Thời gian gần đây, cơ quan chức năng phát hiện nhiều vi phạm liên quan đến nhóm sản phẩm thiết bị điện, điện tử gia dụng, dây cáp điện (dụng cụ đun nước nóng siêu tốc; máy sấy tóc và các dụng cụ làm tóc; nồi cơm điện; quạt điện, bàn là, lò vi sóng, lò nướng điện, dây và cáp điện, máy sấy khô tay, bình pha trà và cà phê…). Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 4: 2009/BKHCN về an toàn đối với thiết bị điện, điện tử (QCVN 4) nhóm hàng này trên thị trường có nhiều vi phạm về chất lượng hàng hóa như: không đúng tiêu chuẩn công bố, không phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, không gắn dấu hợp quy (tem CR) theo quy định, không ghi nhãn, ghi nhãn sai hoặc ghi nhãn hàng hóa không rõ ràng, không đầy đủ... Đặc biệt tình trạng các gian thương phân phối sản phẩm không đảm bảo chất lượng tiêu thụ tại khu vực nông thôn, gây khó khăn cho quá trình quản lý, bất lợi cho sản xuất, kinh doanh và ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn của người tiêu dùng.
 |
| Kiểm tra chất lượng dây cáp điện đang lưu thông trên thị trường tại Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (Sở KH và CN). |
Nhóm hàng hóa thiết bị điện, điện tử, dây cáp điện lưu thông trên địa bàn tỉnh ta rất đa dạng về chủng loại và nguồn gốc xuất xứ. Ngoài một số hãng điện tử có thương hiệu lớn như: Sony, Panasonic, Hitachi, Philip, Rạng Đông, Điện cơ, Trần Phú… phân phối hàng theo kênh đại lý, còn có rất nhiều sản phẩm được giới thiệu do nước ngoài sản xuất nhưng không chứng minh rõ nguồn gốc. Theo các cơ quan chức năng, nhóm thiết bị điện, điện tử có nguy cơ bị vi phạm gian lận thương mại nhiều nhất là dây điện; ổ cắm, công tắc, cầu giao, át-tô-mát, bóng đèn huỳnh quang; máy điều hòa nhiệt độ và thiết bị đun nước, giữ nhiệt và các loại thiết bị chiếu sáng cảm ứng… với nhiều biểu hiện như không có chứng nhận hợp quy; chất lượng, độ bền kém, sau một thời gian ngắn sử dụng, đầu tiếp xúc lỏng, lớp nhựa bên ngoài rạn nứt gây rò điện, khả năng dẫn điện kém… Trong đó, sản phẩm dây cáp điện đang bị các gian thương làm giả nhiều nhất. Trước thực trạng này, lực lượng chức năng trên địa bàn đã chủ động khảo sát thị trường, thanh tra, kiểm tra quá trình sản xuất, lưu thông nhóm hàng hóa này để kịp thời ngăn chặn vi phạm. Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (Sở KH và CN) đã tiến hành khảo sát lấy mẫu kiểm tra chất lượng sản phẩm thiết bị điện, dây điện lưu thông trên thị trường. Tại thời điểm kiểm tra, đoàn đã lấy ngẫu nhiên 12 mẫu thiết bị điện, dây điện. Trong đó có 9 mẫu được lấy ở các chợ và hộ kinh doanh tại các huyện Vụ Bản, Trực Ninh, Nam Trực, Nghĩa Hưng, 3 mẫu được lấy từ chợ Rồng (TP Nam Định). Các mẫu đã được đưa kiểm nghiệm tại Trung tâm kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng tỉnh với 6 chỉ tiêu cơ bản gồm: Các chỉ tiêu ghi nhãn; đánh giá chất lượng dây khi điện trở một chiều ruột dẫn ở 20
oC; đánh giá mức độ an toàn (chiều dày lớp cách điện PVC; điện trở cách điện ở 70
oC-500V/1 min; độ bền điện áp ở tần số công nghiệp 50Hz-2000V/5 min; độ bền kéo trước, sau lão hóa). Kết quả thử nghiệm cho thấy có 8/12 mẫu thiết bị điện, dây điện không đạt yêu cầu về chất lượng. Trong đó có 8/8 mẫu dây điện của các nhãn hiệu (Cadisun 2x2,5mm, Nacadi 2x0,75, Trần Phú 1x2,5, Lioa 2x1mm, Tatrupha 2x2,5) vi phạm chỉ tiêu độ bền kéo của lớp cách điện trước và sau lão hóa; 4/8 mẫu không đạt chỉ tiêu điện trở ruột dẫn một chiều ở 20
0C; 1/8 mẫu không đạt chỉ tiêu chiều dày lớp cách điện. Cá biệt mẫu dây cáp điện mang nhãn hiệu Nacadi 2x2,5mm được lấy tại chợ Rồng không đạt cả 4 chỉ tiêu thử nghiệm đối với dây cáp điện. Cùng với chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng, lực lượng Quản lý thị trường tỉnh cũng đã phát hiện nhiều sai phạm kinh doanh hàng giả, hàng nhái liên quan đến nhóm hàng thiết bị điện và dây cáp điện như sản phẩm không gắn dấu hợp quy, chất lượng giám định không đúng chỉ tiêu đã công bố (sợi đồng trong lõi thiếu, chất lượng đồng có pha tạp chất, phần vỏ nhựa không đảm bảo chất lượng) dẫn đến hiện tượng thẩm thấu điện năng… Điển hình như vụ việc Đội Quản lý thị trường số 7 (huyện Trực Ninh) đã phát hiện cơ sở kinh doanh đồ điện dân dụng của ông Mai Văn Luyện, Quốc lộ 21B, xã Liêm Hải bày bán 168 cuộn dây cáp điện giả mạo nhãn hiệu Trần Phú đã được bảo hộ. Theo các chuyên gia ngành điện thì những sai phạm về chất lượng của các thiết bị điện, điện tử, dây cáp điện không chỉ làm mất uy tín sản phẩm chính hãng trên thị trường mà còn gây thiệt hại kinh tế của người tiêu dùng và an toàn của cả hệ thống thiết bị điện, điện tử có liên quan như: gây hiện tượng sụt giảm công suất tải điện, dẫn điện, gây tổn thất điện năng, rò rỉ từ trường ảnh hưởng đến các thiết bị điện khác, làm giảm tuổi thọ các thiết bị điện.
Để quản lý tốt hơn thị trường thiết bị điện, dây cáp điện và nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, các ngành chức năng đã đề xuất UBND tỉnh sớm cho thanh tra diện rộng chuyên đề chất lượng thiết bị điện, dây điện đang lưu thông trên địa bàn tỉnh để chấn chỉnh tình trạng vi phạm. Phối hợp với Sở Xây dựng quản lý chất lượng dây điện, thiết bị điện trước khi đưa vào thi công các công trình. Cần áp dụng các biện pháp mạnh để xử lý triệt để như cấm kinh doanh vĩnh viễn hoặc xử lý hình sự. Về phía các doanh nghiệp, nên đăng ký bảo hộ độc quyền nhãn hiệu, sáng chế và kiểu dáng công nghiệp của các sản phẩm tại các cơ quan có thẩm quyền. Thường xuyên tổ chức các hoạt động tư vấn hướng dẫn phân biệt hàng thật, hàng giả và các thủ đoạn vi phạm nhãn hiệu trong ngành dây cáp điện cho lực lượng thực thi và người mua hàng biết. Xây dựng niềm tin của người tiêu dùng với các sản phẩm chất lượng, giá cả hợp lý và thực hiện càng sớm càng tốt việc thiết lập kênh phân phối sản phẩm chính hãng, có quy chế quản lý cơ sở đại lý, niêm yết giá./.
Bài và ảnh:
Nguyễn Hương
