Tỉnh ta có tiềm năng thiên nhiên đa dạng, phong phú để phát triển du lịch sinh thái. Hiện nay, một số điểm du lịch sinh thái của tỉnh đang được khai thác để thu hút khách du lịch là Vườn quốc gia Xuân Thuỷ (Giao Thuỷ), Khu rừng ngập mặn Nghĩa Hưng, Khu du lịch sinh thái Núi Ngăm (Vụ Bản) và xã Điền Xá (Nam Trực). Đây là những điểm đã được Tổng cục Du lịch Việt Nam công nhận là Làng du lịch sinh thái vùng châu thổ sông Hồng từ năm 2003.
Với sự quan tâm của các cấp, các ngành, thời gian qua các điểm du lịch sinh thái này đã được đầu tư về hạ tầng, cơ sở lưu trú, các dịch vụ… nên bước đầu đã thu hút được sự quan tâm của du khách. Ban quản lý (BQL) Vườn quốc gia Xuân Thuỷ đã xây dựng các tour du lịch phù hợp từng đối tượng khách, chú trọng đầu tư cơ sở vật chất phục vụ các đoàn tham quan như xuồng máy, nơi ăn, nghỉ. Đặc biệt, Trung tâm Bảo tồn sinh vật biển và phát triển cộng đồng (MCD) đã thành lập và đưa HTX dịch vụ du lịch sinh thái cộng đồng Giao Xuân vào hoạt động nên lượng khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, nghiên cứu, tìm hiểu về các loài chim di trú ngày một tăng. Năm 2013 đã có trên 14.300 du khách trong nước và gần 1.000 du khách quốc tế đến với Vườn quốc gia Xuân Thuỷ. Nằm trong Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng, Khu rừng ngập mặn Rạng Đông là vùng đất ngập nước nằm giữa 2 cửa sông Đáy và sông Ninh Cơ với hệ sinh thái đa dạng, phong phú, bãi biển đẹp hoang sơ đã thu hút khá đông du khách, các đoàn khảo sát du lịch các Cty lữ hành ngoài tỉnh đến tham quan tìm hiểu. Xã Điền Xá (Nam Trực) nổi tiếng với nghề trồng hoa, cây cảnh, trong đó riêng làng nghề hoa cây cảnh Vị Khê có tuổi đời gần 750 năm, hiện có khoảng 600 hộ tham gia trồng hoa, cây cảnh với diện tích khoảng 150ha. Để xây dựng thành làng du lịch sinh thái, xã đã phối hợp với các doanh nghiệp lữ hành trong và ngoài tỉnh xây dựng một số tour du lịch đến làng nghề để chiêm ngưỡng những tác phẩm cây cảnh, cây thế độc đáo, được gặp gỡ các nghệ nhân SVC; chọn một số gia đình có không gian rộng, nhiều cây cảnh đẹp làm điểm dừng chân cho du khách. Những năm gần đây, mỗi năm có gần 10 nghìn lượt du khách trong và ngoài nước đến tham quan, mua cây cảnh, trong đó điểm nhấn thu hút du khách là Lễ hội truyền thống hoa cây cảnh Vị Khê - Hội chợ hoa xuân xã Điền Xá hằng năm được tổ chức từ ngày 12 đến 16 tháng Giêng. Khu du lịch sinh thái Núi Ngăm có diện tích khoảng 15ha nằm trên địa bàn 2 xã Minh Tân, Kim Thái (Vụ Bản) được Cty CP Xây dựng Hồng Quang xây dựng từ năm 2006. Với khuôn viên đẹp do tận dụng rừng thông, núi đá, dòng sông Sắt chảy quanh, hiện Khu du lịch sinh thái Núi Ngăm có khu nhà sàn, khoảng 30 phòng và căn hộ nghỉ ngơi, thu hút đông du khách tới thăm, nhất là thời điểm từ Tết Nguyên đán đến hết tháng 3 âm lịch, trùng với thời điểm diễn ra lễ hội Phủ Dầy.
 |
| Khách du lịch tìm hiểu đời sống chim di cư tại VQG Xuân Thủy (Giao Thủy). Ảnh: Do cơ sở cung cấp |
Tuy nhiên các điểm du lịch sinh thái của tỉnh vẫn chưa thực sự hấp dẫn du khách nên hiệu quả còn thấp. Nguyên nhân do các điểm du lịch sinh thái chưa có quy hoạch tổng thể, quy hoạch phát triển du lịch; việc tổ chức các hoạt động vẫn mang tính tự phát, thụ động; các hoạt động tham quan chưa đa dạng, phong phú mà mới chỉ dưới dạng tìm hiểu các hệ sinh thái, đời sống động, thực vật hoang dã và văn hóa bản địa; cơ sở hạ tầng, các loại hình dịch vụ dành cho du khách như hàng lưu niệm, các điểm vui chơi giải trí còn thiếu. Sự phối hợp giữa BQL các khu, điểm du lịch với chính quyền địa phương trong việc tuyên truyền, quảng bá tiềm năng vẫn chưa hiệu quả nên chưa thu hút được nhiều khách du lịch trong và ngoài nước. Đội ngũ cán bộ, nhân viên quản lý các điểm du lịch sinh thái thiếu kinh nghiệm và chưa được đào tạo bài bản về phát triển du lịch; lợi ích mang lại từ du lịch sinh thái chưa hấp dẫn người dân tham gia. Tại xã Điền Xá, gần đây do kinh tế SVC chậm phát triển cùng với sự thiếu hụt các loại hình dịch vụ nên lượng khách du lịch đến tham quan giảm nhiều. Đối với Khu du lịch sinh thái Núi Ngăm, lượng khách chỉ tập trung vào dịp Lễ hội Phủ Dầy, còn những ngày bình thường rất ít.
Ngoài ra, du khách đến chủ yếu với tính chất tham quan, vãn cảnh, chụp ảnh lưu niệm, ảnh cưới mà ít sử dụng các dịch vụ tại khu du lịch này. Tình trạng khách mùa vụ cũng xảy ra ở Vườn quốc gia Xuân Thuỷ khi lượng khách đến đây chủ yếu từ tháng 10, 11 đến tháng 3, 4 của năm sau, các tháng còn lại du khách đến khá thưa thớt… Theo Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, việc phát triển du lịch sinh thái cần chú trọng các nguyên tắc: Nâng cao ý thức cho mọi người nhằm tham gia bảo tồn các giá trị tài nguyên; bảo vệ môi trường và duy trì hệ sinh thái, bản sắc văn hoá cộng đồng và tạo việc làm, mang lại lợi ích cho cộng đồng địa phương. Vì vậy, thời gian tới các ngành chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về phát triển du lịch sinh thái và bảo vệ môi trường; tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với các điểm du lịch sinh thái của tỉnh; tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ nghiệp vụ, lực lượng thuyết minh viên cho các điểm du lịch sinh thái, nhất là khả năng ngoại ngữ bảo đảm đủ khả năng để đón tiếp các đoàn khách nước ngoài. Các địa phương cần thực hiện tốt việc quy hoạch phát triển du lịch sinh thái theo không gian, có gắn kết các tuyến và điểm du lịch lễ hội, văn hoá, làng nghề, tổ chức các trò chơi dân gian truyền thống; khai thác những nơi có tiềm năng về du lịch sinh thái trong tỉnh, nhất là những điểm thuộc Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng trên địa bàn các huyện: Giao Thuỷ, Hải Hậu, Nghĩa Hưng. Phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp lữ hành trong và ngoài nước để đưa khách đến, nhất là đối với khách quốc tế. Có chính sách đầu tư thu hút các doanh nghiệp, người dân đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển các cơ sở lưu trú, các khu vui chơi, giải trí để nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch sinh thái, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách, góp phần vào sự phát triển ngành du lịch tỉnh./.
Thanh Ngọc
