Tỉnh ta nằm ở Trung tâm vùng đồng bằng sông Hồng, khí hậu nhiều thuận lợi cho việc trồng các loại cây dược liệu. Hiện nay một số loại dược liệu chủ yếu như đinh lăng được trồng ở các huyện Nghĩa Hưng, Hải Hậu, Giao Thủy, cây ngưu tất được trồng ở Vụ Bản, cây dây thìa canh được trồng ở các xã: Hải Lộc, Hải Toàn (Hải Hậu)… Ngoài ra, cây hoa hòe trồng ở một số xã của các huyện: Giao Thủy, Xuân Trường…, cát cánh, đương quy, bạch truật được trồng tại Vụ Bản, Hải Hậu, hương nhu, bạc hà trồng tại các huyện Nam Trực, Trực Ninh… Với tiềm năng sẵn có cùng với việc trên địa bàn tỉnh có nhiều nhà máy, cơ sở sản xuất thuốc từ thảo dược như Cty CP Dược phẩm Nam Hà, Cty TNHH Nam Dược, Cty TNHH Dược phẩm Hoa Sen, Chi nhánh Cty CP Dược phẩm Trường Thọ, Cty TNHH Dược Phẩm Hoàng Liên, Cty CP Dược phẩm PQA nên nhu cầu về nguồn cung nguyên liệu thảo dược là rất lớn. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh hiện có 3 Cty và 20 hộ kinh doanh dược liệu… cũng là một trong những tiềm năng lớn thúc đẩy sự phát triển các vùng trồng dược liệu của tỉnh.
Thời gian qua, một số Cty sản xuất thuốc từ thảo dược đã liên kết với người dân mở một số vùng trồng cây dược liệu tại địa phương. Cty CP Traphaco đang tiến hành liên kết tạo ra một số vùng trồng dược liệu ở các huyện Hải Hậu, Nghĩa Hưng để cung cấp nguyên liệu đạt tiêu chuẩn theo hướng dẫn thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc của Tổ chức Y tế thế giới (GACP-WHO) cho Cty. Đây là một trong những điều kiện và lợi thế bước đầu để tỉnh ta bảo tồn, phát triển các vùng trồng dược liệu trên địa bàn tỉnh. Hiện tại, các huyện Hải Hậu, Nghĩa Hưng có tổng diện tích trồng đinh lăng trên 200ha. Từ năm 2009, Cty CP Traphaco phát triển trồng đinh lăng; đến năm 2013 công bố vùng trồng đinh lăng đạt GACP-WHO rộng 10ha ở 3 xã thuộc huyện Hải Hậu và Nghĩa Hưng. Năm 2013-2015, với sự hợp tác và hậu thuẫn của Traphaco, Tổ chức Helvetas (Thụy Sĩ) đã thông quan Dự án Thương mại sinh học Biotrade thực hiện đầu tư cho cộng đồng và địa phương hai huyện Hải Hậu, Nghĩa Hưng triển khai GACP-WHO và xây dựng quy hoạch phát triển dược liệu tại huyện Hải Hậu. Từ năm 2013 đến 2016, Cty CP Traphaco duy trì và phát triển vùng trồng đinh lăng theo tiêu chuẩn GACP-WHO lên gấp 3 lần tại 2 huyện này với tổng diện tích 33,4ha, bao gồm: 7,2ha ở xã Hải An, 5,8ha ở Hải Toàn (Hải Hậu); 11,3ha ở Nghĩa Thắng, 5ha ở Nghĩa Lạc, 4,2ha ở Nam Điền (Nghĩa Hưng) với hơn 260 hộ đăng ký sản xuất theo GACP. Năm 2017, Cty CP Traphaco tiếp tục hợp tác phát triển vùng trồng đinh lăng đạt GACP ở xã Hải Châu và một số xã khác thuộc hai huyện Nghĩa Hưng và Hải Hậu. Cũng trong năm 2017, Cty CP Traphaco sẽ hợp tác với Cty TNHH một thành viên đầu tư, phát triển vùng trồng đinh lăng tập trung đạt GACP ở xã Nghĩa Lạc (Nghĩa Hưng), bao gồm Trung tâm sản xuất giống đinh lăng GACP có công suất dự kiến 1 triệu cây giống/năm, cơ sở sơ chế đạt GACP với công suất dự kiến 100 tấn dược liệu khô/năm.
 |
| Cán bộ các Cty sản xuất thuốc từ thảo dược tham quan mô hình trồng cây đinh lăng tại xã Hải Toàn (Hải Hậu). |
Từ năm 2015, Cty CP Dược phẩm Hoa Thiên Phú phối hợp với huyện Nghĩa Hưng triển khai thực hiện dự án phát triển vùng trồng dược liệu theo tiêu chuẩn GACP-WHO tại 2 xã Hoàng Nam và Nghĩa Minh. Sau hơn 1 năm triển khai, dự án đã thu hút trên 600 hộ dân tham gia trên tổng diện tích gần 30ha tại 2 xã Hoàng Nam, Nghĩa Minh với các dược liệu được trồng là: đương quy, bồ công anh, ích mẫu, nhân trần; đặc biệt hiện nay là ngưu tất - một loại dược liệu quý với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tham gia dự án, ngoài những chính sách hợp tác và hỗ trợ giúp nông dân đảm bảo đầu ra với giá ổn định, Cty còn cung cấp giống, vật tư có chất lượng, đầu tư cơ sở thu mua và chế biến dược liệu tại địa phương, đồng thời người trồng dược liệu còn được cam kết hỗ trợ kỹ thuật canh tác, kỹ thuật trồng, chăm sóc. Hiện tại Cty đã xây dựng cơ sở chế biến dược liệu đảm bảo tất cả các tiêu chí từ trồng sạch, canh tác sạch, sơ chế sạch đến bảo quản sạch.
Từ năm 2013, Cty TNHH Nam Dược đã phối hợp với xã Hải Lộc (Hải Hậu) để trồng cây dây thìa canh nhằm đáp ứng nhu cầu dược liệu chuẩn cho sản xuất thuốc và thực phẩm chức năng của Cty. Đến nay, diện tích dây thìa canh đạt tiêu chuẩn GACP đã được mở rộng trên diện tích khoảng 1,2ha. Tham gia liên kết, các hộ trồng dây thìa canh được Cty TNHH Nam Dược cung ứng trước giống cây, phân bón, kinh phí đầu tư làm giàn ban đầu, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc và bao tiêu sản phẩm đầu ra. Mỗi năm, người dân Hải Lộc nhập cho Cty TNHH Nam Dược khoảng 14 tấn dây thìa canh. Để bà con nắm được kỹ thuật chăm sóc và trồng cây dược liệu, cán bộ kỹ thuật của Cty TNHH Nam Dược đã hướng dẫn cho người nông dân từ những kỹ thuật đơn giản như trải rơm để giữ độ ẩm cho cây, bón lượng phân hợp lý, tỉa cành… đến việc ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới nhất.
Việc liên kết phát triển các vùng trồng dược liệu không chỉ góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng thu nhập cho người dân tại vùng trồng cây thuốc, mà còn nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân bằng nguồn dược liệu an toàn. Để phát triển các vùng trồng dược liệu đạt tiêu chuẩn GACP, thời gian tới, cần duy trì và nâng cao chất lượng vùng trồng dược liệu đã đạt GACP tại các huyện Hải Hậu, Nghĩa Hưng. Tiếp tục kêu gọi đầu tư, liên kết “4 nhà”, trong đó nhà doanh nghiệp đóng vai trò chủ đạo để phát triển các cây thuốc thiết yếu ở tất cả các huyện trong tỉnh. Có chính sách hỗ trợ về đất đai, thuế, nguồn vốn nhằm giúp các doanh nghiệp, nông dân hình thành và phát triển các vùng nuôi trồng dược liệu theo nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nuôi trồng” GACP-WHO đối với các loại dược liệu. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, vận động người dân nâng cao hiểu biết về bảo tồn và phát triển cây thuốc, hướng dẫn thu hái dược liệu hợp lý đi đôi với tái sinh phát triển trồng mới cây dược liệu và phổ biến kinh nghiệm sử dụng dược liệu làm thuốc./.
Bài và ảnh:
Minh Thuận
