Quy định mới gỡ khó cho thủ tục cấp giấy phép xây dựng

Giấy tờ về đất đai là thành phần quan trọng trong hồ sơ thủ tục cấp giấy phép xây dựng (GPXD). Quá trình giải quyết thủ tục cấp phép xây dựng thời gian qua cho thấy nhiều khó khăn, vướng mắc tồn tại liên quan đến loại giấy tờ này gây bức xúc cho người dân cũng như cơ quan chức năng.

 

Trên thực tế, việc quản lý đất đai đã trải qua nhiều thời kỳ với nhiều quy định, sửa đổi như Luật Đất đai năm 1987, Luật Đất đai năm 1993, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2001, Luật Đất đai năm 2003, Luật Đất đai năm 2013. Mỗi thời kỳ lại có sự thay đổi về mẫu, loại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), cùng với đó là các quy định mới về điều kiện cấp GCNQSDĐ. Cơ quan quản lý cấp GPXD địa phương hiện gặp nhiều khó khăn trong xác định loại giấy tờ nào là giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai, đặc biệt là các loại giấy tờ về đất đai được cấp trong thời kỳ chế độ cũ; các loại giấy tờ đủ điều kiện để xem xét cấp GPXD nhưng chủ đầu tư hiện chờ đợi hoàn tất các thủ tục hành chính hoặc chưa thực hiện xong đăng ký để cấp GCNQSDĐ theo quy định. Thậm chí, có tình trạng nhiều dự án, công trình dân dụng phải tiến hành thi công song song với quá trình hoàn thiện thủ tục cấp GPXD do vướng mắc về thủ tục cấp GCNQSDĐ từ phía cơ quan quản lý. Bên cạnh đó, việc chậm trễ trong cấp GCNQSDĐ dẫn đến tồn tại nhiều thửa đất chỉ có các loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp mà không phải là giấy chứng nhận theo quy định như: đất đã được Nhà nước giao, cho thuê, đất đấu giá quyền sử dụng; đất của các cơ sở tôn giáo đang sử dụng; đất di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng… Đồng thời, mục đích sử dụng đất trên một số loại giấy chứng nhận cũng không ghi rõ diện tích các loại đất để làm cơ sở cấp GPXD; hay việc sử dụng đất không phù hợp với mục đích sử dụng đất nhưng được phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền như các loại công trình xây dựng: biển quảng cáo, trạm viễn thông, cột ăng-ten trên diện tích đất nhỏ hẹp được sự cho phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tại khu vực không thuộc nhóm đất có mục đích sử dụng để xây dựng và không được chuyển đổi mục đích sử dụng đất… Vì thế, việc xác định “giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất” hợp pháp theo Luật Xây dựng 2014 quy định để làm cơ sở xác định đủ điều kiện cấp GPXD hiện tại hết sức khó khăn, gây chậm trễ về giải quyết các thủ tục hành chính, kéo dài thời gian cấp phép, dễ nảy sinh nhiều mâu thuẫn, bất cập. Từ yêu cầu thực tế, việc quy định cụ thể hóa các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai để cấp GPXD là một yêu cầu cấp thiết trong cải cách thủ tục cấp GPXD hiện nay để hoạt động xây dựng đảm bảo theo hướng minh bạch, đơn giản, thuận tiện, góp phần cải thiện chỉ số cấp phép xây dựng là một trong những chỉ số quan trọng đánh giá chất lượng môi trường kinh doanh, thu hút các nhà đầu tư.

Ngày 8-5-2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 53/2017/NĐ-CP quy định các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai để cấp phép xây dựng. Nghị định có hiệu lực thi hành từ 25-6-2017. Theo cơ quan chuyên môn, Nghị định đã mở rộng phạm vi các loại giấy tờ hợp pháp để cấp GPXD góp phần giải quyết được vướng mắc do sự hiểu và vận dụng quy định khác nhau giữa Luật Xây dựng (có sổ đỏ mới được cấp GPXD) và Luật Đất đai (có GPXD mới được cấp sổ đỏ). Theo đó, Nghị định đã quy định cụ thể các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai để cấp GPXD, trong đó ngoài việc quy định các loại giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo các thời kỳ còn quy định cụ thể các giấy tờ hợp pháp tương đương gồm 4 nhóm chính với 12 loại giấy tờ liên quan: Giấy chứng nhận về nhà, đất các thời kỳ; Các loại giấy tờ đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ; Giấy tờ về giao đất, trúng đấu giá đất, thuê đất; Giấy tờ hợp pháp về đất đối với một số loại công trình đặc thù (biển quảng cáo, trạm viễn thông, cột ăng-ten)… Đặc biệt, Nghị định đã bổ sung thêm các loại giấy tờ đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ tạo cơ chế thông thoáng giúp các hộ dân sống tại các công trình nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước, nhà ở nguy hiểm có điều kiện cải thiện về giấy tờ, đảm bảo quyền lợi về nhà cửa. Đối với một số loại công trình đặc thù như biển quảng cáo, trạm viễn thông, cột ăng-ten... thì văn bản chấp thuận về địa điểm xây dựng của UBND cấp huyện được coi là cơ sở để xem xét cấp giấy phép xây dựng khi các công trình này được xây dựng tại khu vực không thuộc nhóm đất có mục đích sử dụng cho xây dựng và không được chuyển đổi mục đích sử dụng đất. 

 

Với quy định cụ thể các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai, sẽ là cơ sở để minh bạch, công khai và tháo gỡ khó khăn trong thực hiện cấp GPXD; đồng thời sẽ là cơ sở để kiểm tra, giám sát thực hiện, rà soát, hoàn thiện các quy định hướng dẫn thủ tục hành chính, bao gồm hồ sơ giấy tờ để cấp GPXD theo quy định của pháp luật về xây dựng. Thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ tiến hành tập huấn, hướng dẫn các địa phương triển khai thủ tục cấp GPXD theo quy định mới, phối hợp phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông giúp người dân nhanh chóng nắm bắt được thông tin để hoàn thiện các giấy tờ khi có nhu cầu làm thủ tục cấp GPXD, thúc đẩy hoạt động xây dựng dân dụng đúng pháp luật./.

 

Bài và ảnh :  Đức Toàn