Khu công nghiệp Hoà Xá được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập năm 2003 có diện tích 286ha, nằm trên địa bàn 2 xã Lộc Hoà và Mỹ Xá (TP Nam Định). Với mục tiêu đẩy nhanh tiến độ xây dựng hạ tầng và thuận lợi cho quá trình quản lý, UBND tỉnh đã giao cho Cty Phát triển và khai thác hạ tầng KCN là đơn vị sự nghiệp công lập làm chủ đầu tư. Đến nay đã hoàn thành 16km đường giao thông nội bộ gắn liền với hệ thống thoát nước mưa, nước thải, điện chiếu sáng công cộng, biển báo giao thông, bảng chỉ dẫn địa điểm doanh nghiệp, thảm cỏ, cây xanh bóng mát với tổng kinh phí hơn 243 tỷ đồng. Riêng Trạm xử lý nước thải (XLNT) tập trung ở KCN Hoà Xá được thiết kế có tổng công suất 12.876,3 m3/ngày đêm; trong đó phân kỳ đầu tư giai đoạn một xây dựng trạm XLNT tập trung với công suất 4.500 m3/ngày đêm được tiến hành xây dựng từ năm 2008, hoàn thành đưa vào khai thác chính thức từ năm 2013 theo công nghệ hoá lý kết hợp sinh học hiếu khí khá tiên tiến. Công năng của trạm là XLNT cho 98 doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất, kinh doanh ở KCN Hoà Xá. Tuy nhiên hiện nay trong KCN Hòa Xá có tới 13 doanh nghiệp lĩnh vực dệt nhuộm, 11 đơn vị sản xuất cơ khí có mạ kim loại dẫn đến nguồn nước thải rất khó kiểm soát. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực dệt nhuộm như Cty TNHH Sungnam, Cty CP Dệt lụa Nam Định, Tổng Cty CP Dệt may Nam Định, Cty TNHH TCE Vinademin có lưu lượng nước xả thải nhiều nhất, luôn chiếm gần 80% công suất vận hành của trạm XLNT. Chính vì vậy, từ khi đi vào vận hành, lượng nước thải phải xử lý có xu hướng tăng mạnh. Trong 6 tháng cuối năm 2015 trạm XLNT đã xử lý 561.929m3 nước thải, đạt công suất bình quân hơn 3.000 m3/ngày đêm. Từ đầu năm 2016 đến nay, lượng nước thải xử lý tăng lên mức bình quân gần 4.500 m3/ngày đêm.
 |
| Vận hành hệ thống xả thải tại Trạm xử lý nước thải KCN Hoà Xá. |
Theo hợp đồng dịch vụ XLNT ký kết giữa Cty Phát triển và khai thác hạ tầng KCN với các doanh nghiệp đang hoạt động trong KCN Hoà Xá thì các đơn vị sản xuất, kinh doanh phải tự xử lý cục bộ ban đầu nước thải của doanh nghiệp đạt tiêu chí cột B (Tiêu chuẩn quốc gia 40:2011/BTNMT) sau đó mới đấu nối vào hệ thống chung dẫn đến trạm XLNT tập trung để xử lý đạt tiêu chuẩn cột A trước khi thải ra môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, các mẫu quan trắc gần đây do Viện Khoa học và công nghệ môi trường (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) kết hợp với Trung tâm Quan trắc, phân tích TN và MT (Sở TN và MT tỉnh) cho thấy chất lượng nước thải đầu vào của trạm XLNT thường xuyên có tới gần chục thông số vượt quy định của cột B. Tiêu biểu như chất rắn lơ lửng vượt 2,88 lần; độ màu vượt 5,7 đến 8,7 lần; Amoni vượt 2,1-3,8 lần; Fe vượt 1,44 lần; COD vượt 7,13-10,7 lần; BOD vượt 9,84-11 lần, kết hợp với nồng độ ô nhiễm trong nước thải cũng tăng cao khiến trạm XLNT khó đạt công suất lý tưởng theo thiết kế. Một số doanh nghiệp xử lý nước thải chưa đạt chuẩn cột B, không đúng cam kết bảo vệ môi trường mặc dù đã bị các cơ quan chức năng nhắc nhở nhưng vẫn chưa khắc phục. Đầu tháng 7-2016, Cục Cảnh sát môi trường (Bộ Công an) đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường tại KCN Hoà Xá đã xác định lưu lượng nước thải thực tế hiện nay khoảng 5.300 m3/ngày đêm. Trạm XLNT hiện tại bị quá tải về công suất, đồng thời chất lượng nước thải đầu vào không đạt chuẩn đang ảnh hưởng đến chất lượng nước thải đầu ra của trạm. Nguyên nhân được xác định do một số doanh nghiệp chuyển nhượng lại đất, thay đổi ngành nghề sản xuất nên phát sinh thêm nhiều nước thải. Ngoài ra, chất thải nguy hại bao gồm bùn thải, bao bì đựng hoá chất, bóng đèn huỳnh quang, dầu thải, giẻ lau dính dầu cũng không ngừng tăng lên bình quân 68 kg/tháng như hiện nay cũng là nguyên nhân gia tăng ô nhiễm môi trường KCN.
Để giải quyết vấn đề quá tải trong ngắn hạn ở trạm XLNT, Cty Phát triển và khai thác hạ tầng KCN đã có công văn đề xuất và được Tổng cục Môi trường chấp thuận cho phép Cty TNHH Youngone Nam Định và Cty TCE Vinademin xả thải thẳng (lưu lượng khoảng 3.500 m3/ngày đêm) ra môi trường tự nhiên ở sông Vĩnh Giang. Bởi 2 Cty này đều đã có trạm XLNT riêng để xử lý nước thải đạt chuẩn cột A trước khi đổ ra môi trường. Về lâu dài, Cty Phát triển và khai thác hạ tầng KCN đề nghị UBND tỉnh sớm triển khai tiếp dự án trạm XLNT tập trung giai đoạn hai để đáp ứng nhu cầu phát triển của KCN. Cùng với đó, đề nghị tỉnh chỉ đạo các ngành hữu quan dừng cấp phép mới đối với những doanh nghiệp chuyển đổi sang lĩnh vực dệt nhuộm tại KCN; tăng cường kiểm tra việc thực hiện các công trình bảo vệ môi trường ở nhóm doanh nghiệp dệt nhuộm, cơ khí, mạ kim loại, sản xuất vật liệu xây dựng gây bụi bẩn ô nhiễm môi trường, kiên quyết xử lý và yêu cầu khắc phục theo quy định pháp luật với những đơn vị không thực hiện đúng hoặc cố tình chây ỳ, đầu tư không đúng mức cho công tác bảo vệ môi trường, bảo đảm cho sự phát triển của KCN Hoà Xá và kinh tế địa phương thân thiện với môi trường, bền vững trong tiến trình CNH-HĐH./.
Bài và ảnh: Xuân Thu
