Xăng dầu là một trong những mặt hàng thuộc diện ngành nghề kinh doanh có điều kiện vì có thể gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng nếu xâm nhập ra môi trường; dầu gây ô nhiễm nguồn nước, xăng có thể gây ngạt thở dẫn đến tử vong, ngoài ra còn dễ cháy nổ, gây nguy hiểm đến tính mạng và tài sản. Vì thế, các chủ thể tham gia kinh doanh xăng dầu phải tuân thủ các điều kiện cụ thể. Ngoài các quy định về quy hoạch, xây dựng, công nghệ, an toàn cháy nổ thì cán bộ, nhân viên trực tiếp kinh doanh xăng dầu nói chung phải được đào tạo nghiệp vụ kinh doanh xăng dầu, gas, kỹ thuật an toàn phòng cháy, chữa cháy và phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ về bảo vệ môi trường (BVMT) theo quy định của Nhà nước.
Thực hiện công tác BVMT trong quản lý kinh doanh xăng dầu, thời gian qua các địa phương đã phối hợp chặt chẽ với các ngành tăng cường công tác quản lý, từng bước đưa hoạt động kinh doanh xăng dầu vào nền nếp. Cuối năm 2013, các cấp, ngành chức năng đã phối hợp tập trung giải quyết tình trạng tại địa bàn các huyện Hải Hậu, Giao Thủy, Nghĩa Hưng, Xuân Trường, Trực Ninh, Nam Trực xuất hiện việc thương nhân tự ý xây dựng cửa hàng bán lẻ xăng dầu trái phép, không nằm trong quy hoạch, không đủ điều kiện kinh doanh tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn cháy nổ, ô nhiễm môi trường và mất ổn định thị trường. Mặt khác, do lịch sử để lại, trên địa bàn còn một số cửa hàng tuy đã được cấp giấy chứng nhận nhưng do có sự thay đổi về không gian (khi cấp cửa hàng độc lập, không có dân cư sinh sống gần nhưng hiện tại đã hình thành khu dân cư ở xung quanh; có cửa hàng xăng dầu còn bố trí là nơi ở, sinh hoạt của gia đình…). Các ngành và chính quyền các địa phương đã kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh xăng dầu; phối hợp xử lý nghiêm, đình chỉ kinh doanh đối với các cửa hàng có hành vi vi phạm quy định của pháp luật; trong đó chú trọng đến việc chấp hành quy định về quản lý quy hoạch xây dựng, đất đai, môi trường, đặc biệt là các cửa hàng nằm xen lẫn với khu dân cư. Thông báo, yêu cầu các cửa hàng kinh doanh xăng dầu trái phép không nằm trong quy hoạch, không đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định tự giác chấm dứt hoạt động; kiên quyết đình chỉ kinh doanh và yêu cầu tháo dỡ hoặc di chuyển đến vị trí quy hoạch đối với các cửa hàng xây dựng trái phép hiện đang hoạt động; không để tồn tại, phát sinh các điểm vi phạm quy hoạch mới trên địa bàn. Đặc biệt, từ cuối năm 2013 đến nay, khi xem xét, chấp thuận cho phép đầu tư xây dựng cửa hàng kinh doanh xăng dầu mới, các đơn vị chức năng đều căn cứ và quy hoạch mạng lưới kinh doanh xăng dầu đã được UBND tỉnh phê duyệt, nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng đã được các cấp thẩm quyền phê duyệt; đặc biệt phải bảo đảm các tiêu chuẩn về vệ sinh môi trường, ATGT, an toàn cháy nổ. Trong quá trình thực hiện chức năng nhiệm vụ quản lý Nhà nước của mình, Sở Công thương đã tuyên truyền, đôn đốc và yêu cầu các đơn vị phải chủ động tự liên hệ với các tổ chức có chức năng đào tạo để được tập huấn và cấp giấy chứng nhận BVMT theo quy định.
 |
| Một cửa hàng bán xăng dầu tại đường Văn Cao (TP Nam Định) nằm xen kẽ trong khu dân cư dễ tiềm ẩn nguy cơ gây cháy nổ. |
Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, việc xử lý tình trạng các cửa hàng bán lẻ xăng dầu nằm xen kẽ trong khu dân cư chưa thể hoàn tất do đây là những điểm đã nằm trong quy hoạch mới phát triển thành khu dân cư ở xung quanh. Không những thế các cửa hàng xăng dầu ở gần khu dân cư lại gần các nút giao thông, các khu phố có nhiều phương tiện qua lại trong khi diện tích mặt bằng kinh doanh chật hẹp, có nhiều điểm dưới 50m2, kém thông thoáng, không thuận tiện cho việc kiểm soát ô nhiễm và ứng cứu khi có sự cố xảy ra. Phần lớn các cửa hàng xăng dầu chưa thực hiện nghiêm túc các giải pháp kỹ thuật giảm thiểu ô nhiễm môi trường theo yêu cầu như: không có hệ thống thoát nước, bể tách dầu, mỡ và hệ thống xử lý ô nhiễm. Một số lớn các điểm phân phối không có bộ phận tách cặn lắng và tách dầu, mỡ nổi mà nước thải được xả trực tiếp vào hệ thống thoát nước chung của dân cư. Những chất này sẽ gây ảnh hưởng tới quá trình phân huỷ sinh học của nước thải, ảnh hưởng tới sự phát triển của vi sinh vật dưới nước. Hơi xăng dầu bốc lên không khí cũng ảnh hưởng tới sức khoẻ của dân cư sống xung quanh điểm bán xăng dầu rất rõ rệt. Nhiễm độc cấp tính có thể gây nhức đầu, chóng mặt, khó chịu vì mùi. Nhiễm độc lâu dài có thể dẫn tới những bệnh mãn tính, rối loạn hoạt động của một số cơ quan trong cơ thể. Nếu nhiễm độc xăng chì còn có thể gây bệnh xạm da, viêm gan và rối loạn chức năng thần kinh...
Để hoạt động của hệ thống các cửa hàng kinh doanh xăng dầu đạt được hiệu quả kinh tế cao và an toàn môi trường, hiện nay các cấp, ngành chức năng đã tăng cường áp dụng song song các giải pháp về quản lý và kỹ thuật cũng như đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu chủ động, tự giác đầu tư cơ sở vật chất; ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật cho công tác an toàn và BVMT, đảm bảo không để xảy ra sự cố rò rỉ xăng dầu ra môi trường. Yêu cầu các doanh nghiệp phải bảo đảm: ở tất cả các kho xăng dầu đều có hệ thống xử lý nước thải, đáp ứng yêu cầu về môi trường; các mái phao ở các bể chứa nhằm giảm hao hụt, nâng cao hiệu quả kinh doanh, giảm thiểu thấp nhất hơi xăng dầu phát thải ra môi trường trong quá trình xuất, nhập xăng dầu. Các kho cảng xăng dầu có hệ thống phao quây để khi xảy ra sự cố tràn dầu sẽ giảm thiểu mức độ ô nhiễm lan rộng ra khu vực. Chất thải nguy hại phát sinh tại các công trình xăng dầu được quản lý, thu gom, lưu chứa và tiêu hủy theo quy định. Đặc biệt, tại các cửa hàng xăng dầu phải có hệ thống thu hồi hơi trong quá trình nhập hàng, vừa giảm hao hụt xăng dầu, vừa đảm bảo môi trường không bị ô nhiễm. Ngoài ra, các doanh nghiệp phải quan tâm đầu tư đồng bộ trang thiết bị phòng cháy, chữa cháy, nâng cấp các tuyến ống dẫn xăng dầu, cải tạo bể chứa, hệ thống tự động hóa, sử dụng các cột bơm điện tử; lắp đặt mái phao và sơn phản nhiệt để chống bay hơi xăng dầu tại các bể chứa xăng ở các kho xăng dầu. Chủ động xây dựng các tiêu chuẩn an toàn nội bộ như tiêu chuẩn về xử lý nước thải; về xử lý chất thải rắn và hoàn thiện một bộ tiêu chuẩn, quy phạm nội bộ về công tác an toàn, trong đó có an toàn phòng cháy, chữa cháy và an toàn về môi trường./.
Bài và ảnh: Thanh Thuý
