Nâng cao chất lượng kiểm định công trình xây dựng

Góp phần thực hiện mục tiêu bảo đảm chất lượng các công trình xây dựng, Trung tâm Kiểm định chất lượng công trình xây dựng (Sở Xây dựng) và các đơn vị kiểm định, phòng thí nghiệm LAS-XD của các doanh nghiệp đã từng bước nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động, giữ vai trò là “cánh tay đắc lực” giúp cơ quan Nhà nước quản lý chất lượng công trình xây dựng (CLCTXD) trên địa bàn. Tuy nhiên, hiện tại, hoạt động của các đơn vị kiểm định CLCTXD đang gặp nhiều khó khăn đặt ra yêu cầu đổi mới về phương thức hoạt động và sự hỗ trợ từ cơ chế chính sách mới. 

 

Hiện tại, trên địa bàn tỉnh, ngoài Trung tâm Kiểm định CLCTXD, còn có 18 phòng thí nghiệm LAS-XD đạt tiêu chuẩn của Bộ Xây dựng, có chức năng thực hiện các dịch vụ về thí nghiệm, cung cấp số liệu phục vụ công tác nghiên cứu, khảo sát, thiết kế, thi công, nghiệm thu chất lượng vật liệu và công trình xây dựng. Kinh phí đầu tư hạn hẹp, thiếu đồng bộ giữa các thiết bị kiểm định chuyên ngành hiện đại nên các dịch vụ của các phòng thí nghiệm LAS-XD chỉ đáp ứng được một phần yêu cầu kiểm định hoặc chuyên sâu một lĩnh vực cụ thể như về kết cấu chịu lực hay thí nghiệm về chất lượng sản phẩm. Các phòng thí nghiệm này chưa được quan tâm thường xuyên đến trang thiết bị nên có tình trạng hiệu chuẩn thiết bị chưa được đảm bảo theo quy định dẫn đến hiện tượng một mẫu thử nhưng cho kết quả khác nhau ở các phòng thử nghiệm khác nhau. Nhiều phòng LAS chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kiểm định, chưa có chuyên gia được đào tạo chuyên nghiệp, thiếu quy định tiêu chuẩn kỹ thuật trong hoạt động kiểm định, cũng như quy trình kỹ thuật hướng dẫn phương pháp kiểm định. Công tác kiểm định CLCTXD trên địa bàn tỉnh hiện còn tồn tại một số bất cập như: chưa phân định rõ ranh giới công việc giữa tổ chức kiểm tra, chứng nhận với tổ chức tư vấn giám sát; quy trình thực hiện kiểm định chưa có sự thống nhất... 

Không chỉ các phòng thí nghiệm LAS-XD mà Trung tâm Kiểm định CLCTXD Nam Định cũng gặp rất nhiều khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm định do vướng mắc về cơ chế chính sách mặc dù đã được đầu tư khá bài bản, đồng bộ. Theo đồng chí Lưu Đình Thắng, Chánh văn phòng Trung tâm cho biết, 9 tháng đầu năm 2015, Trung tâm chưa ký được hợp đồng mới nào về thí nghiệm vật liệu, khảo sát hiện trạng, kiểm định CLCTXD. Phần lớn số doanh thu là từ thực hiện các hợp đồng của các năm trước. Do đó, mức doanh thu từ hoạt động thí nghiệm kiểm định đạt được chỉ bằng 7% so với cùng kỳ. Số hồ sơ đơn vị thực hiện tư vấn, thẩm tra thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, dự toán, tổng dự toán chỉ đạt 90% so với cùng kỳ. Từ đầu năm đến nay, Trung tâm mới chỉ ký được 10 hợp đồng tư vấn giám sát và tư vấn quản lý dự án. Theo cán bộ Trung tâm cho biết, trong 2 năm qua, hoạt động thí nghiệm vật liệu, khảo sát hiện trạng, kiểm định CLCT và ký kết hợp đồng mới gặp khó khăn do vướng mắc về cơ chế, chính sách. Từ ngày 15-4-2013, theo Nghị định số 15/2013 của Chính phủ về quản lý CLCTXD đã không quy định phải thực hiện công tác kiểm tra, chứng nhận đủ điều kiện đảm bảo an toàn chịu lực và chứng nhận sự phù hợp về CLCTXD, trừ các trường hợp đã triển khai trước khi Nghị định có hiệu lực nên các chủ đầu tư và đơn vị thi công bỏ qua ngay các khâu này. Trong hoạt động dịch vụ thí nghiệm kiểm định chất lượng vật liệu xây dựng, Trung tâm chẳng hạn phải cạnh tranh khó khăn do nhiều doanh nghiệp xây dựng đã đầu tư phòng thí nghiệm, các phòng LAS đều hạ giá tối đa để thu hút các nhà thầu xây dựng sử dụng dịch vụ của mình. Hầu hết đơn giá thí nghiệm kiểm định chất lượng vật liệu xây dựng của các doanh nghiệp tư nhân đều thấp, chỉ bằng 20% đơn giá Nhà nước quy định; chẳng hạn như đơn giá thí nghiệm mẫu bê tông chỉ 35-40 nghìn đồng, 50-80 nghìn đồng/mẫu thép. Do quy định không bắt buộc phải thí nghiệm kiểm định vật liệu ở đơn vị độc lập nên các nhà thầu chính đều lựa chọn phòng thí nghiệm của các doanh nghiệp tư nhân hoặc của chính đơn vị mình miễn là được chủ đầu tư kiểm tra và chấp thuận. Trong khi đó, trên thực tế, trang thiết bị, nhân sự thực hiện thí nghiệm của các phòng thí nghiệm tại hiện trường của các nhà thầu mới chỉ đáp ứng được một phần công việc và không cho kết quả cao khi thực hiện các thí nghiệm khó như: thí nghiệm vải địa kỹ thuật, nhựa đường, bê tông nhựa… Ngoài ra, do lỏng lẻo trong quản lý nên vẫn còn tình trạng mua kết quả thí nghiệm cho đầy đủ hồ sơ thiếu trung thực trong công tác kiểm định. 

 

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm Kiểm định CLCTXD và các phòng LAS-XD góp phần bảo đảm CLCTXD bền vững, hướng tới mục tiêu xây dựng Trung tâm trở thành Trung tâm kiểm định vùng vào năm 2020, Trung tâm Kiểm định CLCTXD Nam Định sẽ tranh thủ mọi nguồn vốn đầu tư, đầu tư tăng cường năng lực của phòng thí nghiệm theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 17020:2001. Nâng cao năng lực cạnh tranh bằng chất lượng và thiết bị hiện đại, năng lực đội ngũ đảm bảo độ tin cậy, uy tín. Nghiên cứu, xây dựng quy trình thẩm tra hoàn chỉnh cho từng loại công trình cụ thể. Tích cực tham gia các đoàn kiểm tra nghiệm thu công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh thuộc phạm vi quản lý của Sở Xây dựng. Kiến nghị Bộ Xây dựng quy định tách chi phí thí nghiệm xây dựng thành chi phí riêng trong tổng mức đầu tư đảm bảo thí nghiệm trung thực, khách quan. Đề nghị Bộ Xây dựng cần có văn bản quy định, hướng dẫn cụ thể, quy định chi tiết về hồ sơ thiết kế, thuyết minh thiết kế, chỉ dẫn kỹ thuật, quy trình bảo trì công trình để làm cơ sở cho việc thẩm tra./.

 

Bài và ảnh:  Đức Toàn