Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV, đến nay, toàn tỉnh đã gieo trồng được 10.198ha cây vụ đông, đạt 83% kế hoạch, trong đó diện tích gieo trồng trên đất 2 lúa là 1.052ha. Các cây vụ đông đã trồng là: ngô 1.411ha, khoai lang 264ha, cà chua 529ha, bí các loại 635ha, đậu tương 5ha, khoai tây 1.992ha và 5.319ha cây khác. Thời điểm này, thời tiết diễn biến thuận lợi, hầu hết diện tích đã gieo trồng được chăm bón kịp thời, đảm bảo đủ nước tưới nên cây sinh trưởng phát triển tốt. Một số diện tích ngô nếp và rau màu sớm đang cho thu hoạch.
Vụ đông năm nay, huyện Ý Yên gieo trồng trên 2.000ha cây vụ đông ở các chân diện tích đất chuyên màu, đất 2 lúa - chân cao, thịt nhẹ và thuận lợi cho công tác tưới, tiêu. Từ cuối tháng 10 khi thời tiết vào mùa khô, Cty KTCTTL Ý Yên đã tranh thủ nhập và trữ nước trong hệ thống kênh, mương đảm bảo đủ nguồn cho cây vụ đông; sử dụng các trạm bơm điện vừa và nhỏ, tổ chức các đợt bơm tưới theo đăng ký của hộ dùng nước. Về công tác tiêu úng, ngoài việc xây dựng các vùng trồng cây vụ đông thuận tiện việc tưới tiêu, các địa phương đã tập trung cho công tác thủy lợi nội đồng, khoanh vùng, thường xuyên khơi thông dòng chảy. Khi dự báo có mưa lớn, Cty KTCTTL triển khai tiêu tự chảy qua các cống dưới đê nếu điều kiện cho phép, trường hợp cần thiết các trạm bơm đầu mối sẽ vận hành tiêu rút nước đệm trong hệ thống. Khi mưa lớn, tập trung khoanh vùng ưu tiên ứng cứu cây vụ đông trước bằng các trạm bơm điện lớn. Trong trường hợp bơm tiêu không kịp phải huy động các trạm bơm điện nhỏ và máy dầu bơm tiêu 2 cầu để đảm bảo tiêu úng nhanh và hiệu quả. Đến nay, huyện Vụ Bản trồng được 853ha cây vụ đông. Khó khăn trong công tác tưới, tiêu nước phục vụ sản xuất vụ đông ở Vụ Bản là các diện tích vụ đông không được quy hoạch gọn vùng. Bên cạnh đó, ở giai đoạn này, Cty TNHH một thành viên KTCTTL và các địa phương trong huyện đang tập trung rút nước làm thủy lợi nội đồng nên nguồn nước tưới không được dồi dào. Trước khó khăn trên, Cty sớm xây dựng chi tiết, cụ thể kế hoạch tưới tiêu nước phục vụ sản xuất cây vụ đông. Cty sử dụng các trạm bơm điện nhỏ, máy bơm dầu bơm nước lên kênh nhằm đảm bảo đủ nguồn dự trữ tưới cho cây vụ đông. Nếu có mưa lớn xảy ra, Cty sẽ vận hành các trạm bơm đảm bảo tiêu úng nhanh và hiệu quả để ứng cứu cây vụ đông.
 |
| Nông dân xã Nam Hùng (Nam Trực) chăm sóc cây vụ đông. |
Trước khi bước vào sản xuất vụ đông 2017, các Cty KTCTTL trên địa bàn tỉnh đã tập trung kiểm tra và sửa chữa kịp thời các sự cố, hư hỏng công trình; hoàn thành sửa chữa các cống đầu mối dưới đê, các trạm bơm, các đập điều tiết quan trọng, các trục kênh chính và kênh cấp I, cấp II liên xã. Hoàn thành tu bổ, sửa chữa thiết bị máy móc, đảm bảo vận hành tốt phục vụ sản xuất. Các Cty đã sớm hoàn thành và bàn giao các công trình xây dựng cơ bản để đưa vào phục vụ sản xuất, đồng thời phối hợp với chính quyền các địa phương kiểm tra, phân loại, lập phương án và tổ chức giải tỏa các vi phạm công trình thủy lợi, khơi thông dòng chảy. Vận hành công trình đảm bảo đúng quy trình, sát với diễn biến của thời tiết, thủy văn và phù hợp với thực tiễn sản xuất, chủ động tiêu rút nước đệm khi có dự báo thời tiết xấu. Do thời gian sản xuất cây vụ đông trùng với thời kỳ làm ải và thủy lợi nội đồng nên ngoài việc quy hoạch, bố trí các vùng vụ đông tập trung đảm bảo chủ động tưới - tiêu, các địa phương đã phối hợp với các Cty KTCTTL chủ động xây dựng phương án tiêu úng đầu vụ và tưới nước, tạo nguồn ở giai đoạn giữa đến cuối vụ. Tại vùng bơm điện, các Cty lấy nước tưới chủ yếu qua kênh nổi, hạn chế lấy nước tưới qua kênh tiêu; duy trì đúng mực nước khống chế trong hệ thống theo từng thời kỳ. Vùng thủy triều, các Cty khai thác phù sa ở thời kỳ làm đất khi điều kiện thời tiết cho phép, thực hiện lấy nước nhanh - tiêu nhanh; việc đóng, mở cống dưới đê được thực hiện theo đúng quy định của Ban Chỉ huy PCTT-TKCN tỉnh và quy trình vận hành hệ thống. Ở những diện tích trồng vụ đông trên đất 2 lúa, các xã, thị trấn tập trung nạo vét kênh mương, chỉnh trang bờ vùng, bờ thửa tạo thuận lợi cho việc tưới, tiêu nước. Ông Nguyễn Văn Nam, nông dân thôn Thọ Tung, xã Nam Hùng (Nam Trực) cho biết: Vụ đông năm nay, gia đình tôi gieo trồng 4 sào dưa cải bẹ trên đất 2 lúa, trong đó có 2 sào vừa trồng được vài ngày nên phải bảo đảm nước tưới thường xuyên. Mặc dù điều kiện thời tiết hanh khô nhưng nhờ xã thực hiện tốt công tác thủy lợi nội đồng, phối hợp với Cty KTCTTL Nam Ninh tạo nguồn nước tưới dẫn vào kênh cấp III nên việc đưa nước vào ruộng tưới từ đầu vụ đến nay của bà con nông dân gặp nhiều thuận lợi. Tại các vùng trồng màu truyền thống, nhiều hộ nông dân đã khoan giếng ngay tại ruộng, đầu tư mua máy bơm để chống hạn, chủ động nguồn nước tưới cho cây trồng. Bà Trần Thị Hoa, thôn Vọc, xã Nam Dương (Nam Trực) cho biết: Theo kinh nghiệm sản xuất vụ đông của tôi, việc đảm bảo tưới nước cho cây quyết định rất lớn đến năng suất và chất lượng. Nếu lượng nước tưới không đủ yêu cầu thì năng suất của các loại rau có thể bị giảm tới 30-40%. Hiện nay, hầu hết các hộ trồng rau màu với diện tích lớn, lao động nông nghiệp chủ yếu là những người cao tuổi, trong khi đó nguồn nước tưới trên các kênh ở xa nên trước đây, việc tưới nước cho cây trồng rất nặng nhọc, gặp nhiều khó khăn. Những năm gần đây, nhiều hộ trong thôn đã thuê thợ khoan giếng ngay tại ruộng, đồng thời đầu tư máy bơm chủ động cho việc tưới nước. Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu khá cao tuy nhiên với hệ thống bơm, dẫn nước, thao tác thuận tiện, chúng tôi chủ động được nguồn nước tưới đến tận ruộng với chất lượng nước phù hợp với nhiều loại rau xanh, lao động nặng nhọc do phải gánh, chuyển nước được khắc phục hoàn toàn. Nhờ tưới nước đầy đủ nên dù trong điều kiện trời nắng nóng hay khô hanh, các diện tích cây rau màu vẫn phát triển tốt. Tuy nhiên, theo chúng tôi đây cũng là vấn đề các địa phương cần quan tâm tính toán đầu tư hệ thống tưới tiêu phù hợp bởi việc để người dân tự do khai thác nước ngầm sẽ gây hệ lụy khó lường về lâu dài.
Để đảm bảo vụ đông được mùa, Sở NN và PTNT đang tiếp tục đôn đốc, hướng dẫn các địa phương chăm sóc, bảo vệ cây vụ đông đã trồng; tiếp tục gieo trồng quay vòng các cây rau ngắn ngày. Chỉ đạo các địa phương chủ động các biện pháp phòng chống mưa úng cho các cây màu vụ đông đã gieo trồng. Hiện các địa phương cùng nông dân trong tỉnh tích cực đầu tư chuẩn bị thêm máy bơm dầu, bơm điện để sẵn sàng tham gia phòng chống úng, hạn. Việc chủ động đảm bảo nước tưới cho cây trồng trong từng giai đoạn sinh trưởng, phát triển; tiêu úng bảo vệ cây trồng khi có mưa lớn xảy ra là những yếu tố để tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất vụ đông, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
