Câu lạc bộ cây cảnh nghệ thuật Thiên Trường (Hội SVC Thành phố Nam Định) được thành lập năm 2012, hiện có 28 thành viên là những người có chung niềm đam mê cây cảnh mini. Anh Lê Bang, Chủ nhiệm CLB cho biết: “Cây cảnh mi ni phù hợp với không gian gia đình người dân đô thị, có thể đặt trên bàn uống nước, bàn làm việc, góc nhà, ngoài ban công, lan can tầng nhà…; góc độ nào cũng khoe được nét đẹp, sự độc đáo. Giá trị của cây cảnh nghệ thuật mini không lớn như các cây thế trung, thế đại nhưng thị trường rất ổn định, phù hợp với thu nhập của người dân”. Trước đây, nhiều người thường chọn những loài cây quý, sống lâu như tùng, bách, sanh, si... để làm cảnh mi ni nhưng các hội viên CLB cây cảnh nghệ thuật Thiên Trường đã sáng tạo, phát triển các loại cây cảnh mini mới mang lại giá trị nghệ thuật, kinh tế như linh sam, sam núi, cẩm thị, sơn liễu, thông nhựa… Một số hội viên có kinh nghiệm cho biết, với bất kỳ loại cây cảnh nào, người chơi cây đều phải kiên trì nhẫn nại, am hiểu cuộc sống của từng chủng loại, đặc biệt với cây cảnh mi ni thì việc uốn tỉa, chăm sóc lại càng phải chu đáo, kỹ lưỡng hơn. Người chơi phải chăm từ chiếc dăm mới nhú, uốn tỉa 1-2 năm mới được một nhánh cây ưng ý… Thông thường một chậu cây cảnh mi ni từ khi bắt đầu tạo phôi, chăm sóc, hoàn thiện phải mất từ 5 đến 10 năm. Cây cảnh nghệ thuật mi ni được đánh giá hoàn mỹ khi hội đủ các yếu tố cơ bản của bộ gốc, rễ, thân, cành, lá. Một tác phẩm cây cảnh nghệ thuật được đánh giá cao khi cây được tạo dáng, thế mang ý nghĩa: long thăng, long cuốn thuỷ, phụ tử giao chi, trực quân tử… Để làm được thế đó, người chơi phải mạnh dạn lược bỏ các chi tiết cây cảnh rườm rà, chỉ giữ lại những yếu tố cần thiết theo quy luật tự nhiên nhưng vẫn đảm bảo cây cảnh vừa có nét tự do phóng khoáng, vừa mang nét hội hoạ, nghệ thuật. Đa phần bộ rễ của cây cảnh nghệ thuật phải được tạo hình nổi trên mặt chậu để khoe sự gân guốc, khoẻ khoắn, gợi lên sự vững chãi, sức sống bền bỉ với thời gian của cây. Vỏ cây càng lồi lõm, sần sùi càng đẹp nhưng không được mang dấu vết chắp nối. Các tán lá không được che khuất thân cây, lá phải phù hợp với kích thước của cây và lúc nào cũng xanh tươi. Để giúp các hội viên CLB tạo nhiều tác phẩm đẹp, giàu giá trị, hằng tháng Ban chủ nhiệm CLB đều tổ chức thăm các nhà vườn, địa phương có phong trào cây cảnh nghệ thuật phát triển mạnh, đồng thời thành lập tiểu ban kỹ thuật quy tụ những hội viên có tay nghề cao để chỉnh sửa cây cho các hội viên khác. Đến nay, CLB đã có 1 hội viên được Hội SVC tỉnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân SVC” và nhiều hội viên đang được đề nghị xét cấp danh hiệu nghệ nhân trong năm 2014.
 |
| Khách tham quan cây cảnh của CLB cây cảnh nghệ thuật Thiên Trường trưng bày trong dịp kỷ niệm 39 năm Giải phóng miền Nam 30-4 và Quốc tế Lao động 1-5. |
Mặc dù chỉ mới đi vào hoạt động chưa đầy 2 năm nhưng CLB cây cảnh nghệ thuật Thiên Trường khẳng định hướng đi đúng: CLB không chỉ là sân chơi để giao lưu, học hỏi kinh nghiệm giữa các hội viên mà còn để tăng cường sự trao đổi các tác phẩm cây cảnh nghệ thuật trong thời điểm cây cảnh thế trung, thế đại đang bão hoà. Từ khi thành lập đến nay, CLB đã tích cực tham gia các hoạt động trưng bày, triển lãm cây cảnh trong tỉnh như Triển lãm SVC các tỉnh đồng bằng sông Hồng tại Nam Định nhân kỷ niệm 750 năm Thiên Trường - Nam Định năm 2012, tham gia Lễ hội truyền thống hoa cây cảnh Vị Khê, xã Điền Xá (Nam Trực) và tại Đền Trần vào dịp đầu năm; duy trì trưng bày cây cảnh nghệ thuật tại khu vực chợ hoa đường Cột Cờ (TP Nam Định) vào chủ nhật hằng tháng. Ngoài ra, CLB còn tích cực tham gia các hoạt động trưng bày, triển lãm ở Lễ hội Yên Tử (Quảng Ninh), các cuộc trưng bày cây cảnh nghệ thuật các tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình… Đặc biệt, vào dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2-9 năm 2013, CLB đã tổ chức trưng bày cây cảnh nghệ thuật tại sân Trung tâm VH-TT thanh thiếu niên tỉnh với quy mô hơn 700 tác phẩm của các hội viên, hội viên SVC Thị trấn Cồn và Thị trấn Yên Định (Hải Hậu) và 9 tỉnh, thành phố khu vực đồng bằng sông Hồng. Qua các cuộc trưng bày, triển lãm không chỉ giúp các hội viên giao lưu, trao đổi kinh nghiệm về phương pháp uốn tỉa, chăm sóc cây cảnh nghệ thuật mà còn thúc đẩy việc trao đổi sản phẩm, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho các hội viên. Những hội viên có tác phẩm đẹp, giàu giá trị thẩm mỹ có thu nhập hằng năm từ vài chục đến hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng. Từ nhiều năm nay, quán cà phê cây mini ở ngã tư, đường Hùng Vương - Lê Hồng Phong của hội viên Trần Thanh được nhiều người yêu cây cảnh biết tới bởi chủ quán là người đam mê và có trình độ cao về tạo cây cảnh nghệ thuật mi ni. Hiện trên tầng 4 nhà anh Thanh có khoảng 200 cây cảnh nghệ thuật các loại, trung bình mỗi cây có giá từ vài triệu đến 20 triệu đồng, tạo cho anh có thu nhập ổn định khoảng 200 triệu đồng mỗi năm. Anh Phạm Hữu Khánh, Phó chủ nhiệm CLB gắn bó với nghề chơi cây cảnh khoảng 15 năm nay nhưng đã có “tiếng”, được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh biết đến. Hiện, anh đang sở hữu khoảng 120 cây cảnh nghệ thuật là sanh, si, tùng la hán, tùng tuyết, thông nhựa, ngàn sao… có giá trị hàng chục triệu đồng/cây, trong đó có nhiều cây "độc" như tường vi, cây sanh, cây mai tứ quý… chỉ cao 40-50cm nhưng dáng cổ, đẹp, được người sành sỏi đánh giá mỗi cây không dưới 100 triệu đồng. Dưới con mắt tinh tường, các cây cảnh sau khi mua về được anh cắt tỉa lại, lựa chọn dáng, thế để vào chậu hình vuông hay hình tròn, trồng cỏ xanh… để tôn lên vẻ đẹp của cây, phù hợp với thị hiếu khách hàng. Năm 2013, giá trị cây cảnh nghệ thuật cỡ nhỏ anh Khánh bán đạt khoảng 1,5 tỷ đồng... Hội viên Vũ Hồng Quân được giới yêu cây cảnh trong và ngoài tỉnh đánh giá cao không chỉ bởi tay nghề giỏi mà sản xuất, kinh doanh giỏi. Hiện tại, anh đang sở hữu vườn cây cảnh nghệ thuật có giá trị, mỗi năm thu về hàng tỷ đồng, trong đó năm 2013 anh bán hàng chục cây cảnh nghệ thuật độc đáo thu về khoảng 2 tỷ đồng...
Đa dạng hóa chủng loại, kích cỡ cây cảnh và tích cực đầu tư trí tuệ, thời gian, công sức để tạo những tác phẩm cây cảnh có giá trị nghệ thuật cao… được coi là xu thế phát triển của nghệ thuật cây cảnh Việt Nam. Từ cách chọn, chơi rồi đến giao lưu, trao đổi cây cảnh nghệ thuật mini đã đem lại nguồn thu nhập cao, ổn định đã khẳng định hướng đi đúng đắn của CLB cây cảnh nghệ thuật Thiên Trường trong thời điểm hiện nay./.
Bài và ảnh: Đức Thiện
