Để công tác quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản đúng quy hoạch và quy định, thời gian qua, tỉnh ta đã áp dụng nhiều giải pháp như: triển khai kế hoạch thăm dò, khai thác và sử dụng khoáng sản; việc cấp phép hoạt động khoáng sản được thực hiện thận trọng, không để xảy ra trường hợp nào cấp phép nằm ngoài khu vực quy hoạch. Các doanh nghiệp ngày càng chú trọng thực hiện đúng, đủ các quy định, khai thác đúng thiết kế, có hợp đồng thuê đất, ký quỹ phục hồi môi trường, đăng ký cam kết bảo vệ môi trường, báo cáo đánh giá tác động môi trường. Tuy nhiên, công tác bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác gặp khá nhiều khó khăn. Nhiều tổ chức, cá nhân vẫn khai thác khoáng sản trái phép, khai thác ngoài khu vực cấp phép nên các cơ quan chức năng phải liên tục thanh tra, kiểm tra, kiểm soát việc khai thác khoáng sản trái phép. Trước đây, dựa vào những thông tin chứng minh năng lực và trên cơ sở giấy đăng ký kinh doanh phù hợp là các đơn vị, doanh nghiệp có thể đề nghị được thực hiện các trình tự, thủ tục xin cấp phép khai thác khoáng sản tại các điểm chưa được cấp phép trong quy hoạch. Theo quy trình đó, có không ít đơn vị, doanh nghiệp bằng khả năng “ngoại giao” của mình đã sở hữu nhiều mỏ, điểm mỏ, trong khi có những đơn vị lại thiếu vùng nguyên liệu khai thác. Cũng từ cơ chế này mà tình trạng nhiều mỏ được cấp phép nhưng chủ mỏ không triển khai do năng lực hạn chế, và xuất hiện tình trạng chuyển nhượng ngầm hoặc khai thác chỉ để xuất bán nguyên liệu thô gây lãng phí tài nguyên... Cơ chế này còn khiến hoạt động khai thác khoáng sản diễn ra một cách ồ ạt nhưng ngân sách Nhà nước thu được không đáng kể; người dân địa phương không được hưởng lợi từ hoạt động khai khoáng. Để ngăn chặn thực trạng trên, Chính phủ đã có nghị định, liên Bộ TN và MT, Tài chính cũng ban hành thông tư hướng dẫn về đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhằm tạo sự công bằng, công khai, minh bạch trong hoạt động cấp phép khai thác khoáng sản. Tỉnh ta cũng chính thức đánh dấu sự thay đổi cơ chế cấp phép khai thác khoáng sản theo hướng minh bạch, công khai và hiệu quả hơn khi UBND tỉnh ban hành kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản cát trên địa bàn tỉnh Nam Định tại Kế hoạch số 41/KH-UBND ngày 5-5-2016.
 |
| Khai thác cát trên tuyến sông Ninh Cơ địa phận huyện Trực Ninh. |
Để việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản cát đạt hiệu quả cao, UBND tỉnh yêu cầu ngành chức năng phải đảm bảo thực hiện việc đấu giá quyền khai thác cát đúng quy định về bán đấu giá tài sản tại Nghị định số 17/2010/NĐ-CP ngày 4-3-2010 và quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản quy định tại Nghị định 22/2012/NĐ-CP ngày 26-3-2012 của Chính phủ, Thông tư liên tịch số 54/2014/TTLT-BTNMT-BTC ngày 9-9-2014 của liên Bộ TN và MT, Tài chính. Bảo đảm các khu vực khoáng sản cát đưa ra đấu giá phải phù hợp với quy hoạch khai thác cát đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 04/2016/QĐ-UBND. Để tiến hành thủ tục đấu giá quyền khai thác khoáng sản làm căn cứ cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản, tỉnh căn cứ kết quả điều tra, khảo sát, quy hoạch khai thác cát và nguyên tắc phân lô mỏ cát khoanh định 3 khu vực quy hoạch khai thác cát tại Quyết định số 04/2016/QĐ-UBND thành 62 lô mỏ, diện tích mỗi lô mỏ từ 69 đến 100ha (1km
2); tổng diện tích là 5.921ha, trữ lượng khoảng 195 triệu 545 nghìn m
3. Căn cứ vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2016 của tỉnh và tiến độ thực hiện các dự án xây dựng công trình hạ tầng năm 2016 xác định tổng nhu cầu cát san lấp cho các công trình trọng điểm năm 2016 khoảng 28 triệu m
3. Đồng thời căn cứ kết quả phân lô mỏ cát các khu vực Cửa Đáy - Sông Đáy, dải ven biển huyện Nghĩa Hưng, dải ven biển huyện Giao Thủy và vị trí địa lý của các công trình hạ tầng sẽ khởi công xây dựng năm 2016, đầu năm 2017, khoanh định tổng số lô cát đấu giá năm 2016 là: 7 lô, thuộc 3 khu vực, tổng diện tích là: 599,72ha, tổng trữ lượng cát khoảng 21.117.600m
3. Trong đó, khu vực cửa Đáy (từ cống Ngọc Lâm đến lạch Đầy) tổ chức đấu giá 2 lô với diện tích 139ha, tổng trữ lượng khoảng 3 triệu 704 nghìn m
3. Khu vực ven biển huyện Nghĩa Hưng, tổ chức đấu giá 4 lô với tổng diện tích 360,72ha, tổng trữ lượng khoảng 11.813.600m
3. Khu vực ven biển huyện Giao Thủy, tổ chức đấu giá 1 lô với diện tích 100,0ha, tổng trữ lượng khoảng 5 triệu 600 nghìn m
3. Ngay sau khi kế hoạch được phê duyệt, Sở TN và MT đã đăng tải công khai kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản năm 2016 trên trang thông tin điện tử của UBND tỉnh, của sở.
Để tiến hành thành công phiên đấu giá quyền khai thác khoáng sản đầu tiên, tỉnh đã tập trung chuẩn bị kỹ lưỡng mọi điều kiện, thủ tục liên quan theo luật định, nhằm bảo đảm thời gian đấu giá nhanh, đúng trình tự, thủ tục và quy định hiện hành. Các đơn vị, doanh nghiệp tham gia sẽ được sàng lọc cẩn thận, đủ điều kiện nên trong quá trình đấu giá rất thuận lợi. Trước khi đấu giá, Sở TN và MT thực hiện các bước công khai theo trình tự từ xác định khu vực khoáng sản trong quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, không thuộc khu vực cấm, tạm cấm, không trùng lắp, được phê duyệt kế hoạch đấu giá; công khai thông tin về khu vực đấu giá trên phương tiện thông tin đại chúng, tổ chức bán và xét chọn hồ sơ đấu giá. Những hồ sơ nào đủ điều kiện sẽ phải nộp phí tham gia đấu giá. Sau khi trúng đấu giá, các doanh nghiệp chính thức được tham gia hoàn thiện hồ sơ, thủ tục cấp phép thăm dò và khai thác khoáng sản.
Theo ngành TN và MT, việc tiến hành đấu giá quyền khai thác khoáng sản cát trên địa bàn tỉnh sẽ góp phần quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm khoáng sản cát, đáp ứng nhu cầu cát dùng làm vật liệu san lấp trên địa bàn; phát huy tiềm năng khoáng sản, tận thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, góp phần tăng thu ngân sách; loại bỏ những doanh nghiệp khai khoáng thiếu năng lực. Khi tham gia vào hoạt động khai thác khoáng sản cát, các doanh nghiệp sẽ phải trả tiền để được cấp quyền khai thác, đồng thời vẫn phải thực hiện các nghĩa vụ tài chính như trước nên nếu không hoạt động hiệu quả doanh nghiệp sẽ tự loại mình khỏi “sân chơi” công khai, minh bạch cao, đòi hỏi có chuyên môn sâu, kinh nghiệm, kỹ thuật và đủ năng lực tài chính./.
Bài và ảnh:
Thanh Thuý
