Khai thác hải sản là một trong những thế mạnh kinh tế của tỉnh ta. Tuy nhiên, nhận thức của một bộ phận ngư dân về công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản chưa cao, tình trạng vi phạm các quy định trong khai thác còn gia tăng dưới nhiều hình thức làm suy giảm nguồn lợi và phá hủy môi trường sống của các loài thủy sản, trong khi đó, lực lượng kiểm tra, giám sát chưa được tăng cường gây khó khăn cho công tác quản lý và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
 |
| Ngư dân thu hoạch cá sau chuyến biển dài ngày tại cảng cá Ninh Cơ, Thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu). |
Do điều kiện kinh tế khó khăn nên việc trang bị các hệ thống thông tin liên lạc và các trang thiết bị đảm bảo an toàn cho tàu cá của ngư dân còn nhiều hạn chế, nhiều chủ tàu sử dụng các trang thiết bị cũ nát, không đảm bảo an toàn. Một số chủ tàu cá không chấp hành nghiêm việc đăng kiểm tàu cá hằng năm. Tình trạng tàu cá tự ý xóa biển số, vạch phân vùng còn phổ biến gây khó khăn cho công tác quản lý. Việc liên lạc với các tàu cá gặp nhiều khó khăn do chủ tàu thường tắt máy thông tin liên lạc để giấu ngư trường. Bên cạnh đó, hiện tượng tàu, thuyền nhỏ khai thác bằng xung điện, sử dụng lưới mắt nhỏ hơn quy định để khai thác làm suy giảm nguồn lợi thủy sản, gây ô nhiễm vùng biển ven bờ vẫn còn xảy ra ở một số địa phương. Hệ thống cơ sở hạ tầng nghề cá phục vụ khai thác thủy sản; các dịch vụ cơ sở hậu cần nghề cá quy mô còn nhỏ, manh mún. Không những thế, tình hình cạnh tranh, tranh chấp ngư trường khai thác giữa các nhóm nghề, giữa các tàu cá của nước ta với tàu cá nước ngoài gây ảnh hưởng đến uy tín, quan hệ ngoại giao giữa các nước. Chính vì vậy, để phát triển nghề cá có trách nhiệm và khai thác một cách có hiệu quả, bền vững nguồn lợi thủy sản, góp phần bảo đảm an ninh quốc gia, an ninh trong khu vực và hội nhập quốc tế, thực hiện công điện của Thủ tướng Chính phủ và chỉ đạo của Bộ NN và PTNT, ngày 13-12-2017 UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch hành động nhằm ngăn chặn, giảm thiểu và loại bỏ hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định. Sở NN và PTNT chỉ đạo Chi cục Thủy sản phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương tổ chức tuyên truyền, tập huấn phổ biến các văn bản pháp luật trong lĩnh vực khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản của Việt Nam và các nước trong khu vực để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho ngư dân, đồng thời đề nghị các chủ tàu cá có công suất trên 90CV phải viết cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài. Công bố trữ lượng nguồn lợi hải sản và tổ chức lại đội tàu khai thác hải sản trên các vùng biển phù hợp với khả năng khai thác cho phép của nguồn lợi. Tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát và thanh tra, xử lý các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản; lập và định kỳ công bố danh sách tàu cá của tỉnh vi phạm khai thác bất hợp pháp. Chủ trì, hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện phát, thu sổ nhật ký khai thác, báo cáo khai thác thủy sản và xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác theo quy định tại các bến cá, cảng cá, đảm bảo tính chính xác và kiểm tra chéo thông tin. Tiếp tục tổ chức thực hiện các quy định về hạn chế, cấm phát triển, đóng mới tàu ven bờ; cấm đóng mới tàu cá làm nghề lưới kéo. Chuyển đổi tàu cá làm nghề lưới kéo sang nghề khai thác khác thân thiện với môi trường. Tổ chức thực hiện việc chứng nhận, xác nhận thủy sản khai thác theo quy định. Đầu tư xây dựng cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá, đáp ứng được yêu cầu sản xuất của ngành; xây dựng khu neo đậu tránh, trú bão, các cảng cá, bến cá, chợ đầu mối hải sản, áp dụng và chuyển giao các công nghệ khai thác tiên tiến, ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát hoạt động nghề cá trên biển… Tàu cá của tỉnh ta chủ yếu tập trung khai thác tại ngư trường từ tỉnh Quảng Ninh đến Quảng Bình và vùng đánh cá chung Vịnh Bắc Bộ; một số tàu lưới rê công suất lớn, đặc biệt là các tàu cá vỏ thép đóng mới theo Nghị định số 67 đã có khả năng vươn khơi xa tham gia khai thác tại các ngư trường quanh 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Sở NN và PTNT đã chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp chặt chẽ với Bộ đội Biên phòng tỉnh tuyên truyền, phổ biến các quy định về việc cấm vi phạm các vùng biển nước ngoài. Đến nay, toàn tỉnh chưa có trường hợp nào vi phạm các quy định về khai thác tại các vùng biển nước ngoài. Trong năm 2017, Sở NN và PTNT đã chỉ đạo Thanh tra Sở phối hợp với các đồn biên phòng tổ chức kiểm tra, kiểm soát 300 lượt tàu cá trên biển, phát hiện và xử lý 176 trường hợp tàu cá vi phạm hành chính trong lĩnh vực khai thác thủy sản. Trong đó, chủ yếu là các lỗi vi phạm như thiếu biển số, vạch phân vùng, thiếu các trang thiết bị an toàn hàng hải, quá hạn đăng kiểm, giấy phép khai thác thủy sản hết hạn, phương tiện không sang tên đổi chủ, đóng mới khi chưa có giấy chấp thuận đóng mới của các cơ quan chức năng, tự ý cải hoán nâng máy tàu. Ra quyết định xử phạt 15 trường hợp tàu cá đóng mới khi chưa được chấp thuận thu nộp ngân sách 90 triệu đồng.
Việc chấp hành các quy định pháp luật trong nước và quốc tế trong hoạt động khai thác hải sản trên biển không chỉ giúp ngư dân được đảm bảo các quyền lợi pháp lý cho hoạt động lao động sản xuất của mình mà còn góp phần đấu tranh bảo vệ vững chắc, toàn vẹn chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc./.
Bài và ảnh: Thanh Hoa
