Nam Định - Điểm sáng xây dựng nông thôn mới

Nam Định là một trong những cái nôi của phong trào công nhân, phong trào cách mạng và tổ chức cộng sản. Trong những ngày Tháng Tám lịch sử này, đi từ Thành phố Nam Định đến các vùng nông thôn, chứng kiến diện mạo NTM khang trang, hiện đại, những con đường, ngôi trường, nếp nhà mới sáng bừng trong nắng thu, chúng tôi cảm nhận khí thế hào hùng sôi sục của mùa thu cách mạng xưa đang ùa về trong công cuộc xây dựng, phát triển NTM theo đường lối của Đảng. Sau 5 năm thực hiện, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM thực sự trở thành phong trào sâu rộng được các địa phương, các tầng lớp nhân dân trong tỉnh hưởng ứng và tham gia. Diện mạo nông thôn ngày càng được đổi mới. Tỉnh ta được Ban chỉ đạo Trung ương đánh giá là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về xây dựng NTM, là tỉnh thứ tư trong toàn quốc có huyện đạt chuẩn NTM.

Đến nay, tất cả các xã, thị trấn đã hoàn thành quy hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp, quy hoạch xây dựng NTM gắn với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và công khai các quy hoạch được duyệt; ban hành quy chế quản lý và tiến hành cắm mốc chỉ giới theo quy hoạch. Toàn tỉnh có 178 xã, thị trấn (89% số xã, thị trấn với 97,4% số thôn, đội) hoàn thành dồn điền, đổi thửa (DĐĐT). Thông qua DĐĐT, nhân dân các địa phương đã góp được 2.851ha đất, tạo thêm nguồn lực quan trọng để xây dựng NTM. Diện tích đất công được quy gọn, giảm số thửa bình quân từ 4 thửa xuống còn 1-2 thửa/hộ, hình thành các vùng sản xuất tập trung. Các địa phương tập trung chỉnh trang, kiến thiết đồng ruộng, kênh mương, giao thông nội đồng, đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển sản xuất nông nghiệp. Nông, ngư dân các địa phương tích cực ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và cơ giới hóa; chuyển đổi mạnh cơ cấu giống theo hướng chất lượng và giá trị; phát triển sản xuất hàng hóa theo cánh đồng mẫu lớn; phát triển chăn nuôi hàng hóa trang trại, gia trại tập trung; nuôi trồng thuỷ sản chuyển mạnh sang nuôi thâm canh... Sản lượng lương thực bình quân đạt trên 956 nghìn tấn/năm. Năm 2014, sản lượng thịt hơi các loại đạt 130,3 nghìn tấn; sản lượng thuỷ sản 110,4 nghìn tấn. Trong 5 năm xây dựng NTM, các địa phương đã tổ chức được hơn 1.100 lớp dạy nghề cho trên 30 nghìn lao động nông thôn, trên 85% lao động sau học nghề có việc làm ổn định, thu nhập bình quân đạt 1,8-4 triệu đồng/người/tháng. Tỷ lệ huy động trẻ em ở độ tuổi đến lớp mẫu giáo đạt 99%, 100% số trẻ học mẫu giáo 5 tuổi vào tiểu học; 89% số học sinh tốt nghiệp THCS vào học THPT. Các Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, dân số - KHHGĐ và nước sạch - vệ sinh môi trường nông thôn tiếp tục được triển khai hiệu quả. Hằng năm, có trên 90% tổ chức cơ sở Đảng đạt trong sạch vững mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ; gần 65% tổ chức chính quyền đạt chính quyền cơ sở vững mạnh. Pháp lệnh Dân chủ cơ sở được thực hiện hiệu quả, vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng dân cư được phát huy, an ninh nông thôn được giữ vững. Tổng vốn huy động đầu tư xây dựng NTM đến tháng 6-2015 của toàn tỉnh đạt trên 10 nghìn tỷ đồng. Cùng với nguồn hỗ trợ của Trung ương, của huyện, các xã đã huy động nguồn lực, tập trung đầu tư xây dựng, cải tạo được trên 10 nghìn công trình hạ tầng nông thôn. Trong đó, xây dựng mới và cải tạo, nâng cấp được 5.636km đường giao thông nông thôn; 5.812 cầu, cống dân sinh; cứng hóa 1.363km đường trục chính nội đồng; kiên cố hóa 246,5km kênh cấp III; 356 trạm hạ áp, 1.443km đường dây hạ thế; 90 NVH xã, 58 khu thể thao xã, 737 NVH và khu thể thao thôn; 92 chợ; 126 trụ sở xã; 461 trường học các cấp từ mầm non đến THCS; 103 trạm y tế; 29 công trình nước sạch nông thôn; 88 bãi xử lý rác thải và 32 lò đốt rác... phục vụ sản xuất và dân sinh. Đã có 81 xã hoàn thành 19 tiêu chí xã NTM; trong đó, có 65 xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM; 60 xã đạt 15-18 tiêu chí; 42 xã đạt 10-14 tiêu chí, chiếm 20,1%; 26 xã đạt 7-9 tiêu chí, chiếm 12,44%; không còn xã dưới 7 tiêu chí. Bình quân toàn tỉnh đạt 15,7 tiêu chí/xã, tăng 9,9 tiêu chí/xã so với năm 2010.

 

Vừa qua, các tỉnh: Bắc Ninh, Hưng Yên, Thanh Hóa, Quảng Trị… đã về tham quan, học tập cách tổ chức thực hiện Chương trình xây dựng NTM của tỉnh ta. Qua nghiên cứu thực tế, các đoàn đại biểu tỉnh bạn đều bày tỏ tâm đắc và tìm ra bài học kinh nghiệm để có thể áp dụng như về phương pháp tổ chức xây dựng NTM của tỉnh, đó là tỉnh đã sớm xác định vai trò chủ thể xây dựng NTM là nông dân và phương châm “nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”; lựa chọn bước đi, cách làm phù hợp với điều kiện của tỉnh. Có cơ chế hỗ trợ cho các xã, thị trấn tham gia xây dựng NTM giai đoạn 2010-2015. Huy động cao các nguồn lực để xây dựng NTM; quản lý, sử dụng đúng mục đích và hiệu quả các nguồn lực. Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; tăng cường quản lý, phát huy vai trò giám sát cộng đồng trong quá trình xây dựng, khai thác, sử dụng các công trình hạ tầng nông thôn. Chú trọng phát triển sản xuất và ngành nghề, nhất là sản xuất nông nghiệp gắn với triển khai các nội dung Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp. Tỉnh đã thể hiện rõ tư tưởng chỉ đạo là mạnh dạn, chủ động trong hội nhập quốc tế, đón đầu các cơ hội nên đã quyết tâm, chủ động hợp tác quốc tế với các tỉnh I-ba-ra-ki, Mi-a-gia-ki (Nhật Bản) để phát triển sản xuất nông nghiệp công nghệ cao… Trong 5 năm qua, từ huyện, xã đến thôn, xóm cũng đều có cách làm hay, những mô hình sáng tạo trong xây dựng NTM. Tiêu biểu có huyện Hải Hậu là 1 trong 5 huyện điểm xây dựng NTM của Trung ương, luôn đi đầu trong phong trào xây dựng NTM của tỉnh. Trong quá trình thực hiện, huyện đã xác định cụ thể mục tiêu từng năm, lộ trình triển khai phù hợp với điều kiện của huyện. Căn cứ 19 tiêu chí của Trung ương, huyện đã ban hành 12 tiêu chí xóm NTM, 8 tiêu chí gia đình NTM và phát động sâu rộng phong trào thi đua xây dựng xóm NTM. Đến nay 35/35 xã, thị trấn của huyện đều đã được công nhận đạt chuẩn NTM, huyện Hải Hậu được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn NTM năm 2015, được BCĐ Trung ương và các huyện, tỉnh bạn đánh giá cao. Huyện Nghĩa Hưng cũng có nhiều cách làm sáng tạo trong phong trào thi đua xây dựng NTM giai đoạn 2010-2015. Là huyện đầu tiên vận động nhân dân hiến đất làm đường giao thông liên xã; sớm ban hành các quy định cụ thể hướng dẫn các xã quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn hỗ trợ xây dựng NTM. Huyện đã tập trung phát triển sản xuất nông nghiệp, tích cực ứng dụng khoa học kỹ thuật; phân công, giao trách nhiệm cho các kỹ sư nông nghiệp của huyện xuống cơ sở liên kết, cùng làm với các hộ nông dân, trực tiếp hướng dẫn xây dựng các mô hình trình diễn, chuyển giao kỹ thuật để nông dân áp dụng… Đến nay, huyện đã có 8/25 xã, thị trấn được Chủ tịch UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM. Các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM như: Hải Thanh, Hải Phương, Hải Đông, Hải Đường (Hải Hậu); Nghĩa Minh (Nghĩa Hưng), Giao Hà (Giao Thủy); Xuân Kiên (Xuân Trường); Trực Hùng (Trực Ninh); Hiển Khánh (Vụ Bản); Yên Lương (Ý Yên)… đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, huy động tốt các nguồn lực, có thôn, xóm xanh, sạch, đẹp, văn minh; thu hút được nhiều doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất ngành nghề TTCN, qua đó chuyển dịch tích cực cơ cấu lao động, tạo nhiều việc làm và tăng thu nhập cho nông dân. Nhiều tổ chức, cá nhân điển hình, có những đóng góp, hỗ trợ đáng kể phong trào thi đua xây dựng NTM của tỉnh như: 419 hộ gia đình, cá nhân góp trên 350m ² đất nông nghiệp; 85 hộ gia đình, cá nhân hiến đất thổ cư từ 150m ² trở lên; 19 cá nhân ủng hộ tiền mặt trên 2 tỷ đồng; 8 doanh nghiệp ủng hộ tiền từ 5 tỷ đồng trở lên; 25 doanh nghiệp giải quyết nhiều việc làm cho lao động nông thôn (trên 300 lao động/doanh nghiệp)…

 

Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhằm nâng cao hơn nữa về nhận thức và sự đồng thuận của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với Chương trình xây dựng NTM. Tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng, đảm bảo tính bền vững của các tiêu chí NTM đã đạt được ở các xã, các huyện, nhất là các tiêu chí về thu nhập, cơ sở vật chất, văn hóa, giáo dục, y tế, môi trường... Tăng cường củng cố, xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở; tăng cường vai trò quản lý Nhà nước của UBND các xã đối với nông nghiệp, nông thôn. Tiếp tục nghiên cứu ban hành bổ sung một số chính sách đặc thù của tỉnh để tạo động lực mạnh mẽ thu hút đầu tư tư nhân vào phát triển sản xuất nông nghiệp và xây dựng NTM, đặc biệt là các chính sách có tính đột phá. Tỉnh phấn đấu từ năm 2016, hằng năm toàn tỉnh có thêm ít nhất 20 xã được công nhận đạt chuẩn NTM và đến hết năm 2020, tỉnh có tối thiểu 80% số xã đạt chuẩn quốc gia NTM; 80% số huyện, thành phố đạt chuẩn quốc gia NTM; tỉnh đạt chuẩn quốc gia tỉnh NTM./.

 

Bài và ảnh: Ngọc Ánh