Từ ngày 1-6-2018, mặc dù thời tiết nắng nóng nhưng bà con nông dân trong tỉnh vẫn ra đồng, huy động máy móc, phương tiện tập trung thu hoạch lúa xuân. Đến hết ngày 12-6-2018, toàn tỉnh đã thu hoạch được 44.270ha, đạt 60% diện tích, các huyện có tiến độ thu hoạch nhanh là: Xuân Trường 94%, Ý Yên và Nghĩa Hưng 80%, Vụ Bản 76%…
Trên những cánh đồng của xã Cộng Hòa (Vụ Bản), chúng tôi gặp bà con nông dân đang khẩn trương thu hoạch lúa xuân với không khí rất phấn khởi. Ông Trần Văn Dân, thôn Thiện Vịnh cho biết: Nhờ điều kiện thời tiết thuận lợi xuyên suốt vụ nên lúa xuân năm nay phát triển tốt, ít bị sâu bệnh. Những ngày nắng nóng bắt đầu từ tháng 5 nên lúa chín nhanh. Hiện gia đình tôi đang thu hoạch 2 sào lúa BT7, năng suất dự kiến đạt trên 200 kg/sào. Đến nay, huyện Vụ Bản đã thu hoạch được 76% diện tích. Đây là vụ lúa xuân ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết, sâu bệnh; cùng với đó là việc các hộ nông dân đã thực hiện gieo cấy đúng theo khung thời vụ, tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật về cách chăm sóc cây trồng nên lúa đẻ nhánh khỏe, sinh trưởng và phát triển tốt, tiếp tục được mùa. Theo đánh giá của Phòng NN và PTNT huyện Vụ Bản, năng suất lúa vụ xuân 2018 của huyện cao hơn vụ xuân 2017, cụ thể: lúa BT7 đạt 210 kg/sào, nếp 240 kg/sào, BC15 và lúa lai 245 kg/sào, các giống khác 242 kg/sào. Vụ xuân năm nay, huyện Xuân Trường gieo cấy 5.610ha với các giống lúa ngắn ngày có năng suất khá, chất lượng và hiệu quả cao, phù hợp với thổ nhưỡng và trình độ canh tác của huyện như: BT7, BC15, DQ11, QR1... Trong đó gieo sạ đạt 75% diện tích. Với tỷ lệ gặt máy đạt 90%, chỉ sau 1 tuần huyện thu hoạch được 45% diện tích. Dự kiến 7-10 ngày nữa huyện sẽ hoàn thành thu hoạch lúa xuân và tập trung tổ chức sản xuất vụ mùa. Đây được đánh giá là vụ xuân thắng lợi của huyện Xuân Trường với năng suất ước đạt 72-73 tạ/ha.
 |
| Thu hoạch lúa xuân trên cánh đồng xã Cộng Hòa (Vụ Bản). |
Vụ xuân năm 2018, toàn tỉnh đã gieo cấy 73.936ha lúa. Cơ cấu giống lúa tiếp tục được chuyển dịch sang giống chất lượng cao như: BT7, Nếp 97, TBR225, Hương biển 3, Thiên ưu 8... Tỷ lệ lúa thuần chiếm 87,4% diện tích (đạt 64.600ha), riêng giống BT7 chiếm 56,5% diện tích. Tỷ lệ lúa lai chỉ còn 12,6%, tập trung vào các giống TX111, Nhị ưu 838, CT16, Nam Dương 99… Thời tiết trong vụ xuân năm nay diễn biến thuận lợi; đầu vụ (trước ngày 8-2) có lúc rét đậm ở giai đoạn làm mạ, mới chỉ có hai huyện Nghĩa Hưng, Xuân Trường bắt đầu gieo cấy. Tuy nhiên, từ ngày 9-2 trở đi, không xảy ra rét đậm, rét hại nên toàn bộ diện tích lúa xuân được gieo cấy trong khung thời vụ tốt nhất. Đây là vụ xuân có nền nhiệt độ thấp hơn trung bình nhiều năm; nắng nóng đến muộn hơn, không gay gắt như những năm trước. Do vậy, lúa sinh trưởng, phát triển nhanh, đẻ nhánh sớm. Trong suốt vụ, lượng mưa ít nên lúa không bị thừa đạm. Ở giai đoạn lúa trỗ (từ ngày 5 đến 15-5), trên địa bàn tỉnh có xuất hiện 4-5 đợt mưa rào, mưa về đêm giúp lúa được bổ sung đạm, trỗ nhanh hơn. Đến ngày 9-5 có 4.650ha lúa trỗ bông, bằng 6% diện tích; đến 15-5, có 38 nghìn ha trỗ bông, bằng 52% diện tích; đến 22-5, toàn bộ diện tích lúa xuân cơ bản trỗ xong. Suốt thời kỳ lúa trỗ, ban ngày thời tiết nắng nóng, nhiều ánh sáng, nhiệt độ trên 33-340C, ban đêm thời tiết mát nên biên độ nhiệt dài hơn, thuận lợi cho lúa trỗ bông, thụ phấn, tích lũy dinh dưỡng tốt, cho năng suất cao.
Sở NN và PTNT đã tham mưu với tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành hữu quan tích cực vào cuộc giúp nông dân sản xuất; chỉ đạo các địa phương gieo cấy đúng khung thời vụ tốt nhất. Công tác cảnh báo nguy cơ bệnh lùn sọc đen được tỉnh và ngành Nông nghiệp chỉ đạo ráo riết, các địa phương thực hiện tốt các biện pháp chủ động phòng bệnh như: phun tiễn chân mạ, trừ rầy triệt để; Chi cục Trồng trọt và BVTV tích cực lấy mẫu vi-rút lùn sọc đen giám sát… không để bệnh gây hại trên lúa. Về sâu bệnh ở vụ xuân 2018, các loại sâu cuốn lá nhỏ, sâu đục thân 2 chấm, bệnh khô vằn, bệnh bạc lá… phát sinh gây hại nhẹ hơn so với mọi năm, tuy nhiên, do quần thể lúa tốt nên bệnh đạo ôn lá xuất hiện mạnh trên các giống nhiễm như: BC15, Q5, Nếp, BT7… Do chủ động thực hiện tốt công tác dự tính, dự báo nên ngành Nông nghiệp đã chỉ đạo bà con nông dân phòng trừ bệnh đạo ôn kịp thời, chính xác, đạt hiệu quả cao, hạn chế thiệt hại. Việc đẩy mạnh áp dụng các tiến bộ kỹ thuật về giống, thâm canh, chăm sóc cây trồng, phát triển mạnh sản xuất nông nghiệp hàng hóa được nông dân hưởng ứng tích cực. Diện tích áp dụng tiến bộ kỹ thuật gieo sạ được mở rộng lên tới 38.740ha, đạt 52% tổng diện tích gieo cấy của tỉnh, đã giúp giảm chi phí sản xuất, đồng thời tăng năng suất, chất lượng lúa và tăng thu nhập cho nông dân. Việc xây dựng các cánh đồng lớn, cánh đồng liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm tiếp tục được đẩy mạnh. Toàn tỉnh đã xây dựng được 144 cánh đồng lớn với tổng diện tích trên 7.700ha. Có 470ha lúa chất lượng cao được bao tiêu sản phẩm: Cty TNHH Toản Xuân ký hợp đồng bao tiêu 400ha lúa chất lượng cao cho các hộ nông dân, Cty TNHH Cường Tân ký hợp đồng bao tiêu 70ha lúa Nhật. Đây được đánh giá là một trong những mô hình có tính khả thi, bền vững, là tiền đề để tỉnh nhân rộng mô hình cánh đồng lớn gắn với liên kết sản xuất tiêu thụ lúa gạo ra các địa phương khác trong các vụ sau. Để có cơ sở xây dựng bộ giống lúa của tỉnh, những năm qua, Sở NN và PTNT đã chỉ đạo các đơn vị, doanh nghiệp giống cây trồng du nhập, khảo nghiệm và đánh giá nhiều giống lúa mới. Trong vụ xuân 2018, mô hình trình diễn một số giống lúa thuần chất lượng của Cty TNHH Cường Tân tại Trung tâm Giống cây trồng tỉnh đã cho thấy các giống lúa: LT2 kháng bạc lá, TBR279, Dự hương, Hương Biển 5… thể hiện nhiều đặc tính tốt như: thời gian sinh trưởng ngắn, khả năng thích ứng rộng, chịu rét và chống chịu sâu bệnh khá, gạo đẹp, chất lượng cơm ngon, phù hợp với nhu cầu sản xuất của nông dân hiện nay. Đặc biệt trong vụ xuân này, tỉnh ta vẫn tiếp tục duy trì và phát triển chương trình sản xuất giống lúa lai F1 với tổng diện tích sản xuất 627ha. Trong đó: Cty CP Giống cây trồng tỉnh sản xuất 35ha tại xã Nghĩa Sơn (Nghĩa Hưng); Cty CP Sản xuất và Thương mại Xuân Trường sản xuất 70ha tại xã Xuân Ninh, Xuân Vinh (Xuân Trường); Cty TNHH Cường Tân sản xuất 522ha tại xã Trực Hùng (Trực Ninh), Xuân Ninh (Xuân Trường). Việc sản xuất giống lúa lai tạo ra nguồn giống tốt cung cấp cho gieo cấy cho cả trong và ngoài tỉnh, phù hợp với các chân đất sâu, trũng, nhiễm mặn, chua, năng suất cao, chất lượng khá, ngắn ngày; từng bước chủ động nguồn giống lúa lai để không phải nhập ngoại, giảm chi phí đầu vào cho nông dân… Tựu trung lại, thời tiết thuận lợi, công tác chỉ đạo sát sao, kinh nghiệm kỹ thuật canh tác của nông dân ngày càng tốt hơn là 3 yếu tố quan trọng quyết định thắng lợi trong vụ xuân năm nay. Theo đánh giá của Sở NN và PTNT, vụ lúa xuân năm nay được mùa trên tất cả các giống lúa. Nếu không có biến động lớn về thời tiết cuối vụ, năng suất lúa xuân dự kiến đạt 69,5 tạ/ha, cao hơn vụ xuân 2017 là 0,1 tạ/ha, sản lượng thóc ước đạt 514 nghìn tấn. Các huyện phía nam tỉnh năng suất dự kiến đạt tương đối cao là: Giao Thủy 76-77 tạ/ha, Hải Hậu 75-76 tạ/ha, Nghĩa Hưng 74 tạ/ha, Trực Ninh 73-74 tạ/ha…
Hiện nay, Sở NN và PTNT cùng các huyện, thành phố đang tiếp tục đôn đốc các hộ nông dân huy động lực lượng lao động, phương tiện khẩn trương thu hoạch nhanh, gọn những diện tích lúa xuân đã chín, khẩn trương giải phóng đồng và chuyển ngay sang làm đất “càng nhanh, càng tốt”, phấn đấu hoàn thành gieo cấy lúa mùa trước ngày 20-7-2018. Tăng cường kiểm tra thị trường cung ứng giống lúa, phân bón trên địa bàn tỉnh; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
