Với bờ biển kéo dài, tỉnh ta ở trong số những địa phương vùng Nam đồng bằng sông Hồng chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu (BĐKH) đang diễn ra ngày càng gay gắt. Theo kịch bản BĐKH vào năm 2050 nhiệt độ trung bình năm trên địa bàn tỉnh là 28,3 độ C; đến năm 2100 là 29,5 độ C; nắng nóng có xu thế xuất hiện sớm và kết thúc muộn, số đợt nhiều hơn, xảy ra cục bộ và diễn biến phức tạp. Cùng với đó là tình trạng ngập lụt do nước biển dâng, dự báo giai đoạn 2020-2100 mực nước biển dâng từ 12-74cm so với giai đoạn 1980-1999, tổng diện tích bị ngập của tỉnh ta là 61,71km2. Tình hình diễn biến nghiêm trọng ở các huyện ven biển; trong đó diện tích bị ngập của Giao Thủy 34,27km2, Hải Hậu 20,9km2, Nghĩa Hưng 6,54km2. Nước lũ sẽ cao hơn, thời gian ngập lũ dài hơn, xâm nhập mặn vào nội đồng sâu hơn làm thu hẹp diện tích đất canh tác và nguồn nước ngầm sẽ dễ bị nhiễm mặn, dẫn đến khan hiếm nước ngọt… ảnh hưởng nặng nề tới đời sống dân sinh. Kịch bản này đặt ra nhiệm vụ quan trọng là quy hoạch hệ thống cấp nước khu vực ven biển như thế nào để có thể ứng phó với những hậu quả của BĐKH.
 |
| Vận hành cung cấp nước tại Nhà máy nước sạch Nghĩa Trung (Nghĩa Hưng). |
Theo Trung tâm Nước sạch và VSMT nông thôn tỉnh, tại 3 huyện ven biển, số xã đã được cấp nước sạch từ công trình cấp nước tập trung còn ít. Cụ thể, huyện Giao Thủy có 10/22 xã, thị trấn; huyện Nghĩa Hưng có 3/25 xã, thị trấn; huyện Hải Hậu 3/35 xã, thị trấn. Tại huyện Nghĩa Hưng hiện mới có 2 nhà máy sản xuất và cung cấp nước sạch tập trung ở xã Nghĩa Trung và Thị trấn Quỹ Nhất. Nhà máy nước Nghĩa Trung được hoàn thành vào tháng 6-2013 với công suất thiết kế 2.600m3/ngày đêm. Hiện tại, nhà máy đã đi vào sản xuất và cung ứng nước sạch cho hơn 18 nghìn dân của Thị trấn Liễu Đề và xã Nghĩa Trung. Nhà máy nước Thị trấn Quỹ Nhất hiện cung ứng nước sạch cho 8.230 người dân của thị trấn. Nhà máy sử dụng 2 nguồn nước thô là nguồn từ sông Đáy kết hợp với 3 giếng khoan nước ngầm để đối phó với tình trạng xâm nhập mặn do nước biển dâng. Tại huyện Hải Hậu cũng mới có 2 nhà máy cấp nước tập trung tại Thị trấn Yên Định và nhà máy cấp nước nối mạng Hải An - Hải Toàn. Cả hai nhà máy nước trên đều sử dụng nước ngầm. Như vậy, số lượng các nhà máy nước trên địa bàn 3 huyện còn hạn chế, nguồn nước sử dụng chủ yếu từ nước ngầm khó đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng nước sạch của nhân dân khi nước biển dâng trong tương lai. Mặt khác, tại các khu vực ven biển, tỉnh đang triển khai lập quy hoạch phát triển Khu kinh tế Ninh Cơ, Khu du lịch Rạng Đông, nâng cấp Thị trấn Thịnh Long, Thị trấn Quất Lâm thành thị xã… nên nhu cầu sử dụng nước sạch càng lớn. Vì vậy yêu cầu lập quy hoạch cấp nước các huyện ven biển đến năm 2020, tầm nhìn 2030 là hết sức cần thiết, cấp bách.
Trong Kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH tỉnh Nam Định giai đoạn 2011-2015, tầm nhìn đến năm 2020 đã được UBND tỉnh phê duyệt. Sở Xây dựng được giao nhiệm vụ tham mưu giúp tỉnh lập quy hoạch xây dựng các nhà máy cung cấp nước sạch cho nhân dân các xã khó khăn về nước sinh hoạt trên địa bàn 3 huyện ven biển là Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng. Thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 25-3-2014, Sở Xây dựng đã đề nghị Phòng Công thương 3 huyện ven biển rà soát, thống kê hiện trạng các nhà máy cấp nước tập trung trên địa bàn huyện, đồng thời tiến hành khảo sát hiện trạng nguồn nước sử dụng cung cấp ở từng xã và đề xuất dự kiến vị trí quy hoạch nhà máy cấp nước sạch tập trung cho nhân dân các xã khó khăn về nước sinh hoạt. Phối hợp với các sở, ngành tổng hợp, khảo sát số liệu thống kê về tình hình cấp nước tập trung cho các xã, thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh. Theo đó huyện Nghĩa Hưng đề xuất quy hoạch thêm 6 nhà máy cấp nước ở các xã Nghĩa Thịnh, Nghĩa Minh, Nghĩa Châu sử dụng nguồn nước mặt của sông Đào; Thị trấn Rạng Đông, các xã Nghĩa Lạc, Nghĩa Hồng sử dụng nguồn nước mặt sông Đáy. Huyện Hải Hậu dự kiến quy hoạch 28 nhà máy nước tập trung ở hầu hết các xã còn lại. Huyện Giao Thủy đề xuất quy hoạch 5 nhà máy cấp nước tập trung với quy mô phục vụ cho 2 xã trở lên tại các xã Hoành Sơn, Giao Hà, Bình Hòa, Hồng Thuận, Giao Lạc sử dụng nguồn nước mặt sông Hồng.
Trên cơ sở kết quả rà soát và đề xuất của các địa phương, Sở Xây dựng đã đề nghị UBND tỉnh cho phép triển khai lập quy hoạch cấp nước khu vực các huyện Nghĩa Hưng, Hải Hậu, Giao Thủy đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Việc sớm triển khai lập quy hoạch cấp nước của 3 huyện ven biển sẽ bảo đảm chủ động trong định hướng, kêu gọi đầu tư bảo đảm phát huy hiệu quả cao nhất của các công trình, góp phần giảm thiểu những tác động tiêu cực của tình trạng BĐKH đối với đời sống nhân dân các địa phương ven biển./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
