Một trong các khó khăn của lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái hiện nay là vướng mắc trong khâu bảo quản, tiêu hủy hàng hóa vi phạm bị thu giữ.
Theo thống kê của Chi cục Quản lý thị trường (QLTT), trong 11 đội QLTT ở 10 huyện, thành phố mới chỉ 4 đội có trụ sở riêng, 5 đội sử dụng khu nhà tạm và 2 đội phải đi thuê trụ sở làm việc. Do vậy cả 11 đội đều không có kho lưu giữ, bảo quản hàng hóa bị thu giữ chờ xử lý đảm bảo quy định kỹ thuật mà phải tận dụng phòng làm việc. Diện tích những kho này chỉ khoảng 20-30m2, không có trang thiết bị như kệ, giá, tủ bảo ôn hay giữ nhiệt để phân loại, bảo quản hàng hóa theo yêu cầu của loại sản phẩm. Do vậy hàng hóa cồng kềnh phải để ngoài sân hay thuê kho để tạm thời. Không những thế tất cả số hàng hóa thu giữ đều xếp chung với các loại hàng hóa tịch thu chờ thanh lý gây hư hỏng, xuống cấp hàng hóa tịch thu, ảnh hưởng đến quá trình điều tra, kiểm định và phương án xử lý, vì thế khi thanh lý cũng không đạt được giá trị như lúc định giá.
 |
| Sắp xếp hàng hóa tại kho bảo quản hàng hóa thu giữ trên địa bàn huyện Ý Yên. |
Đội QLTT số 2 (TP Nam Định) phải sử dụng nhà vệ sinh cải tạo để tạm giữ lô hàng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ và diệt chuột do Trung Quốc sản xuất nhập lậu vào tiêu thụ trên địa bàn tỉnh ta. Sau khi bị thu giữ, chủ hàng không đến để giải quyết. Do loại hàng hóa có tính đặc thù nguy hiểm, đội QLTT số 2 đã xin tư vấn của cơ quan chức năng, cho lô hàng này vào thùng phi lưu giữ ở gian phòng trên và xây vít cửa để ngăn chặn phát tán, tiếp tục báo cáo, chờ phương án xử lý của cơ quan chuyên môn. Trong quá trình lưu giữ, chất độc trong lô hàng này đã thẩm thấu qua các vật trung gian khiến không khí trong khu vực luôn có mùi “ngai ngái”, đặc biệt là khi thời tiết hanh khô hoặc trở nồm. Đã có hiện tượng cho thấy chất độc này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của các cán bộ, công nhân viên của đội. Đồng thời trong quá trình thu giữ hàng hóa, cán bộ QLTT phải tiếp xúc trực tiếp với các loại hàng hóa nguy hiểm độc hại như các loại vật tư nông nghiệp, hóa chất công nghiệp không đủ điều kiện kinh doanh đã ảnh hưởng đến tâm lý cán bộ cũng như người thân của họ. Trong tháng 1-2014, đội QLTT huyện Ý Yên thu giữ 1 xe ô tô chở khoảng 1.500 hộp bánh quy các loại từ Hà Nội về Nam Định tiêu thụ có gian lận về trọng lượng hàng hóa. Vì lượng hàng hóa quá lớn, kho chứa không đủ, đội QLTT số 5 phải xếp rải rác ở các phòng làm việc. Đây là hàng thực phẩm nên không tránh khỏi chuột bọ, côn trùng gặm nhấm, ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa lưu giữ và điều kiện làm việc của đội. Đến nay, sau gần 1 năm lưu giữ, lô hàng trên biến chất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, môi trường làm việc nhưng vẫn chưa đủ điều kiện để tiêu hủy theo quy định của pháp luật. Cũng trong năm 2014, Đội QLTT số 9 kiểm tra xe ô tô tải chở gần 200 bình gas của nhiều hãng khác nhau có dấu hiệu gian lận thương mại trên địa bàn huyện Xuân Trường, nhưng việc tạm giữ tang vật vi phạm hết sức khó khăn vì không có kho tàng, bến bãi, đây lại là hàng hóa đặc thù dễ cháy, nổ tiềm ẩn nguy hiểm cho cộng đồng. Đội QLTT phải gửi phương tiện và hàng hóa vi phạm vào kho bãi chuyên dụng của Cty CP Vật tư tổng hợp Hà Nam Ninh… trong quá trình chờ xử lý. Tình trạng phải tạm gửi hàng hóa thu giữ ở các đơn vị chuyên môn gây khó khăn cho lực lượng QLTT do chi phí lưu kho lớn, trong khi cơ quan chức năng không chủ động được thời gian lưu giữ hàng hóa. Đồng chí Đỗ Đức Dương, Phó Giám đốc Sở Công thương, Chi cục trưởng Chi cục QLTT cho biết: Về nguyên tắc, hàng hóa thu giữ về phải bảo quản theo đúng yêu cầu kỹ thuật để phục vụ công tác điều tra và xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên với tốc độ xử lý hàng nghìn vụ việc mỗi năm, hàng hóa thu giữ gồm tất cả các nhóm hàng phục vụ sản xuất và sinh hoạt của người dân như hàng công nghệ phẩm, hóa chất, nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất; nông sản thực phẩm chế biến, thuốc tân dược, đông dược... thì tình trạng kho bãi, điều kiện bảo quản như hiện nay không thể đáp ứng được yêu cầu chế độ bảo quản lưu giữ của các loại hàng hóa để tránh biến chất và ảnh hưởng đến những mặt hàng khác, ảnh hưởng đến công tác điều tra, xử lý, bảo vệ tang vật cũng như kinh phí thuê kho bãi, tiêu hủy tang vật.
Để khắc phục khó khăn này, Chi cục QLTT tỉnh tập trung quán triệt yêu cầu nhiệm vụ, nâng cao năng lực, tinh thần trách nhiệm của đội ngũ cán bộ trong việc bảo quản, lưu giữ hàng hóa vi phạm. Tranh thủ kho bảo quản hàng hóa chuyên dụng của các đơn vị khác trên địa bàn để lưu giữ hàng hóa theo yêu cầu. Tuy nhiên để giải quyết căn bản vấn đề vì hiệu quả lâu dài, bảo vệ quyền lợi sức khỏe cán bộ, nhân viên trong lực lượng, Chi cục đề nghị UBND tỉnh, Sở Công thương tạo điều kiện xây dựng hệ thống kho bảo quản hàng hóa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đồng thời kiến nghị cấp có thẩm quyền điều chỉnh các quy định về cơ chế thanh lý hàng nhập lậu là thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục được phép nhập khẩu cho các đơn vị sản xuất, kinh doanh mặt hàng này; có chế độ phù hợp cho lực lượng tham gia quá trình tịch thu, tiêu hủy hàng hóa độc hại./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
