàn chỉnh cơ sở dữ liệu về dân số, đất đai góp phần nâng cao hiệu quả quản lý về hành chính. Tiến hành ứng dụng tự động hoá vào quản lý hệ thống chiếu sáng công cộng như chủ động thí điểm xây dựng tuyến phố chiếu sáng bằng đèn LED tại đường Nguyễn Công Trứ và tuyến đường trục phường Lộc Vượng… Từng bước xây dựng hệ thống quản lý chiếu sáng tập trung thông qua hệ thống điều khiển giám sát hoàn toàn tự động từ trung tâm tại Cty CP Công trình đô thị Nam Định, xây dựng hệ thống giám sát cấp nước Scada tại Cty CP Cấp nước Nam Định, triển khai hệ thống dịch vụ máy bán hàng tự động tại các điểm vui chơi giải trí tập trung của thành phố như công viên Vị Xuyên, ngã tư Bệnh viện Đa khoa tỉnh của Cty CP Đầu tư và Thương mại VVM. Lắp đặt camera giám sát, kết nối với các trung tâm điều khiển tín hiệu đèn để điều hành hướng dẫn giao thông. Triển khai một số ứng dụng công nghệ khác trong dịch vụ xã hội như kết nối trả tiền dịch vụ điện nước, internet qua tài khoản ngân hàng, thanh toán chi phí xăng, dầu qua hoá đơn điện tử, kê khai thuế và nộp thuế điện tử… Tuy nhiên, công tác quy hoạch quản lý đô thị ở thành phố mới chỉ từng bước tiếp cận chứ chưa thể triển khai một cách toàn diện các giải pháp xây dựng ĐTTM. Vẫn chưa có hệ thống dữ liệu (data) chung về quy hoạch, công tác thiết kế xây dựng hạ tầng vẫn có sự chồng chéo giữa các sở, ban ngành. Cơ sở dữ liệu đô thị từ lúc thiết kế, thi công dự án, công trình cho đến khi vận hành vẫn chưa được số hóa và lưu trữ sử dụng lâu dài. Trình độ tiếp cận về công nghệ thông tin trong quản lý đô thị thông minh của người dân còn hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu do hiện nay dữ liệu thông tin trên mọi mặt của xã hội được rất nhiều ngành, cơ quan đang thu thập nhưng theo cách đơn lẻ, chưa có sự thống nhất đồng bộ cao. Do đó, chưa thể xây dựng hệ thống hạ tầng công nghệ chung về đầu tư xây dựng đáp ứng được công tác phân tích, quản lý và đưa ra những quyết sách chính xác với từng vấn đề. Hệ thống dữ liệu về xây dựng trên mọi lĩnh vực hiện nay chưa đủ khả năng giúp chính quyền thực sự nắm bắt và kiểm soát được đầy đủ các vấn đề rủi ro, hạn chế trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết các vấn đề đô thị. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ và các bộ, ngành cần nhanh chóng bắt tay vào cuộc, sớm tháo gỡ khó khăn, xây dựng khung pháp lý quy hoạch và quản lý ĐTTM nhằm đáp ứng các yêu cầu về quản lý Nhà nước về phát triển ĐTTM. Xây dựng lộ trình đảm bảo việc quy hoạch và phát triển ĐTTM tại các đô thị với việc đảm bảo cung cấp hạ tầng, điều kiện sống cho người dân đô thị. Nâng cao năng lực quản lý vận hành và phát triển ĐTTM của các cơ quan quản lý Nhà nước, các nhà cung cấp dịch vụ cũng như cộng đồng, người dân. Ngoài ra, các địa phương cũng phải chủ động xây dựng định hướng phát triển ĐTTM một cách rõ ràng, hoạch định kiến trúc tổng thể bao gồm mọi lĩnh vực của đời sống. Trước hết, thành phố và các địa phương khác phải tiến hành khảo sát thực trạng đô thị, nhu cầu của người dân... đặt ra các mục tiêu chiến lược, trên cơ sở đó xây dựng quy hoạch tổng thể ĐTTM. Từ đó hình thành hệ thống dữ liệu là cơ sở định hướng xác định các công nghệ ứng dụng cần thiết, phù hợp cho đô thị. Từ đó có kế hoạch lựa chọn cả về số lượng, chất lượng nhân sự để đào tạo chuyên sâu. Chuẩn bị nguồn lực nhân sự phải song hành với xây dựng hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo khả năng vận hành hệ thống. Đặc biệt lớp cán bộ, công chức, viên chức phải là những người đầu tiên được đào tạo, có hiểu biết sâu sắc về công nghệ thông tin, là nhân tố chính xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin của các ĐTTM trong tương lai.
ĐTTM là xu hướng phát triển tất yếu trong tương lai góp phần giải quyết các thách thức mới của quá trình đô thị hoá gây ra về môi trường, quản lý đô thị, chất lượng cuộc sống của người dân. Vì thế, thành phố cần sớm phải lựa chọn và đưa ra những giải pháp đột phá nhằm xây dựng ĐTTM đảm bảo mục tiêu đưa Thành phố Nam Định trở thành trung tâm phía Nam đồng bằng sông Hồng trong tương lai./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
