Thực hiện chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012, bước đầu hoạt động của một số HTXDVNN trong tỉnh đã chuyển đổi theo đúng quy định: tự chủ, tự chịu trách nhiệm, hạch toán độc lập, có nhiều hoạt động dịch vụ thiết yếu và thỏa thuận.
Đến nay HTXDVNN Nghĩa Hồng (Nghĩa Hưng) đã trở thành “mái nhà chung” của xã viên khi đã tập trung nâng cao chất lượng các hoạt động dịch vụ thiết yếu và thỏa thuận. Hằng năm, HTX cung cấp các dịch vụ như: cung ứng giống, vật tư nông nghiệp, tưới tiêu nước, chuyển giao khoa học kỹ thuật, bảo vệ đồng ruộng cho xã viên. Để tổ chức tốt các hoạt động dịch vụ, HTX bám sát kế hoạch sản xuất nông nghiệp của UBND xã, đầu tư, quy hoạch xác định vùng tập trung sản xuất hàng hóa, vụ chiêm xuân cấy lúa lai cao sản đảm bảo đủ lương thực cho cả năm; vụ mùa và vụ đông phát triển sản xuất hàng hóa trên cơ sở liên kết hợp đồng cung cấp sản phẩm làm nguyên liệu cho các nhà máy chế biến. Với phương châm đó, HTX đã quy hoạch được 17 vùng chuyên canh, chuyển từ sản xuất 2 vụ lúa trong 1 năm sang sản xuất 2 vụ lúa và 1 vụ đông theo công thức luân canh: lúa xuân - lúa mùa sớm - vụ đông có giá trị, thu nhập bình quân đạt 95 đến 120 triệu đồng/ha canh tác. Kết quả này đã tạo ra tập quán sản xuất mới cho nông dân Nghĩa Hồng, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho trên 1.500 hộ xã viên; nhiều hộ có lãi 10 đến 15 triệu đồng/vụ từ sản xuất chuyển đổi, tăng gấp 3-5 lần so với trồng lúa. Cùng với đẩy mạnh phát triển trồng trọt, chăn nuôi, ngành nghề nông thôn cũng được phát triển đa dạng, thông qua hoạt động tín dụng nội bộ, hỗ trợ vốn, hỗ trợ đào tạo nghề. HTX đã tổ chức xây dựng các tổ dịch vụ: thủy nông, sản xuất giống, chuyên làm đất… Mô hình dịch vụ vật tư của HTX hoạt động có hiệu quả, làm chủ hoàn toàn thị trường khu vực. Với 3 cụm kho và 16 cửa hàng bán lẻ năng động, phục vụ tận nơi, tất cả các loại vật tư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thú y, thức ăn chăn nuôi, giống cây trồng, đều được HTX cung ứng đầy đủ cho nhu cầu sản xuất của xã viên. Ngoài ra, dịch vụ bao tiêu sản phẩm của HTX được tăng cường thông qua các hợp đồng được ký kết trên cơ sở “liên kết 4 nhà”, góp phần mở rộng sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng có giá trị kinh tế cao, tạo việc làm, nâng cao đời sống cho xã viên và tăng thu nhập cho HTX. Mỗi năm, HTX tiêu thụ từ 300-600 tấn thóc hàng hóa, 300-500 tấn cà chua nhót, dưa chuột bao tử, 200-300 tấn bí xanh, doanh thu hằng năm của HTX đạt từ 7-8 tỷ đồng. Nhờ làm tốt các dịch vụ, vai trò của HTX ngày càng được khẳng định. Từ “mái nhà chung” này, nhiều xã viên đã tích cực ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích canh tác. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ HTX cũng thường xuyên nâng cao kiến thức chuyên ngành, có kinh nghiệm, chuyên môn, bám sát kế hoạch của UBND xã và phương hướng sản xuất, kinh doanh của HTX để đạt các mục tiêu đề ra.
 |
| Xã viên HTXDVNN xã Nghĩa Hồng chăm sóc cà chua vụ đông. |
Cũng như HTX Nghĩa Hồng, hiện các HTXDVNN: Cốc Thành, Minh Tân (Vụ Bản); Xuân Hùng, Xuân Kiên (Xuân Trường); Hồng Phong, Hùng Tiến (Giao Thủy), Trung Lao (Trực Ninh)… đã tổ chức tốt các dịch vụ thiết yếu và thỏa thuận. HTXDVNN đã làm tốt vai trò “cầu nối” với các Cty, doanh nghiệp để tạo đầu ra thuận lợi cho xã viên. Nhờ vậy, xã viên luôn coi HTX là “bà đỡ” trong việc tiêu thụ sản phẩm nông sản, cung ứng các dịch vụ… Trong suy nghĩ của các chủ nhiệm HTX này, để trở thành “mái nhà chung” của xã viên, HTX phải thu hút sự tham gia tích cực của xã viên vào các công việc của HTX. Bên cạnh đó, xã viên phải gắn bó với HTX, tâm huyết và coi trọng các giá trị của HTX có hiểu biết đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình với HTX. Có như vậy HTX mới thực sự trở thành mô hình phát triển bền vững. Để làm được điều đó, HTX phải tập hợp, huy động được đội ngũ cán bộ chủ chốt HTX có năng lực và phẩm chất, tận tâm và nhiệt tình với sự nghiệp phát triển HTX. Liên minh HTX tỉnh và cấp ủy, chính quyền các địa phương cần quan tâm chăm lo đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho khu vực HTX thông qua việc đổi mới và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX, đồng thời chú trọng đào tạo đội ngũ giảng viên có kiến thức chuyên môn và hiểu biết sâu sắc về HTX, có phương pháp, kỹ năng đào tạo khoa học, phù hợp với đối tượng học ở các HTX; huy động các nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất phục vụ hoạt động đào tạo, bồi dưỡng và dạy nghề cho khu vực HTX. Bên cạnh đó, bản thân các HTX cũng cần có chiến lược, quy hoạch và có tầm nhìn về nguồn nhân lực của HTX; chủ động dành kinh phí đầu tư cho đào tạo. Về phía xã viên, cần nâng cao sự hiểu biết và nhận thức được HTX là “mái nhà chung”, ra đời và hoạt động vì lợi ích của xã viên. Có như vậy, HTX kiểu mới mới thực sự theo đúng bản chất HTX, HTX mới phát triển bền vững.
Mô hình HTXDVNN là tổ chức để liên kết kinh tế hộ cá thể, sản xuất nhỏ, manh mún đi lên sản xuất hàng hóa tập trung với quy mô lớn, thúc đẩy sản xuất phát triển, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng NTM. Đồng chí Vũ Đình Mạc, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho rằng, để tháo gỡ khó khăn cho các loại hình HTX, đối với các HTX đang hoạt động, các cấp ủy Đảng, chính quyền huyện và cơ sở cần căn cứ quy định của Luật HTX năm 2012, rà soát và điều chỉnh lại. Theo đó, những HTX đang hoạt động hiệu quả cần rà soát bổ sung chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức hoạt động theo Luật HTX năm 2012.
Những HTX hoạt động không hiệu quả tiến hành soát xét, phân loại để củng cố phương hướng, quy mô sản xuất, kinh doanh, thành viên HTX và bộ máy quản lý, xây dựng lại Điều lệ theo đúng quy định của Luật HTX để hoạt động hiệu quả hơn. Những HTX thua lỗ kéo dài cần chỉ đạo giải thể theo quy định của Luật HTX, đồng thời chỉ đạo thành lập lại để phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và phát triển kinh tế của hộ xã viên. Việc đổi mới, củng cố phải đảm bảo các quy định của Luật HTX năm 2012, trước hết là nguyên tắc tự nguyện, đảm bảo các quyền và nghĩa vụ của thành viên tham gia HTX, đảm bảo nguyên tắc về góp vốn, công tác tổ chức và chiến lược hoạt động; tạo thuận lợi cho các HTX tăng cường các hoạt động “liên doanh”, “liên kết” với các tổ chức kinh tế khác để vừa mở rộng phạm vi hoạt động, quy mô sản xuất, kinh doanh vừa mở rộng thị trường để phát triển bền vững.
Để Luật HTX năm 2012 thực sự đi vào cuộc sống, trong thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục tham mưu với UBND tỉnh xây dựng Đề án phát triển kinh tế tập thể giai đoạn 2015-2020. Tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo, giải đáp thắc mắc về Luật HTX năm 2012 cho các thành viên, đồng thời tư vấn, hỗ trợ cho các HTX thực hiện tổ chức lại cơ cấu, nâng cao chất lượng hoạt động trong quá trình chuyển đổi. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần có sự hướng dẫn, hỗ trợ cụ thể, tháo gỡ vướng mắc để các HTX tổ chức lại cơ cấu, bộ máy, phát huy hiệu quả hoạt động theo Luật HTX năm 2012./.
Bài và ảnh: Hoàng Tuấn
