Những năm gần đây, tình hình khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai diễn biến phức tạp; có dấu hiệu gia tăng số vụ khiếu nại, tố cáo đông người, vượt cấp, làm ảnh hưởng không tốt đến an ninh, trật tự. Nhằm khắc phục thực trạng này, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các địa phương thực hiện đồng bộ các biện pháp nâng cao hiệu quả giải quyết các khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai.
 |
| Huyện Nam Trực cưỡng chế, xử lý vi phạm hành lang an toàn giao thông đường bộ. |
Để đạt mục tiêu đề ra, tỉnh đã tăng cường tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ, tuyên truyền pháp luật về khiếu nại, tố cáo, trong đó có nghiệp vụ khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai cho cán bộ các sở, ngành, địa phương có liên quan. Ngày 18-1-2018, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 16/UBND-VP8 chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân gắn với giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của người dân. Tỉnh chỉ đạo: tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; thực hiện nghiêm Luật Tiếp công dân. Xác định rõ trách nhiệm của cấp ủy, thủ trưởng các cấp, các ngành; lấy hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo làm tiêu chí đánh giá năng lực, kết quả công tác. Đặc biệt, UBND tỉnh đã yêu cầu lãnh đạo các huyện phải trực tiếp tham gia đối thoại với người dân khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai theo phạm vi địa bàn quản lý.
Thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh, kết quả xử lý các vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai trên địa bàn tỉnh đã có chuyển biến, góp phần giải quyết triệt để nhiều vụ việc. Chẳng hạn vụ việc bà Đỗ Thị Thoa ở Thanh Trì (Hà Nội) kiến nghị việc UBND huyện Xuân Trường cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình ông Vũ Đức Thắng và bà Đỗ Thị Khôn (anh rể và chị gái bà Thoa) đối với diện tích đất của mẹ bà là không đúng. Thanh tra tỉnh đã xem xét toàn diện các khía cạnh pháp lý và bám sát thực tế, xác minh bà Thoa không có bất cứ quyền lợi gì liên quan đến thửa đất số 39, tờ bản đồ số 18, bản đồ địa chính xã Xuân Ngọc (Xuân Trường) lập năm 1999 và đã có kết luận làm cơ sở để UBND tỉnh trả lời đơn khiếu nại, khẳng định việc khiếu nại của bà Thoa là không có cơ sở. Đồng thời khẳng định việc UBND huyện Xuân Trường xem xét, trả lời bà Thoa theo phương án không chấp nhận việc khiếu nại của bà là phù hợp với quy định của pháp luật. Qua theo dõi, từ khi UBND tỉnh có văn bản trả lời, bà Thoa không có đơn thư nào gửi đến UBND tỉnh và các cơ quan liên quan. Vụ việc ông Hoàng Trọng Tùy và bà Hoàng Thị Kim Nhung ở thôn Mai Xá, xã Mỹ Xá (TP Nam Định) đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với 1.008m2 đất nông nghiệp tại xứ đồng Nền Nam, xã Mỹ Xá. Ngày 30-11-2017, UBND thành phố chủ trì cùng Thanh tra tỉnh, Sở TN và MT đối thoại với ông Tùy và bà Nhung và quyết định chỉ nhất trí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với 540m2 đất tại xứ đồng Nền Nam cho hộ bà Nhung (tương ứng với số tiền 150 nghìn đồng tiền quỹ ruộng mà bà đã nộp), diện tích còn lại là đất công ích do UBND xã Mỹ Xá quản lý, trường hợp bà Nhung có nhu cầu sử dụng thì làm thủ tục thuê của UBND xã. Tuy nhiên, gia đình ông Tùy và bà Nhung vẫn không nhất trí với phương án giải quyết trên và thường xuyên đến trụ sở tiếp công dân của tỉnh để kiến nghị. Với tinh thần tập trung làm rõ nội dung, xem xét toàn diện các khía cạnh pháp lý, thực tiễn địa phương và các đơn vị liên quan đã giải quyết, tháo gỡ triệt để vụ việc khiếu kiện, Thanh tra tỉnh đã rà soát và có Công văn số 52/TTr-P4 ngày 9-3-2018 khẳng định việc đề nghị của ông Tùy, bà Nhung về cấp giấy chứng nhận đối với toàn bộ 1.008m2 đất tại xứ đồng Nền Nam là không phù hợp pháp luật và không giải quyết được. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh tại Thông báo số 66/TB-UBND ngày 13-4-2018, UBND thành phố đã ban hành Công văn số 559/UBND-KT ngày 21-5-2018 với nội dung giữ nguyên quan điểm giải quyết trên, đồng thời chấm dứt tiếp nhận đơn, tiếp công dân về nội dung này. Cũng với tinh thần tập trung giải quyết dứt điểm các vụ khiếu kiện, tố cáo liên quan đến đất đai, vụ việc vi phạm về đất đai và sai phạm xảy ra tại xã Yên Thắng (Ý Yên) đã được xử lý. Theo hồ sơ vụ việc từ năm 2003 đến năm 2005, một số cán bộ xã Yên Thắng đã cùng nhau bán đất trái thẩm quyền tại khu vực thôn Trại Đường và khu vực ven đê sông Sắt thôn Đồng Quang với diện tích gần 32 nghìn m2, gây thiệt hại lớn về kinh tế cho Nhà nước. Sau khi xử lý về mặt Đảng những trường hợp cán bộ, lãnh đạo vi phạm và xử lý hình sự các trường hợp liên quan, đảm bảo tính nghiêm minh và hiệu lực răn đe, ngăn chặn vi phạm pháp luật, hiện nay huyện Ý Yên đã xây dựng phương án xử lý được 528/666 hộ gia đình, cá nhân đã sử dụng đất trái pháp luật. Trong đó có hộ đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; hiện đang xây dựng phương án cho 66 hộ, còn 72 hộ đang thu thập hồ sơ, giấy tờ để xây dựng phương án. Tinh thần nỗ lực của các ngành, các địa phương là thông điệp mạnh mẽ và quyết liệt của tỉnh thể hiện rõ sự thống nhất về ý chí và hành động, nâng cao năng lực hiệu quả quản lý và giải quyết các vấn đề liên quan đến đất đai. Từ đó góp phần tạo nên “cuộc cách mạng” về tư tưởng, nhận thức, huy động tối đa sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhân dân cùng phát hiện, tố giác và xử lý nghiêm trường hợp sai phạm liên quan đến đất đai. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn những vụ khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai khó xử lý. Nguyên nhân là do các vụ việc có nội dung phức tạp, diễn biến nhiều năm; có trường hợp chính người khiếu nại, tố cáo cũng thiếu tài liệu chứng cứ để chứng minh bảo vệ quyền lợi của mình. Hồ sơ địa chính liên quan đã qua nhiều thời kỳ, chưa đồng bộ, chưa thống nhất, chưa cập nhật biến động đất đai qua các thời kỳ. Diễn biến sử dụng đất đều đã qua nhiều chủ nhưng hồ sơ tài liệu chứng minh không đầy đủ. Bên cạnh đó, những người liên quan đến các vụ việc này thay đổi chỗ ở, đi làm ăn xa nên quá trình xác minh giải quyết gặp nhiều khó khăn. Chính sách đất đai qua các thời kỳ đã thay đổi nhiều, việc giải quyết các vụ việc tồn đọng phải áp dụng cả Luật Đất đai hiện hành và nhiều văn bản. Bên cạnh đó, do nhận thức của người dân về chính sách, pháp luật đất đai và pháp luật khiếu nại, tố cáo còn nhiều hạn chế. Một số trường hợp người dân mặc dù hiểu rõ các quy định của pháp luật, song cố tình không chấp hành quyết định đã giải quyết dẫn đến tình trạng khiếu kiện đông người, vượt cấp và kéo dài vẫn phát sinh, thậm chí có chiều hướng gia tăng.
Với chủ trương tiếp tục nỗ lực tháo gỡ giải quyết triệt để các khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, tỉnh yêu cầu thời gian tới, đội ngũ cán bộ tiếp dân phải chú trọng đối thoại công khai, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của dân và tập trung làm rõ nội dung, nguyên nhân, xem xét toàn diện các khía cạnh pháp lý và thực tiễn để có thể xử lý, giải quyết, tháo gỡ triệt để khiếu kiện, bức xúc của nhân dân. Đặc biệt, trong tình huống dân tập trung đông người lên tỉnh và Trung ương thì lãnh đạo các địa phương, đơn vị đã phối hợp với Tổ công tác thường trực tiếp công dân của tỉnh để vận động, thuyết phục người dân về cơ sở để đối thoại, giải quyết. Các ngành, các địa phương cần tăng cường công tác tuyên truyền kiến thức pháp luật về đất đai, khiếu nại, tố cáo; đồng thời vận động để người dân chấp hành nghiêm các quy định trong khiếu nại, tố cáo theo đúng quyền hạn của mình, tránh để kẻ xấu lôi kéo dẫn đến vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, lực lượng chức năng cần xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là hành vi lợi dụng dân chủ, quyền khiếu nại, tố cáo để vi phạm pháp luật, gây mất trật tự an ninh, an toàn xã hội./.
Bài và ảnh: Thanh Thúy
