Thời gian qua, công tác phòng, chống vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông và cửa biển đã được các lực lượng chức năng tích cực vào cuộc. Tuy nhiên tình hình vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác, kinh doanh, vận chuyển cát sỏi trên sông và cửa biển vẫn còn phức tạp, chưa được xử lý triệt để.
Do lợi nhuận lớn nên mặc dù bị các lực lượng chức năng tập trung đấu tranh, xử lý nhưng các đối tượng tổ chức khai thác, kinh doanh lĩnh vực này vẫn tìm ra nhiều phương thức để đối phó như: khai thác ban đêm hoặc gần sáng, tổ chức cảnh giới thông báo cho nhau để tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng, khai thác ngoài phạm vi cấp phép, vượt công suất cấp phép. Ngay các tổ chức, cá nhân hoạt động có giấy phép cũng chưa thực hiện đầy đủ thủ tục đánh giá tác động môi trường; không ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường; không thực hiện việc giám sát môi trường xung quanh; hoạt động khai thác lấn chiếm luồng, hành lang bảo vệ luồng gây cản trở giao thông; không có hoặc không thực hiện đầy đủ phương án đảm bảo ATGT; khai thác vượt quá khối lượng, số lượng phương tiện cho phép; không xuất hóa đơn, chứng từ theo đúng quy định. Đặc biệt, có doanh nghiệp được cấp phép khai thác đã tổ chức khai thác hoặc thu phí phương tiện khai thác tại địa phận giáp ranh giữa các tỉnh... Việc khai thác cát trái phép không chỉ gây thiệt hại về nguồn thu cho địa phương mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hành lang bảo vệ luồng lạch các tuyến sông và hệ thống đê điều trên địa bàn.
 |
| Cán bộ Phòng Cảnh sát đường thủy (Công an tỉnh) tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho chủ phương tiện, thuyền viên khai thác cát trái phép tại địa phận huyện Trực Ninh bị xử lý. |
Để giải quyết vấn nạn trên UBND tỉnh chỉ đạo các ngành, các địa phương phải chung sức nâng cao chất lượng công tác quản lý, phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông và cửa biển, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, tập trung chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm Luật Khoáng sản, Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 30-3-2015 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường hiệu lực thi hành chính sách, pháp luật về khoáng sản. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khoáng sản; công bố đường dây nóng để nhân dân phản ánh sai phạm về khai thác cát và hoạt động bến bãi có sai phạm trên địa bàn tỉnh. UBND các huyện, thành phố phải chủ động phối hợp với sở, ngành liên quan tăng cường rà soát, kiểm tra, xử lý nghiêm việc khai thác cát và hoạt động kinh doanh bến, bãi trái phép, hoặc không đúng giấy phép được cấp theo quy định. Sở TN và MT chủ trì phối hợp với các ngành liên quan, UBND các huyện, thành phố kiểm tra, rà soát hoạt động của các tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác cát trên các tuyến sông, kể cả việc thực hiện các nghĩa vụ về tài chính và môi trường, đồng thời khẩn trương hoàn thành kiểm tra việc sử dụng, kinh doanh bến, bãi. Thống kê những bến, bãi không được cấp phép hoạt động, vi phạm hành lang bảo vệ đê điều và hành lang thoát lũ; kiểm tra việc nộp ngân sách của chủ bến, bãi; phân loại vi phạm để xử lý theo thẩm quyền. Công an tỉnh chủ trì phối hợp với các ngành liên quan, UBND các huyện, thành phố thành lập đoàn kiểm tra liên ngành tăng cường kiểm tra, rà soát hoạt động của các tàu thuyền khai thác cát ở các tuyến sông trên địa bàn tỉnh, xử lý vi phạm theo thẩm quyền. Bộ đội Biên phòng tỉnh chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan và UBND các huyện ven biển tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm sai phạm của các tàu thuyền khai thác tại các cửa sông ven biển; tập trung kiểm tra, xử lý triệt để vi phạm tại các địa bàn phức tạp về an ninh, trật tự, gây bức xúc trong nhân dân.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, lực lượng chức năng của tỉnh, trong đó nòng cốt là lực lượng Cảnh sát đường thủy (Công an tỉnh) đã tăng cường kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp hút cát trái phép cũng như các đơn vị “núp bóng” nạo vét luồng lạch để khai thác cát. Phòng Cảnh sát đường thủy đã lập trạm kiểm tra chặt chẽ tàu thuyền đi qua địa bàn, tăng cường mật phục, triệt phá nhanh gọn ổ nhóm tàu thuyền công suất lớn khai thác cát trái phép. Từ đầu năm đến nay, Phòng Cảnh sát đường thủy đã phát hiện, xử lý gần 4.000 trường hợp vi phạm liên quan đến trật tự ATGT tuyến đường thủy nội địa; trong đó, nhiều vụ việc vi phạm khai thác cát. Tiêu biểu là hoạt động phối hợp với Công an huyện Trực Ninh bắt giữ, xử lý 7 phương tiện đang khai thác cát trên tuyến sông Ninh Cơ thuộc địa phận xã Trực Chính (Trực Ninh) hồi tháng 9-2015. Để nâng cao hiệu quả phòng ngừa và đấu tranh ngăn chặn hoạt động khai thác cát trái phép, ngành TN và MT đang tăng cường tuyên truyền, cung cấp thông tin về các khu vực cấm khai thác và các mỏ dừng cấp phép khai thác cho các tổ chức, cá nhân đang hoạt động khai thác cát sông trong và ngoài tỉnh. Đẩy mạnh việc cấp phép khai thác cát sông cho các tổ chức, cá nhân đủ năng lực, có hợp đồng san lấp, có giấy phép kinh doanh vật liệu xây dựng và giấy phép mở bến thủy nội địa; ưu tiên cấp phép khai thác cát cho các công trình xây dựng hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn tỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Ngoài ra, cần huy động sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị trong bảo vệ và quản lý tài nguyên cát sông; phát huy vai trò của tổ chức quần chúng phát hiện, ngăn chặn kịp thời các vi phạm về khai thác cát sông, vi phạm quy hoạch. Tiếp tục hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác thăm dò, khai thác, kinh doanh cát; có chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư thiết bị, công nghệ khai thác, chế biến nhằm khai thác hợp lý nguồn tài nguyên cát./.
Bài và ảnh: Thanh Thuý
