Thủy lợi nội đồng là yếu tố quan trọng trong thành công của các mùa vụ, nhất là vụ đông và vụ xuân. Hằng năm, hệ thống công trình thủy lợi của tỉnh được đầu tư tu bổ, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới, phục vụ sản xuất nông nghiệp và đời sống nhân dân, góp phần quan trọng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, một số công trình do được xây dựng từ lâu, hiện đã xuống cấp; kênh mương bị bồi lắng nhiều, có nơi, có chỗ công trình bị vi phạm, lấn chiếm, làm hạn chế rất lớn đến năng lực tưới tiêu nước của công trình.
Để thực hiện thắng lợi chương trình phát triển kinh tế nông nghiệp và xây dựng NTM theo nghị quyết của Tỉnh ủy, quyết tâm giành thắng lợi toàn diện sản xuất nông nghiệp năm 2016, chuẩn bị tốt các điều kiện triển khai sản xuất vụ xuân 2017, từ cuối tháng 10-2016, UBND tỉnh đã phát động chiến dịch làm thủy lợi nội đồng trên toàn tỉnh. Ngay từ đầu tháng 11-2016, trên những kênh lớn hàng trăm chiếc máy đào đắp của các Cty TNHH một thành viên KTCTTL hoạt động không kể ngày đêm. Các xã, thị trấn từ các huyện phía bắc tỉnh đến các huyện phía nam tỉnh cũng tích cực tu bổ, xây đúc các công trình, sửa chữa máy móc thiết bị, các trạm bơm cục bộ, nạo vét kênh mương cấp III, chú trọng những vùng chuyên sản xuất giống, vùng chuyển đổi cơ cấu, vùng cánh đồng mẫu lớn, vùng cây vụ đông tập trung theo quy hoạch và những vùng thấp trũng. Huyện Vụ Bản có 10.737ha đất nông nghiệp, trong đó 9.667ha đất trồng lúa và hoa màu, 1.243ha diện tích nuôi thủy sản. Thực hiện chiến dịch làm thủy lợi nội đồng vụ đông xuân 2016-2017, huyện chỉ đạo Cty KTCTTL Vụ Bản cùng với các địa phương sớm xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch làm thủy lợi nội đồng, nạo vét kênh mương, cải tạo nâng cấp hệ thống công trình thủy lợi. Đồng thời thành lập 2 đoàn kiểm tra liên ngành nông nghiệp - thủy lợi thường xuyên xuống các địa phương kiểm tra, đôn đốc công tác làm thủy lợi nội đồng và làm đất. Đến ngày 3-1-2017, toàn huyện đào đắp, nạo vét được 199.362m
3, đạt 120% kế hoạch. Hầu hết các HTX đạt và vượt kế hoạch. Nhiều HTX khối lượng đào đắp, nạo vét đã vượt kế hoạch rất cao như: An Duyên 200%, Khánh Lão 199%, Minh Thành 142%, Lương Kiệt 117%... Đồng chí Nguyễn Hữu Ý, Chủ tịch HĐQT Cty KTCTTL Vụ Bản cho biết: Đến nay, Cty đã nạo vét 22 kênh cấp I, cấp II; nạo vét 8 cửa cống bể hút, kênh dẫn; xây mới và sửa chữa 8 cống đập; kiên cố hóa 14 kênh cấp II với tổng khối lượng đất đào đắp đạt 44.424m
3, xây đúc 2.650m
3 gạch đá và bê tông. Hiện tất cả các công trình trực tiếp phục vụ cho sản xuất đã cơ bản hoàn thành, sẵn sàng cho đợt lấy nước đổ ải đầu tiên. Ngoài việc làm thủy lợi nội đồng, bằng nguồn vốn chống hạn trong vụ đông xuân, hiện Cty đang thực hiện 2 công trình nạo vét, kiên cố hóa 2 kênh cấp II là B3 và B14. Để đảm bảo đủ nước gieo cấy 100% diện tích cho vụ xuân 2017, đơn vị quản lý hệ thống thủy nông Nam Ninh đã tập trung nạo vét các kênh cấp I, cấp II, cửa cống, bể hút, trạm bơm và sửa chữa nâng cấp các cống đập, kiên cố hóa kênh mương, trạm bơm. Đồng thời có sự đồng thuận trong nhân dân, kết hợp dồn điền đổi thửa có quỹ đất nên một số HTX đã tập trung nạo vét kênh cấp III bằng máy và chỉnh trang đồng ruộng đạt hiệu quả cao. Điển hình là các HTX: Lạc Hồng, Nam Hoa, Nam Đồng, Hồng Thái, Nam Hải, Nam Long (Nam Trực); Trực Đạo, Trực Tĩnh, Trực Bình, Trực Đông, Trung Lao (Trực Ninh). Cụ thể Cty KTCTTL Nam Ninh đã xây đúc 74 công trình và đào đắp 103 công trình với tổng khối lượng 168.626m
3, đạt 103% kế hoạch. Các địa phương đã sửa chữa và xây mới 155 cống cấp III, kiên cố hóa 3 kênh cấp III với chiều dài 1.330m; đào đắp 1.551 kênh cấp III, 45 kênh khoảng, 190 đường vùng cấp III, 9 bể hút. Tổng khối lượng đào đắp toàn hệ thống đạt 430.506m
3. Hầu hết các công trình dưới nước đã cơ bản hoàn thành phục vụ cho công tác lấy nước đổ ải.
 |
| Kiên cố hóa kênh CB3 tại xã Trung Đông (Trực Ninh). |
Vụ đông xuân 2016-2017, thời tiết hanh khô, ít mưa, rất thuận lợi cho công tác làm thủy lợi nội đồng nên tiến độ thực hiện nhanh hơn, chất lượng các công trình tốt hơn so với mọi năm. Theo Chi cục Thủy lợi (Sở NN và PTNT), đến nay, toàn tỉnh đã sửa chữa 27 cống dưới đê (cấp I); làm mới 75 cống, sửa chữa 117 cống điều tiết và cống cấp II; xây mới 1.149, sửa chữa 871 cống đập cấp III; kiên cố 123 kênh các cấp với tổng chiều dài gần 120km; nạo vét 44 cửa cống, 53 bể hút, 21 kênh cấp I, 197 kênh cấp II, 6.968 kênh cấp III, 3.799 kênh khoảnh và bờ vùng... Tổng khối lượng đào đắp 1.913.536m
3, đạt 97,89% so với kế hoạch; xây 25.059m
3 gạch đá; đúc 11.121m3 bê tông; sửa chữa, mua sắm thêm 113 máy bơm các loại, 59 máy đóng mở và thiết bị khác... Tất cả các Cty KTCTTL đều đạt và vượt chỉ tiêu, kế hoạch đã đề ra, nhiều Cty vượt cao như Vụ Bản 46%, Ý Yên và Hải Hậu 25%... Nhiều huyện làm thủy lợi nội đồng đạt cao so với kế hoạch như Xuân Trường 115%, Vụ Bản 114%, Trực Ninh 110% kế hoạch... Trong chiến dịch làm thủy lợi nội đồng năm nay, các địa phương tiếp tục thực hiện làm thủy lợi nội đồng kết hợp với chỉnh trang kiến thiết đồng ruộng và đắp nền đường giao thông đồng ruộng theo quy hoạch được duyệt và tiêu chí NTM để đẩy mạnh cơ giới hoá nông nghiệp. Cùng với làm thủy lợi nội đồng, toàn tỉnh đã đắp được 212 tuyến đường giao thông nông thôn và đường nội đồng với tổng chiều dài 145.094m, khối lượng đào đắp là 509.452m
3. Trong đó có 6 tuyến đường với mặt đường rộng 7m trở lên, dài 9.400m; 25 tuyến đường mặt rộng 5-7m, dài 29.690m; 181 tuyến đường mặt rộng 3-5m, tổng chiều dài trên 106km..., từng bước cứng hoá đường giao thông nông thôn, giao thông đồng ruộng để đáp ứng cơ giới hoá nông nghiệp.
Đáng ghi nhận là trong chiến dịch làm thủy lợi nội đồng năm nay đã được sự đồng thuận của nhân dân, sự vào cuộc của các tổ chức, đoàn thể, chính trị xã hội, sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền. Bởi vậy khi chiến dịch làm thủy lợi nội đồng được phát động, các Cty KTCTTL; huyện, thành phố; xã, thị trấn, HTX; thôn, xóm, đội và các hộ sản xuất đã nhận thức rõ trách nhiệm và hưởng ứng rộng khắp, đồng bộ tổ chức ra quân thực hiện. Các địa phương đã xây dựng kế hoạch cụ thể, thực hiện sửa chữa, nạo vét hệ thống thủy nông nội đồng để phát huy tối đa năng lực thiết kế công trình đầu mối. Xây dựng mới, tu bổ, sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy nông, củng cố, nạo vét kênh tưới, tiêu, cửa cống, đắp bờ vùng, bờ thửa, khoanh vùng dầm, ải, điều tiết chống lãng phí nước. Giải toả các vật cản trên kênh, như: đăng, đó, vó, bè, bèo, mảng… để khơi thông dòng chảy, chống ách tắc, chú trọng vùng chuyên sản xuất giống, vùng chuyển đổi cơ cấu, vùng cánh đồng mẫu lớn và những vùng đặc biệt khó khăn phải chống hạn, úng cục bộ. Bằng nguồn vốn cấp bù thủy lợi phí hằng năm, các Cty KTCTTL đã tích cực đầu tư làm các công trình kịp thời phục vụ sản xuất và tập trung kinh phí kiên cố hóa một số tuyến kênh mương đảm bảo điều hành nước, tạo cảnh quan môi trường và chống vi phạm lấn chiếm. Hầu hết các công trình thủy lợi nội đồng của các đơn vị, địa phương đều được xây dựng phù hợp với quy hoạch của các hệ thống, đảm bảo phục vụ gieo cấy vụ xuân đúng thời vụ, chống úng trong vụ mùa hiệu quả. Các công trình thi công đúng theo quy trình, chất lượng được nâng lên… Tuy nhiên, vẫn còn một số địa phương chưa thực hiện tốt kế hoạch làm thủy lợi nội đồng từ kênh cấp III đến mặt ruộng cũng như chưa giải tỏa tốt lòng kênh đảm bảo công tác tưới tiêu nước phục vụ sản xuất. Còn nhiều vi phạm đối với phạm vi bảo vệ các công trình thủy lợi như: làm nhà trên mái kênh, lòng kênh; xả nước, rác thải ra lòng kênh gây ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng đến tưới tiêu trước mắt cũng như lâu dài…
Với sự nỗ lực, tích cực và quyết tâm cao các đơn vị, địa phương trong thực hiện chiến dịch thủy lợi nội đồng đông xuân 2016-2017, đến thời điểm hiện tại, tất cả các công trình thủy lợi trực tiếp phục vụ sản xuất đã cơ bản hoàn thành trước thời gian xả nước đợt 1 của các hồ thủy điện. Đây là điều kiện quan trọng để các địa phương tranh thủ thay, tháo nước thau rửa chua mặn và lấy đủ nước tưới, điều kiện tiên quyết đảm bảo thắng lợi của vụ lúa xuân năm nay./.
Bài và ảnh:
Ngọc Ánh
