Đưa chúng tôi đi thăm vùng sản xuất 2 vụ lúa, 1 vụ màu đã được quy hoạch của xã Yên Lợi (Ý Yên), những giàn cà chua xanh ngút đang cho thu hoạch, những chùm quả chín mọng xen lẫn quả xanh phủ kín gốc, đồng chí Nguyễn Việt Hùng, Chủ nhiệm HTXDVNN Phương Xá cho biết: Thực hiện chủ trương chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, những vụ đông gần đây, nhiều hộ nông dân trong xã đã chuyển sang trồng dưa chuột, dưa lê, khoai lang, rau màu các loại trên đất 2 lúa, kết quả sản xuất đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên phải đến vụ đông năm 2014, khi cây cà chua được đưa vào trồng mới đem lại hiệu quả rõ rệt cho nông dân. Nhanh tay hái những quả cà chua chín vào xô, chị Nguyễn Thị Dung, thôn Thịnh Đại cho biết: Vụ đông năm nay, nhà tôi trồng 2 sào cà chua. So với trồng dưa lê trước đây, trồng cà chua tốn ít công chăm sóc hơn, thời gian thu hoạch dài ngày hơn, năng suất cao hơn. Ngay từ lứa đầu, tôi đã thu được 3 tấn quả, với giá bán 7.000 đồng/kg, tôi đã “bỏ túi” 21 triệu đồng. Hiện tại, cứ 2 ngày thu hái một lần, mỗi lần 50kg quả. Từ nay đến Tết, chỉ cần cà chua giữ được giá 5.000-6.000 đồng/kg thì không cây gì hiệu quả bằng.
 |
| Nông dân thôn Thịnh Đại, xã Yên Lợi thu hoạch cà chua. |
Được biết, trong vụ đông năm 2014, mô hình trồng cà chua trên đất 2 lúa được Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư (KNKN) tỉnh xây dựng tại xã Yên Lợi quy mô 5ha với 60 hộ tham gia trồng tại cánh đồng được quy hoạch thành vùng sản xuất tập trung, có chân đất thịt nhẹ, chủ động tưới, tiêu nước của thôn Thịnh Đại và thôn Phương Sơn. Trung tâm KNKN tỉnh đã chọn giống TN05 là giống cà chua thuộc loại sinh trưởng vô hạn, thời gian cho thu quả kéo dài, có khả năng chịu nhiệt, chịu lạnh và khả năng chống chịu một số đối tượng sâu bệnh cao, đặc biệt là bệnh héo xanh. Giống cà chua TN05 còn có ưu thế khả năng sinh trưởng khỏe, chống đổ tốt, chịu thâm canh, quả to, năng suất cao, thịt quả dầy, nhiều bột, khi chín có màu đỏ tươi rất đẹp, độ ngọt cao, quả cứng, dễ bảo quản và vận chuyển, ít hạt, dễ tiêu thụ. Trung tâm KNKN tỉnh đã tổ chức tập huấn cho các hộ nông dân tham gia mô hình từ kỹ thuật gieo ươm làm bầu, gieo trồng ra ruộng sản xuất đến chăm sóc, bón phân, phòng trừ sâu bệnh và thu hoạch. Bên cạnh đó, nông dân còn được hỗ trợ toàn bộ giống cà chua và một phần thuốc BVTV. Trước khi thực hiện mô hình, các hộ nông dân đã tiến hành củng cố bờ vùng, bờ thửa, chuẩn bị sẵn các phương án bơm tát. Trong quá trình sinh trưởng thường xuyên cắt tỉa các nhánh phụ mọc từ nách lá của nhánh chính; cắt tỉa những lá già, lá bị bệnh và những lá phía trong không có ánh sáng để tập trung dinh dưỡng nuôi cây. Khi cây ra chùm hoa thứ nhất bắt đầu làm giàn chữ A. Cán bộ Trung tâm KNKN tỉnh thường xuyên bám sát đồng ruộng, hướng dẫn các hộ nông dân các biện pháp kỹ thuật chăm sóc, vệ sinh ruộng, xử lý đất để phòng các bệnh xoăn lá, héo xanh và phun trừ sâu xanh đục quả, bọ phấn trắng; đảm bảo thời gian cách ly trước khi thu hoạch nên cây cà chua sinh trưởng phát triển tốt, ít bị sâu bệnh. Sau 45 ngày, cây bắt đầu cho thu hoạch. Ngay từ lứa thu hoạch đầu tiên, nhiều hộ đã thu được 1,2-1,5 tấn quả/sào, với giá bán từ đầu vụ đạt 6.000-7.000 đồng/kg, người trồng thu nhập 7-10 triệu đồng/sào. Hiện giá bán tại ruộng cũng được 5.000 đồng/kg. Với thời gian cho phép, nông dân có thể kéo dài thời gian thu hoạch đến gần Tết vẫn đảm bảo thời vụ để trồng lúa xuân, năng suất bình quân ước đạt 2,2 tấn/sào. Nhiều hộ đạt năng suất cao xấp xỉ 3 tấn/sào như hộ các ông: Trần Đức Sáp, Trần Văn Chuộng, Trần Văn Đại… Tính ra mỗi sào trồng cà chua sau khi trừ hết chi phí, nông dân cũng thu lãi từ 5-7 triệu đồng, cao hơn trồng dưa lê, dưa chuột và gấp nhiều lần so với cấy lúa. Chủ nhiệm Hùng cho biết thêm: Với hiệu quả kinh tế thấy rõ, hiện bà con nông dân rất phấn khởi. Trước mắt trong vụ đông 2015, HTX sẽ mở rộng diện tích trồng cà chua trên đất 2 lúa ra toàn HTX với quy mô khoảng 10-12ha, về lâu dài, HTX mong muốn ký kết hợp đồng liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm với các nhà máy chế biến, các doanh nghiệp thu mua, tiêu thụ sản phẩm để tìm đầu ra, giá cả ổn định cho bà con nông dân.
Thành công của mô hình trồng cà chua trên đất 2 lúa tại xã Yên Lợi đã mở ra hướng phát triển sản xuất cây vụ đông nhằm tăng vụ, đa dạng hóa cây trồng cho nông dân địa phương và các địa phương khác, góp phần thực hiện Đề án Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp của tỉnh, nâng cao hiệu quả sản xuất cho nông dân. Tuy nhiên, khi sản xuất cà chua với diện tích, khối lượng sản phẩm lớn, tạo thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, vấn đề cần quan tâm nhất vẫn là bảo đảm tiêu thụ sản phẩm cho nông dân để tránh tình trạng “được mùa, mất giá”, lại phải đổ bỏ như từng xảy ra với một số cây trồng ở một số nơi./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
