Người xưa có câu “Vua chơi lan, quan thưởng trà”, bởi lan là loại hoa đẹp, thanh tao, sang trọng hiếm có. Ngoài ra, theo phong thủy, nhiều loại hoa lan rất phù hợp với Tết cổ truyền Việt Nam vì nó mang lại vượng khí cho người sở hữu. Vì lẽ đó, chơi hoa lan hiện đang trở thành một thú chơi đẹp, mang tính văn hóa cao trong nhịp sống hiện đại. Những giống địa lan quý hiếm như thanh ngọc, hoàng vũ… thường được giới chơi hoa săn tìm.
 |
| Hoa lan hồ điệp tại vườn lan Đình Quyết, xã Điền Xá (Nam Trực). |
Hiện nay, việc đầu tư trồng hoa lan có thể mang đến lợi nhuận cả trăm triệu đồng, nhưng chăm bón loại hoa này cũng phải kỳ công và am hiểu mới có thể gặt hái kết quả. Ở hầu hết các vườn hoa địa lan có tiếng trong tỉnh, loài hoa này đều đã nở rộ, tỷ lệ hoa nở trước Tết trung bình chiếm tới 70%, có những vườn lên tới 90%. Nguyên nhân khiến hoa lan nở trước Tết cả tháng là do năm nay nhuận 2 tháng 6 (âm lịch), Tết đến chậm hơn 1 tháng. Ðể chuẩn bị cho hoa lan đúng vụ Tết, ngay từ giữa năm 2017, những nhà vườn có kinh nghiệm trong việc trồng địa lan đã tung ra các “ngón nghề” để làm chậm sự phát triển của địa lan, cố căn cho hoa nở đúng vào thời điểm Tết. Tuy nhiên, vào thời điểm cuối năm, thời tiết có vẻ không thuận cho việc phát triển địa lan khi thời tiết diễn biến thất thường do biến đổi khí hậu, quy luật thời tiết không rõ ràng với nhiều đợt mưa lạnh kéo dài kết hợp nắng hanh khô. Ông Trần Phi Công, 59 tuổi ở xã Mỹ Phúc (Mỹ Lộc), chủ sở hữu vườn địa lan hoàng vũ Thành Công và được Tổ chức kỷ lục Việt Nam công nhận là vườn địa lan hoàng vũ tư nhân lớn nhất đất nước cho biết: Vườn lan của ông có trên 2.000 chậu lan hoàng vũ. Giống địa lan hoàng vũ rất nhạy cảm với thời tiết, chống chọi với bệnh dịch kém, đòi hỏi người trồng phải có kinh nghiệm điều chỉnh hệ thống che nắng, tưới phun nước từng ngày. Giống lan này không sử dụng được phân bón vô cơ mà phải là phân hữu cơ, được ủ mục cẩn thận đúng thời gian, hàm lượng phù hợp với độ thuần dưỡng của cây. Nhưng năm nay do thời tiết khắc nghiệt, mọi tính toán để cây nở hoa vào đúng dịp Tết đều gặp bất lợi. Nhà vườn Thành Công đã dùng các biện pháp kỹ thuật hạn chế sinh trưởng như: giảm nước, giảm sáng bởi ánh sáng quyết định 60-70% việc hoa nở. Trong số hơn 1.000 chậu lan “trưởng thành” chuẩn bị đón Tết có đến hàng trăm chậu đã nở hoa trước Tết hơn 1 tháng đã buộc phải ngắt cành để đảm bảo sinh trưởng của cây cho những năm tiếp theo. Khi thời điểm Tết đã cận kề, với kinh nghiệm chăm sóc địa lan hơn chục năm qua, ông Công vẫn giữ cho vườn lan nhà mình hơn 100 chậu lan hoàng vũ sẽ nở hoa vào đúng dịp Tết. Ðây hầu hết là những chậu lan đã có chủ nhân được đặt hàng từ nhiều tháng trước. Cũng tương tự như vườn lan Thành Công, vườn lan hoàng vũ của ông Nguyễn Ích Phượng ở số nhà 1/160 phố Trần Nhật Duật, phường Trần Tế Xương (TP Nam Ðịnh) cũng vướng phải tình trạng “chi nhiều hơn thu”. Ðể chuẩn bị cho Tết Mậu Tuất năm nay, từ 2-3 năm trước, ông đã cất công chọn giống, chăm sóc trên 500 chậu hoàng vũ được đặt ở trước sân nhà, trên sàn tôn tầng 2, sàn tầng 3 và tầng 4. Nhưng vì nhiều lý do khác nhau, hầu hết các chậu giống hoa này cũng đều ra hoa từ trước Tết sớm hơn 1 tháng. Trong khoảng thời gian 2-3 tuần giáp Tết, vườn lan nhà ông Phượng chỉ cung cấp cho thị trường vài chục chậu lan, chủ yếu bán lẻ, gồm nhiều loại khác như: thanh ngọc, hoàng cẩm tố, đào cơ… trừ mọi chi phí, cho thu lãi vài chục triệu đồng, một con số khá khiêm tốn so với giá trị thực của vườn lan và công sức người trồng lan bỏ ra chăm sóc trong nhiều năm.
Thời điểm này, nhiều vườn lan tại xã Ðiền Xá (Nam Trực) đã tấp nập, nhộn nhịp cảnh người bán, người mua. Dọc theo tuyến Quốc lộ 21, những chậu lan đẹp được chuyển lên xe đi khắp các địa phương trong và ngoài tỉnh tiêu thụ. Các loại lan ở đây chủ yếu có xuất xứ từ Sa Pa, Ðà Lạt hoặc Trung Quốc và một số ít được nhập từ các vườn lan trên địa bàn tỉnh, đa dạng về chủng loại, phong phú về màu sắc như: phong lan có hồ điệp, phi điệp, ngọc điểm (đai châu)…; địa lan có hoàng vũ, thanh ngọc, mạc xuân, sa-tô… Những loại lan đến từ nhiều vùng khí hậu khác nhau sẽ mang những đặc trưng riêng của từng vùng giúp tạo ra nhiều lựa chọn hơn cho khách hàng tùy theo mục đích chơi của mỗi người như: lan Ðà Lạt thường cây khô, lá rắn, cành hoa dày; lan Trung Quốc có lá nhỏ và xanh, búp non nhưng hoa mau tàn hơn. Tại vườn lan Ðình Quyết, một trong những vườn lan lớn và nổi tiếng tại Ðiền Xá, nhà vườn đã có sự chuẩn bị kỹ càng phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của khách hàng. Chủ cơ sở này cho biết: Bắt đầu khoảng cuối tháng 10 âm lịch, một số khách bán buôn từ khắp các tỉnh, thành phố miền Bắc như: Hà Nội, Ninh Bình, Thái Bình… đã đổ về địa phương để lựa chọn những loài hoa ưng ý, phù hợp với thị trường, đa phần là hồ điệp - mãn thiên hồng và đai châu; mỗi tháng trước Tết có lãi trên 20 triệu đồng. Ðể chuẩn bị cho những ngày giáp Tết, ngay từ ngày mồng 10 tháng Chạp, vườn lan này đã nhập 3.000 cây hồ điệp, 2.000 cây đai châu. Nếu thời tiết thuận lợi, sau khi trừ mọi chi phí, nhà vườn dự kiến sẽ thu về gần 1 tỷ đồng trong vụ Tết năm nay. Các nhà vườn cũng đã nhận được khá nhiều đơn hàng cho dịp Tết Nguyên đán năm nay, tuy nhiên do nguồn hàng không dồi dào như năm trước nên trong dịp Tết, các loại địa lan, lan hồ điệp được một số nhà vườn dự báo giá sẽ nhỉnh hơn năm trước. Vào thời điểm này, một chậu lan hoàng vũ có giá khoảng 10 triệu đồng, thậm chí có thể cao hơn tùy thuộc vào số lượng cành hoa trong một chậu, những loài địa lan khác như: mạc biên, mạc xuân có giá dao động từ 3-5 triệu đồng/chậu, lan sa-tô có giá gần 1 triệu đồng/chậu; còn đối với lan hồ điệp có giá khoảng 170 nghìn đồng/bông, các loài phong lan khác cũng có giá tương tự.
Những ngày giáp Tết, dự báo các vườn sẽ sôi động hơn, với đa dạng các loại hoa ở trong, ngoài tỉnh và do nhu cầu mua sắm tăng cao. Trong bối cảnh khó khăn do hoa lan hiếm, cả người kinh doanh và khách hàng đều chủ động chuyển sang những mẫu mã hoa phù hợp với túi tiền để có cái Tết cổ truyền đầy ý nghĩa, với hy vọng may mắn, sức khỏe, tài lộc trong năm mới./.
Bài và ảnh: Trần Huy
