Trước nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao các sản phẩm ô mai, mứt, hoa quả sấy khô với đủ vị chua, cay, mặn, ngọt, một số cơ sở chế biến đã sử dụng các chất phụ gia có tác dụng tạo ngọt, chống ẩm mốc trong quá trình sản xuất nhằm rút ngắn thời gian chế biến, giảm công ngâm tẩm, phơi sấy, giảm chi phí. Việc sử dụng quá mức các chất phụ gia đã vi phạm pháp luật về VSATTP và ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người tiêu dùng.
Ngoài một số loại hoa quả sấy khô của các Cty CP Kinh Đô, Vinamit, cơ sở sản xuất Minh Dương (TP Nam Định) được sản xuất trên dây chuyền hiện đại đảm bảo ATVSTP, các loại ô mai, mứt hoa quả được tiêu thụ trên thị trường được cung cấp từ hai nguồn chính là các cơ sở sản xuất bánh, mứt, kẹo của các làng nghề ở Xuân Đỉnh, Hàng Đường (Hà Nội) và một lượng lớn nhập từ Trung Quốc về. Hầu hết các loại này đều ở tình trạng “3 không” (không nhãn mác, không hạn sử dụng và không thông tin nhà sản xuất). Nhiều cuộc điều tra của cơ quan chuyên môn và phóng viên các cơ quan báo chí tại các cơ sở sản xuất ô mai, mứt truyền thống cho thấy, nguồn nguyên liệu đầu vào cơ sở nhập cả hoa quả dập, thối, kém chất lượng; chế biến trong môi trường ẩm mốc, không đảm bảo ATVSTP và sử dụng quá nhiều chất phụ gia để nhuộm màu, tạo ngọt, sấy khô, chống ẩm mốc… Cách làm này dẫn đến tồn tại bên trong sản phẩm ô mai có cả chất tạo ngọt Cyclamate, chì và vi sinh vật gây ẩm mốc. Cyclamate là chất ngọt tổng hợp màu trắng không được phép có trong thực phẩm, vì chất này có khả năng gây ung thư gan, phổi và gây những dị dạng ở bào thai của súc vật. Hơn nữa các chất chuyển hóa của Cyclamate có tác động kích thích, gây ung thư và gây rối loạn tiêu hóa, thậm chí ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng tới các cơ quan nội tạng (gan, mật, thận) của người sử dụng. Tại các điểm bán lẻ, việc bảo quản sản phẩm cũng đơn giản, tạm bợ như đóng trong bao tải, túi ni lông, chậu…, không được đậy kín trong môi trường đường phố đầy khói, bụi, nắng nóng và vi sinh vật lạ làm gia tăng nguy cơ mất an toàn cho người sử dụng.
 |
| Cán bộ Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh kiểm định chất lượng mẫu ô mai lưu thông trên thị trường. |
Ngày 17-10-2014, Chi cục ATVSTP tỉnh đã phối hợp với các cơ quan liên quan thành lập đoàn kiểm tra ATTP đối với sản phẩm ô mai trên địa bàn tỉnh. Đoàn đã kiểm tra đột xuất 2 quầy hàng kinh doanh ô mai ở chợ Văn Miếu (TP Nam Định), lấy mẫu ngẫu nhiên 3 sản phẩm (ô mai đào ngọt, ô mai dâu, ô mai mơ gừng). Qua kiểm tra xác định: 1 mẫu ô mai được sản xuất tại cơ sở sản xuất và thương mại Hùng Việt (Võng La, Đông Anh, Hà Nội); 2 mẫu được chủ cơ sở khai báo mua từ chợ Mỹ Tho (TP Nam Định), không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ. Tất cả các mẫu ô mai đều không xác định được ngày sản xuất. Đoàn kiểm tra đã gửi 3 mẫu ô mai để kiểm nghiệm tại Viện Kiểm nghiệm ATVSTP quốc gia. Kết quả cho thấy mẫu ô mai đào ngọt sản xuất tại cơ sở sản xuất và thương mại Hùng Việt có hàm lượng Cyclamate là 4.720 mg/kg; 2 mẫu ô mai khác có hàm lượng Cyclamate là 3.912 và 6.344 mg/kg; cao gấp 3-6 lần so với quy định tại Thông tư 27/2012/TT-BYT ngày 30-11-2012 của Bộ Y tế về hướng dẫn quản lý phụ gia thực phẩm.
Để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, Chi cục ATVSTP đã có công văn gửi các đơn vị liên quan áp dụng các biện pháp truy xuất nguồn gốc, xử lý các cơ sở sản xuất ô mai, mứt, hoa quả sấy khô nhiễm chất cấm; kiểm tra các quầy hàng kinh doanh ô mai trên địa bàn; lấy mẫu kiểm nghiệm chỉ tiêu Cyclamate và công khai các trường hợp vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đẩy mạnh tuyên truyền kiến thức pháp luật về VSATTP cho các hộ kinh doanh tại các chợ trên địa bàn; yêu cầu các hộ ký cam kết kinh doanh các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng. Khuyến cáo người tiêu dùng nên thận trọng khi mua các loại ô mai, mứt, hoa quả sấy khô như: không nên mua các loại sản phẩm có màu sắc rực rỡ, vì khả năng nhuộm bằng màu công nghiệp, chứa nhiều kim loại nặng. Tuyệt đối không chọn mứt có màu sắc không đúng với màu sắc đặc trưng của loại hoa quả. Ví như mứt bí, mứt dừa chỉ nên chọn màu trắng; mứt gừng chọn loại có màu hơi vàng (nếu trắng là gừng đã sử dụng hóa chất tẩy rửa…); mứt sen trần nên chọn loại hạt không vỡ, không dính vào nhau, màu trong và trắng ngà ngà. Các loại mứt hoa quả khô nên ngửi, sờ, nếm để phát hiện có ẩm mốc, chảy nước, mùi chua hay không. Khi mua nhiều để dùng dần cần bảo quản ở nhiệt độ bình thường thoáng mát, tránh ánh nắng, không để gần bếp hoặc nơi có nguồn nhiệt, không để dưới đất tránh bị ẩm ướt, côn trùng xâm nhập. Chỉ nên mua ô mai, hoa quả sấy khô tại những cửa hàng, cơ sở sản xuất uy tín, sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ, thời hạn sử dụng, thành phần rõ ràng./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
