Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 22 HTX tổ chức dịch vụ vệ sinh môi trường (VSMT). Trong đó, mô hình HTX CP Môi trường Cổ Lễ, Thị trấn Cổ Lễ (Trực Ninh) và tổ hợp tác VSMT xã Nam Hùng (Nam Trực) là 2 mô hình điểm được Liên minh HTX tỉnh định hướng và phối hợp thành lập, bước đầu đã mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần giữ gìn VSMT nông thôn.
Là địa bàn trung tâm của huyện, Thị trấn Cổ Lễ là nơi đứng chân của hàng chục doanh nghiệp vừa và nhỏ, các cơ quan hành chính, bệnh viện, trường học, chợ… nên lượng rác thải hằng ngày thải ra khá lớn. Trước thực trạng này, từ tháng 8-2008, Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp với UBND thị trấn chỉ đạo, hướng dẫn thành lập HTX CP Môi trường Cổ Lễ với 12 thành viên. Những ngày đầu thành lập, HTX gặp khó khăn do thiếu phương tiện vận chuyển. Hoạt động thu gom rác chỉ tập trung ở khu vực trung tâm thị trấn, các cơ quan hành chính. Được UBND huyện hỗ trợ 100 triệu đồng, cùng với kinh phí đóng góp của các cổ đông, HTX đã đầu tư mua một xe ô tô thu gom rác, trang bị xẻng, cuốc và các thiết bị bảo hộ lao động... để mở rộng địa bàn thu gom rác. Khi HTX mới đi vào hoạt động, chỉ có khoảng 40% số hộ tham gia đóng phí VSMT với mức thu từ 2.000-4.000 đồng/người/tháng. Nhưng sau hai năm, vừa hoạt động vừa kiên trì vận động, đến nay đã có trên 90% số hộ dân và 70% cơ quan, doanh nghiệp trên địa bàn thị trấn tham gia đóng phí VSMT. Mức lương của các xã viên cũng được tăng lên 2,2-2,5 triệu đồng/người/tháng. HTX đã đầu tư 2 xe tải thu gom, vận chuyển rác đến bãi tập kết cùng nhiều trang thiết bị cần thiết phục vụ cho các đội thu gom rác, góp phần làm cho đường phố, ngõ xóm trong các khu dân cư trở nên sạch, đẹp.
 |
| Ảnh minh họa/Internet. |
Ở tổ hợp tác VSMT xã Nam Hùng, sau hơn 1 năm hoạt động, công tác VSMT ở địa phương đã có những chuyển biến tích cực. Được sự tư vấn, hỗ trợ và phối hợp giữa Liên minh HTX tỉnh và Hội LHPN tỉnh, sự giúp đỡ của chính quyền địa phương, tổ hợp tác được thành lập và đi vào hoạt động từ đầu tháng 5-2013 với 32 thành viên, chia làm 17 đội thu gom. Trước đây, công tác VSMT ở Nam Hùng còn nhiều vấn đề, bởi nhận thức, tập quán, nếp sống của đa số người dân quen vứt rác ra đường, thải nước bẩn ra cống rãnh, sông ngòi. Qua việc học tập và tham khảo một số địa phương, UBND xã đã hỗ trợ cho tổ hợp tác 17 xe thu gom rác, trị giá 2 triệu đồng/xe. Các trang thiết bị, quần áo bảo hộ đều do các tổ tự trang bị. Mức thu phí rác thải tùy theo từng thôn xóm và đều được đưa ra bàn bạc trước dân.
Từ 2 mô hình tổ hợp tác VSMT xã Nam Hùng và HTX CP Môi trường Cổ Lễ cho thấy việc thu gom rác thải, đảm bảo VSMT vùng nông thôn bước đầu đang được quan tâm, đường làng ngõ xóm ngày càng sạch, đẹp đã làm thay đổi bộ mặt và môi trường sống trong cộng đồng dân cư. Theo chị Phạm Thị Ngoãn, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Nam Hùng: Đây là mô hình dựa vào cộng đồng, được chính quyền địa phương ủng hộ, tạo điều kiện giúp đỡ về kinh phí, lại sử dụng lao động tại chỗ, phát huy sức mạnh của cộng đồng xã hội, vì thế cần được nhân rộng. Để các mô hình thu gom rác thải ở khu vực nông thôn được bền vững góp phần xây dựng NTM, Nhà nước cần có cơ chế khuyến khích, quan tâm đầu tư, hỗ trợ, nhất là việc hỗ trợ ban đầu trong mua sắm phương tiện, trang bị bảo hộ lao động và có chế độ bồi dưỡng cho người trực tiếp thu gom rác. Từ đó hoạt động thu gom rác, giữ gìn VSMT dần đi vào nền nếp, cộng đồng dân cư thấy hiệu quả sẽ đóng góp kinh phí để duy trì. Bên cạnh đó, để công tác bảo vệ môi trường gắn với sản xuất, đời sống, cần đẩy mạnh mối “liên kết 4 nhà” (Nhà nước, nhà khoa học, tổ chức tín dụng và HTX) để đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào hoạt động dịch vụ như: xử lý, đốt, chôn lấp rác thải…; xây dựng chính sách hỗ trợ về vốn đầu tư công nghệ mới, thân thiện với môi trường cho khu vực HTX, tổ hợp tác. Từ đó, giúp các HTX, tổ hợp tác có điều kiện đầu tư trang thiết bị công nghệ giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đa dạng hoá các nguồn đầu tư từ ngân sách cho hoạt động bảo vệ môi trường, sử dụng có hiệu quả nguồn vốn đầu tư nhằm phát triển các HTX, tổ hợp tác VSMT. Đồng thời, Liên minh HTX tỉnh cần tích cực hơn nữa trong công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường của người dân; thực hiện tốt chủ trương xã hội hoá, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường bền vững./.
Hoàng Tuấn
