Xăng, dầu là loại hàng hoá bắt buộc quản lý theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đo lường, chất lượng, phòng, chống cháy nổ và nhiều điều kiện đối với cơ sở kinh doanh phải thực hiện để đảm bảo ổn định cho phát triển kinh tế - xã hội và an toàn trong kinh doanh thương mại. Tuy nhiên thời gian gần đây, tình trạng gian lận về đo lường, chất lượng trong hoạt động kinh doanh xăng, dầu diễn biến khá phức tạp, với nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi, xâm phạm đến lợi ích của người tiêu dùng. Hình thức vi phạm chủ yếu là ghi nhãn hàng hóa không đúng chủng loại xăng, dầu; nhập xăng không đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn công bố; pha xăng RON 92 vào xăng RON 95, pha dầu có hàm lượng lưu huỳnh 0,25% và 0,05% để hưởng chênh lệch giá; cài chíp điện tử để thay đổi tín hiệu phát ra trên bộ tạo xung; phá niêm phong, kẹp chì để điều chỉnh làm sai lệch đồng hồ đo; gian lận trên bàn phím, gian lận bơm nối, cài đặt làm tròn số bộ phận đặt trước số tiền và khối lượng xăng; sử dụng cột bơm không qua kiểm định hoặc quá thời hạn kiểm định... Đặc biệt một số cơ sở còn cài đặt chương trình phụ vào IC chương trình để thay đổi tín hiệu phát ra trên bộ tạo xung nhằm gian lận giá tiền và dung tích xăng, dầu cung ứng cho khách hàng. Khi phát hiện có cơ quan chức năng kiểm tra hoặc nghi ngờ, nhân viên bán hàng lập tức thay đổi hiện trạng bằng điều khiển từ xa hoặc ngắt điện cột đo với lý do là đảo nguồn điện nhằm xóa bỏ dấu vết gian lận…
 |
| Cán bộ Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (Sở KH và CN) kiểm định cột đo xăng, dầu tại cửa hàng xăng dầu Cty Đầu tư phát triển Điện Thông (TP Nam Định). |
Để ngăn chặn tình trạng gian lận thương mại về đo lường, chất lượng trong hoạt động kinh doanh xăng, dầu trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng tăng cường quản lý hoạt động kinh doanh xăng, dầu theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Trên cơ sở đó, các sở: Công thương, KH và CN, Xây dựng và UBND các huyện, thành phố đã tập trung rà soát quy hoạch hệ thống các cửa hàng kinh doanh xăng, dầu; tổ chức kiểm tra việc chấp hành các điều kiện kinh doanh và các quy định của pháp luật về đo lường, chất lượng. Qua kiểm tra, các cơ quan chức năng đã phát hiện những vi phạm như: xây dựng không đúng vị trí quy hoạch, thiếu điều kiện kinh doanh, thiếu chứng chỉ bán hàng và các điều kiện phòng cháy, chữa cháy... Đồng thời yêu cầu các chủ cửa hàng xăng, dầu nghiêm túc khắc phục đảm bảo các quy định của pháp luật. Các lực lượng chuyên ngành như Công an tỉnh, Quản lý thị trường, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng và Thanh tra KH và CN (Sở KH và CN) tổ chức kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh, lưu thông hàng hóa đảm bảo chất lượng và đúng định lượng, kịp thời ngăn chặn những biểu hiện gian lận thương mại gây thiệt hại cho người tiêu dùng và ảnh hưởng đến an ninh trật tự trên địa bàn. Trong đó tập trung thực hiện các biện pháp niêm phong kẹp chì để ngăn ngừa việc tự ý tháo lắp, chỉnh sửa, thay đổi đối với các bộ phận ở các cột bơm xăng đang sử dụng; kiểm định chi tiết bộ phận điều chỉnh sai số của buồng đong, các nắp pít-tông của buồng đong; bộ phận tạo xung và cơ cấu truyền động nối buồng đong với bộ phận tạo xung; đường truyền tín hiệu từ bộ tạo xung đến bộ phận chỉ thị và điều khiển điện tử. Đối với bộ phận chỉ thị và điều khiển điện tử sẽ niêm phong phần có thể hiệu chỉnh được sai số của cột đo xăng, dầu gồm: IC chương trình; các bo mạch có thể tác động hoặc gắn thêm linh kiện để gian lận về đo lường và các vị trí, bộ phận có đặc thù riêng của từng loại cột. Đối với các cơ sở có dấu hiệu cài đặt chương trình phụ (gian lận) vào IC chương trình, ngành chức năng sẽ trưng cầu chuyên gia thẩm định để làm căn cứ xử lý. Đối với cột xăng, dầu cần sửa chữa phải được sự thống nhất của Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng tỉnh mới được tháo mở và nhất thiết phải thay thế, lắp đặt cột đo xăng, dầu nằm trong danh mục thiết bị do Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng phê duyệt mẫu. Đồng thời ghi hình các bộ phận, chi tiết có thể thay thế để lập dữ liệu theo dõi hiện trạng của cột đo trước khi lắp đặt và sau khi sửa chữa. Đối với chất lượng xăng, dầu, thực hiện kiểm tra chủng loại, tiêu chuẩn công bố, nguồn gốc xuất xứ, chứng chỉ chất lượng và niêm yết chủng loại xăng, dầu đúng quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng cũng tiến hành lấy mẫu để kiểm tra chất lượng xăng, dầu bằng thiết bị thử nghiệm nhanh, trong trường hợp nghi ngờ sẽ gửi mẫu kiểm định tại Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn Khu vực I để làm căn cứ xử lý. Ngoài các biện pháp nghiệp vụ kiểm tra, Chi cục thường xuyên tổ chức tập huấn nghiệp vụ và tuyên truyền, kêu gọi các doanh nghiệp kinh doanh chân chính phát hiện, phản ánh với cơ quan quản lý về các trường hợp gian lận làm ảnh hưởng đến uy tín của cộng đồng các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu. Trong 6 tháng đầu năm, Chi cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng đã kiểm tra đo lường, chất lượng xăng, dầu tại 33 cơ sở kinh doanh xăng, dầu có sử dụng 88 cột đo xăng, dầu và phối hợp thanh tra chuyên ngành KH và CN tại 42 cơ sở sử dụng 84 cột đo xăng, dầu. Nội dung kiểm tra tập trung vào tính hợp pháp của các phương tiện đo theo quy chuẩn Đo lường Việt Nam (ĐLVN 10:2013) và kiểm tra đối với phép đo trong kinh doanh thương mại; chứng chỉ đào tạo theo quy định đối với người thực hiện phép đo; lấy 20 mẫu xăng, dầu để thử nghiệm chất lượng nhanh và gửi phân tích thành phần tại Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn Khu vực I.
Việc kiểm tra các hành vi, vi phạm quy định về đo lường, chất lượng trong kinh doanh xăng, dầu cũng như tổ chức tập huấn trang bị kiến thức cho các cơ sở kinh doanh của cơ quan quản lý đã góp phần nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của các đơn vị kinh doanh trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về đo lường, chất lượng, từ đó đưa hoạt động kinh doanh xăng, dầu vào nền nếp và hạn chế những hành vi gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người tiêu dùng phải thận trọng chọn những cửa hàng có uy tín để mua xăng, dầu; nên mua xăng theo dung tích 1 lít, 2 lít… để tránh các chương trình gian lận đã cài đặt sẵn trong máy; đồng thời yêu cầu nhân viên bán hàng trả chỉ số đo lường về mức số 0 trước khi bơm nạp nhiên liệu, nên so sánh lượng xăng mua giữa hai lần và tuyệt đối tránh mua xăng ở những cửa hàng có hai nhân viên cùng thao tác bán hàng cho một đối tượng khách hàng./.
Bài và ảnh: Nguyễn Hương
