Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương, vụ đông xuân 2015-2016 Elnino hoạt động mạnh kỷ lục trong vòng 60 năm, vụ xuân 2016 tiếp tục là vụ xuân ấm. Lượng mưa toàn mùa thấp hơn trung bình nhiều năm. Mực nước trên các sông ở mức thấp, kết hợp với thủy triều cao nên khả năng mặn sẽ xâm nhập sâu, gây thiếu hụt nguồn nước ngọt phục vụ sản xuất.
Quyết tâm giành thắng lợi toàn diện kế hoạch sản xuất nông nghiệp năm 2016, ngay từ cuối tháng 10-2015, UBND tỉnh đã có chỉ thị phát động chiến dịch làm thuỷ lợi nội đồng vụ đông xuân 2015-2016. Theo kế hoạch, toàn tỉnh phấn đấu đào đắp, nạo vét 2.308.364m
3 bùn, đất trên các tuyến kênh mương, cửa cống, bể hút trạm bơm, bờ vùng... khoanh vùng làm dầm, làm ải để chủ động điều tiết và chống lãng phí nước; mua sắm, sửa chữa 291 máy bơm, 49 máy đóng, mở cửa cống và thiết bị khác. Cùng với đào đắp kênh mương kết hợp làm 278 tuyến đường giao thông nông thôn, nội đồng với tổng chiều dài trên 154 nghìn mét. Giải tỏa các vật cản đăng, đó, vó bè, bèo, bè mảng… trên kênh, mương khơi thông dòng chảy, chống ách tắc. Chú trọng vùng chuyên sản xuất giống, vùng chuyển đổi cơ cấu, vùng cánh đồng mẫu lớn, vùng cây vụ đông tập trung theo quy hoạch và những vùng thấp trũng. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, đầu tháng 11-2015, UBND các huyện, thành phố thành lập Ban chỉ đạo chiến dịch làm thuỷ lợi nội đồng và chỉ đạo các xã, thị trấn thành lập Ban chỉ đạo thực hiện tu bổ, sửa chữa công trình xây đúc, máy móc thiết bị, các trạm bơm, nạo vét kênh mương cấp III, kết hợp đắp đường giao thông đồng ruộng theo quy hoạch trong phạm vi xã, thị trấn. Việc tu bổ, sửa chữa, nạo vét phải đồng bộ, dứt điểm để phát huy hiệu quả năng lực thiết kế của công trình. Hệ thống thủy lợi Xuân Thủy gồm 39 xã, 3 thị trấn thuộc 2 huyện Xuân Trường và Giao Thủy. Nhiệm vụ của hệ thống là đảm bảo tưới tiêu cho gần 21 nghìn héc-ta đất canh tác. Đồng chí Đỗ Thị Yến, Phó Giám đốc Cty TNHH một thành viên KTCTTL Xuân Thủy cho biết: Hiện nay, tình hình khí hậu có những diễn biến phức tạp, độ mặn ở các cửa sông lên cao và xâm nhập sâu. Ngày 28-11-2015, độ mặn tại cống Ngô Đồng đo được là 8,6%o, tại cống Tài (cách biển 20km) đo được là 2,1%o nên công tác tưới tiêu nước phục vụ sản xuất vụ đông xuân 2015-2016 của hệ thống thủy nông Xuân Thủy sẽ gặp nhiều khó khăn. Hiện Cty đang tập trung thực hiện tốt công tác làm thủy lợi nội đồng khắc phục những khó khăn trên. Đến nay, Cty đã nạo vét 2 cửa cống, 18 kênh cấp II với tổng khối lượng là 71.328m
3, đạt 82% kế hoạch; kết hợp đắp 17 đường giao thông nông thôn, nội đồng với tổng chiều dài 10.033m. Thời gian tới, Cty sẽ huy động hết số máy hiện có để đẩy nhanh tiến độ, chắc chắn đến ngày 15-1-2016 sẽ hoàn thành và vượt kế hoạch đề ra. Thuộc vùng trũng trên địa bàn huyện Nam Trực, để thuận lợi tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp, UBND, Ban Nông nghiệp và các HTXDVNN xã Nam Thắng đã quan tâm tới công tác thủy lợi nội đồng kết hợp với cải tạo, nâng cấp hệ thống giao thông nông thôn, giao thông nội đồng trong thực hiện xây dựng NTM. Trong 2 năm 2014-2015, xã Nam Thắng đã kiên cố hóa hơn 1.000m kênh cấp III; thường xuyên nạo vét các bể hút trạm bơm và tuyến kênh nội đồng. Hiện tuyến đường An - Thắng dọc theo kênh Dương A dài 3.200m trong quá trình giải phóng mặt bằng, thiết kế xây dựng đường trục xã quy mô cấp 5 đồng bằng, được Cty TNHH một thành viên KTCTTL Nam Ninh và địa phương tích cực giải tỏa bèo rác, khơi thông dòng chảy, thi công kênh nổi Dương A dài 300m phục vụ sản xuất nông nghiệp cho bà con nông dân. Đồng chí Đỗ Văn Nạc, Chủ tịch UBND xã cho biết: Nhờ luôn thực hiện hiệu quả chiến dịch thủy lợi nội đồng hằng năm nên sản xuất nông nghiệp ở Nam Thắng đã ngày một thuận lợi, giảm phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, chủ động tưới hạn, tiêu úng, thúc đẩy tiến độ cơ giới hóa đồng ruộng và nâng cao giá trị thu nhập trên mỗi đơn vị canh tác theo hướng chuẩn hóa xây dựng NTM.
 |
| Nạo vét, kiên cố hóa kênh CA21, xã Giao Xuân (Giao Thủy). |
Tính đến hết ngày 8-12-2015, toàn tỉnh đã sửa chữa 1 cống dưới đê; xây mới 11 cống, sửa chữa 16 cống điều tiết và cống cấp II; xây mới, sửa chữa 122 cống đập cấp III; kiên cố 39 kênh các cấp với tổng chiều dài 23.281m; nạo vét 26 cửa cống, 16 kênh cấp I, 119 kênh cấp II, 2.226 kênh cấp III, 628 bờ vùng và kênh khoảnh... Tổng khối lượng đào đắp là 805.376m
3, đạt 34,89% so với kế hoạch; xây 8.107m
3 gạch đá; đúc 3.630m
3 bê tông; sửa chữa, mua sắm thêm 31 máy bơm các loại. Một số Cty KTCTTL đạt kết quả khá như: Xuân Thủy 82%, Vụ Bản 54%, Hải Hậu 51%. Theo kế hoạch, kết quả làm thủy lợi nội đồng đến thời điểm hiện tại còn chậm, nhất là về thi công các kênh cấp III của các địa phương, tổng khối lượng đào đắp, nạo vét là 320.546m
3, chỉ đạt 26,74%. Các huyện có kết quả cao nhất như Hải Hậu mới đạt 46%, Trực Ninh 41%, Xuân Trường 35%. Các huyện Giao Thủy, Nam Trực, Vụ Bản, Ý Yên và Thành phố Nam Định dưới 20%. Riêng huyện Mỹ Lộc mới chỉ đạt 3% so với kế hoạch. Nhiều xã, HTX triển khai làm thủy lợi nội đồng rất chậm, thậm chí chưa triển khai. Nguyên nhân khách quan của việc chậm tiến độ là do trong thời gian đầu diễn ra chiến dịch, thời tiết không thuận lợi, mưa kéo dài và độ ẩm cao gây khó khăn trong việc nạo vét và xây đúc nên các Cty, các địa phương phải giãn tiến độ thực hiện. Tuy nhiên, nguyên nhân chính vẫn là do các địa phương chưa thực sự tích cực trong tổ chức thực hiện chiến dịch, vẫn còn một số địa phương và người dân có tư tưởng ỷ lại, trông chờ hỗ trợ của Nhà nước chưa thực hiện tốt kế hoạch làm thủy lợi nội đồng từ kênh cấp III đến mặt ruộng, chưa quan tâm giải tỏa lòng kênh để phục vụ cho công tác tưới tiêu nước phục vụ sản xuất. Còn nhiều vi phạm của người dân về bảo vệ công trình thủy lợi như: làm nhà trên mái kênh, lòng kênh; xả nước, rác thải ra lòng kênh gây ô nhiễm môi trường, ách tắc dòng chảy ảnh hưởng đến công tác điều hành nước tưới tiêu trước mắt cũng như lâu dài. Cũng trong chiến dịch làm thuỷ lợi nội đồng năm nay, các địa phương tiếp tục thực hiện làm thủy lợi nội đồng kết hợp với chỉnh trang kiến thiết đồng ruộng và đắp nền đường giao thông nội đồng theo quy hoạch NTM để đẩy mạnh cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp. Đến hết ngày 8-12-2015, toàn tỉnh đã đắp được 111 tuyến đường giao thông nông thôn và đường nội đồng với tổng chiều dài 53.831m, khối lượng đắp đạt 140.489m
3. Trong đó có 2 tuyến đường với mặt đường rộng 7m trở lên, dài 2.365m; 8 tuyến đường, mặt rộng 5-7m, dài 3.897m; 101 tuyến đường, mặt đường rộng 3-5m, tổng chiều dài 105.464m, từng bước cứng hoá mặt đường để đưa cơ giới vào đồng ruộng.
Thời gian xả nước đợt 1 của các hồ thủy điện dự kiến từ ngày 21 đến 26-1-2016, do vậy thời vụ là rất khẩn trương. Các Cty KTCTTL và các địa phương chỉ còn 1 tháng nữa để hoàn thành công tác làm thủy lợi nội đồng, vì đây là khâu quan trọng, có ý nghĩa quyết định để thay, tháo nước thau chua rửa mặn và lấy đủ nước tưới phục vụ sản xuất vụ xuân. Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện chiến dịch thủy lợi nội đồng, các địa phương, ngành chức năng cần tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền nhằm huy động tổng lực thực hiện chiến dịch theo đúng kế hoạch và chỉ thị của UBND tỉnh. Cùng với đó, tăng cường kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện, nghiệm thu kết quả làm thủy lợi nội đồng đã đạt được của các địa phương, từ đó có sự chỉ đạo kịp thời. Ngoài ra, cần có sự rà soát, bổ sung các hạng mục, công trình cấp thiết phục vụ nhiệm vụ chống hạn, chống úng, bảo đảm chủ động ứng phó với những bất thường của thời tiết có thể xảy ra./.
Bài và ảnh:
Ngọc Ánh
